Cảnh khuya

I. Đọc và tìm hiểu chú thích:

1. Đọc:

- Ngắt nhịp: C1: 3/4, C2,3 4/3, C4: 2/5

=>Giọng đọc chậm rãi, thanh thản.

2. Chú thích:

a. Tác giả:

- HCM (1890- 1969) là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc VN, một danh nhân văn hoá thế giới, một nhà thơ lớn của dân tộc.

b.Tác phẩm:

- Bài thơ được Bác Hồ Viết ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946- 1954)

II. Tìm hiểu văn bản.

1.Kiểu văn bản: Biểu cảm( thơ trữ tình hiện đại)

- Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt

2. Bố cục:

- 2 câu đầu: Vẻ đẹp của cảnh rừng trong đêm trăng.

- 2 câu cuối: Tình yêu thiên nhiên, yêu nước.

3. Phân tích:

a) Hai câu thơ đầu:Vẻ đẹp của cảnh rừng trong đêm trăng.

"Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa"

Câu 1:

- Nghệ thuật:

+ So sánh:Tiếng suối trong như tiếng hát xa của con người.

-> Tác dụng: Tiếng suối (thiên nhiên) trở nên gần gũi, thân mật như con người, giống như con người trẻ trung, trong trẻo đầy sức sống

+ Lấy động để tả tĩnh: Tiếng suối xa diễn tả cảnh đêm khuya tĩnh lặng, thanh bình.

Câu 2:

- Điệp từ "lồng" => bức tranh rừng vừa có vẻ đẹp nhiều tầng lớp: cao – thấp - sáng – tối hoà hợp quấn quýt; đường nét hình khối đa dạng vừa tạo nên vẻ đẹp lung linh, huyền ảo chỗ đậm , chỗ nhạt:

=> Bóng cây cổ thụ vươn cao, toả rộng lấp loáng ánh trăng.

=> Bóng lá, bóng cây, bóng trăng in vào

khóm hoa, in lên mặt đất thành những hình bông hoa trăng dệt thêu như gấm.

=> Câu thơ thể hiện vẻ đẹp hình ảnh => trong thơ có hoạ.

=> Cảnh núi rừng VB trong đêm trăng thật đẹp và thơ mộng.

b. Hai câu thơ cuối:

"Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà"

+ Câu 3: Vai trò chuyển ý:

+ Nửa trước khép lại ý của hai câu đầu

+ Nửa sau mở ra ý của câu cuối

- Điệp ngữ : “chưa ngủ”, ( điệp bắc cầu)

- T/d:

+ Thể hiện chất nghệ sĩ trong tâm hồn HCM. (chưa ngủ vì say mê cảnh đẹp)

+ Làm nổi bật nỗi niềm trằn trọc của Người

"Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà" Ngườì lo cho dân cho nước - liên hệ lịch sử).

=> Hai câu thơ cuối bộc lộ vẻ đẹp về chiều sâu tâm trạng của tác giả: đó là niềm say mê cảnh thiên nhiên và nỗi lo việc nước. Hai nét tâm trạng này là sự thống nhất giữa nhà thơ và người chiến sĩ trong con người lãnh tụ HCM.

- Đồng thời bộc lộ rõ sự hài hoà giữa yếu tố cổ điển và hiện đại trong thơ HCM.

4.Tổng kết:

a. Nội dung:

- Tình yêu thiên nhiên.

- Lòng yêu nước, niềm lạc quan cách mạng.

- Chất thi sĩ - chiến sĩ, chất thép - chất tình hoà hợp trong con người HCM.

b. Nghệ thuật:

- Chất cổ điển và hiện đại.

+ Cổ điển: + Thể thơ

+ Hình ảnh Trăng

+ Hiện đại: Ngôn ngữ sáng tạo thể hiện tinh thần, tư tưởng cách mạng.