Bánh trôi nước

I. Đọc và tìm hiểu chú thích

1. Đọc:

2. Tìm hiểu chú thích:

a.Tác giả:

- Hồ Xuân Hương (lai lịch chưa thật rõ)

- Hồ Xuân Hương là con vợ lẽ, ông thân sinh ra Bắc dạy học, lấy vợ lẽ là người Bắc Kinh.

- Từng sống ở phường Khán Xuân - Hồ Tây - HN

- Được mệnh danh: Bà Chúa Thơ Nôm

- Thơ bà có giọng điệu táo bạo, sắc sảo và có giá trị nhân đạo sâu sắc.

II. Tìm hiểu văn bản.

1. Kiểu văn bản: Biểu cảm

- Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt 2 câu đầu , 2 câu cuối hoặc theo từng lớpnghĩa

2. Phân tích.

- Bài thơ có 2 lớp nghĩa:

+ Nghĩa 1: nghĩa đen: nói về bánh trôi nước

+ Nghĩa 2: nghĩa bóng: thân phận, phẩm chất của người phụ nữ.

* Hình ảnh cái bánh trôi: hình thức và cách làm bánh:

- Bánh có màu trắng của bột hình tròn.

- Cách nặn bánh (rắn, nát)

- Cách luộc bánh (bảy nổi ba chìm)

- Nhân bánh (màu đỏ)

=> Chi tiết chọn lọc, hình ảnh cái bánh trôi hiện lên khá cụ thể như ở ngoài đời.

=> Nhưng trình tự không hợp lí: tả bánh => luộc bánh => nặn bánh => nhân bánh: Không chỉ đơn thuần là cung cấp những thông tin về cái bánh trôi mà còn gợi lên sự liên tưởng về phẩm chất, thân phận

* Hình ảnh người phụ nữ:người phụ nữ.- Mô típ: “Thân em”:

-> Chuyển hướng ý nghĩ, người đọc cảm nhận một cách tự nhiên.

-> Nối tiếp mạch than thở cho cuộc đời, số phận người phụ nữ trong cuộc đời – số phận Hồ Xuân Hương.

- Phẩm chất, thân phận người phụ nữ.

+ Hình thức: Vừa trắng lại vừa tròn: Điệp từ vừa -> Xinh đẹp, thân hình đầy đặn, trắng trẻo, căng tràn nhựa sống. -> Tự giới thiệu nhan sắc một cách mạnh bạo, tự tin, đầy tự hào, kiêu hãnh.

+ Thân phận: Bảy nổi ba chìm: (thành ngữ được đảo ngược): Chìm nổi, bấp bênh giữa dòng đời, bị xã hội định đoạt số phận.

- Thành ngữ đảo ngược và kết thúc ở từ “chìm” -> Làm cho thân phận người phụ nữ thêm cùng cực và xót xa hơn.

- Đối lập câu 1 và câu 2: vẻ đẹp >< nỗi khổ -> cho thấy sự bất công trong xã hội đối với người phụ nữ.

* Câu 3:

- Tay kẻ nặn: chế độ nam quyền, xã hội PK.

-> Phản ánh thân phận của người phụ nữ không được làm chủ cuộc đời mình, may rủi phụ thuộc vào người khác, do người khác quyết định.

- “Mặc dầu”(giữa câu) như sự gắng gượng vươn lên để khẳng định mình.

- Giọng điệu: thách thức như sự bất chấp, sẵn sàng chờ đợi điều không may xảy ra.

* Câu 4: Giọng quả quyết, tự tin khẳng định phẩm chất trong trắng, dù ở hoàn cảnh nào, dù gặp cảnh ngộ gì người phụ nữ vẫn vượt lên hoàn cảnh, vẫn giữ được lòng sắc son, chung thuỷ, tình nghĩa.

=> Nghĩa bóng là chính. Nghĩa đen chỉ là phương tiện truyền tải, biểu đạt nghĩa bóng của bài thơ có giá trị tư tưởng lớn