https://img.loigiaihay.com/picture/article/2018/1225/hinh-125-su-8-ddn-0.jpg đây ạ

Tham khảo!

 

. Khoa học tự nhiên

- Niu-tơn tìm ra thuyết vạn vật hấp dẫn.

- Lô-mô-nô-xốp tìm ra định luật bảo toàn vật chất và năng lượng.

- Puốc-kin-giơ khám phá bí mật sự phát triển của thực vật và đời sống của mô động vật (1837).

- Đác-uyn nêu thuyết tiến hóa và di truyền.

Khoa học xã hội

- Ở Đức, chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng được hoàn thành với các đại biểu là Phoi-ơ-bách, Hê-ghen.

- Ở Anh, chính trị kinh tế học tư sản ra đời với các đại biểu là Xmít và Ri-các-đô.

- Chủ nghĩa xã hội không tưởng của Xanh-xi-môn, Phu-ri-ê (Pháp), Ô-oen (Anh).

- Tiêu biểu nhất là chủ nghĩa xã hội khoa học do Mác và Ăng-ghen đề xướng.

 

. Sự phát triển của văn học và nghệ thuật

Văn học và nghệ thuật đạt được những thành tựu to lớn, phục vụ cuộc đấu tranh chống chế độ phong kiến, giải phóng nhân dân bị áp bức.

* Văn học:

- Pháp, Vôn-te, Mông-te-xki-ơ, Rút-xơ đã kịch phê phán chế độ phong kiến lỗi thời.

- Đức, Si-lơ, Gớt ca ngợi cuộc đấu tranh tự do của nhân dân.

- Anh, Bai-rơ dùng văn trào phúng làm vũ khí chống bọn cầm quyền và phê phán bất công.

- Chủ nghĩa hiện thực phê phán với các tên tuổi: Ban-dắc (Pháp), Thác-cơ-rê, Đích-ken (Anh),…

* Nghệ thuật:

- Âm nhạc: Mô-da (Áo), Bách và Bét-tô-ven (Đức), Sô-panh (Ba-lan),... Các tác phẩm của họ phản ánh cuộc sống, chứa chan tình nhân ái, ca ngợi cuộc đấu tranh cho tự do.

- Hội họa: Đa-vít, Đơ-loa-croa (Pháp) gắn bó với cách mạng và quần chúng.

 

refre

 

- Văn nghệ dân gian:

+ Nghệ thuật sân khấu, tuồng, chèo phổ biến khắp nơi.

+ Ở miền xuôi: hát quan họ, trống quân, hát lí, hát dặm, hát tuồng,…

+ Ở miền núi: hát lượn, hát khắp, hát xoan,…

- Nghệ thuật tranh dân gian, nhiều tác phẩm nổi tiếng: tranh Đánh vật, chăn trâu thổi sáo, Bà Triệu,… nhất là dòng tranh Đông Hồ (Bắc Ninh).

- Nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc:

+ Công trình kiến trúc nổi tiếng: chùa Tây Phương (Thạch Thất, Hà Nội), đình làng Đình Bảng (Từ Sơn, Bắc Ninh), cung điện, lăng tẩm các vua Nguyễn ở Huế, Khuê văn các (Hà Nội),…

+ Nghệ thuật tạc tượng đồng đạt đến đỉnh cao: 18 tượng vị tổ ở chùa Tây Phương, 9 đỉnh đồng lớn và nhiều công trình điêu khắc khác ở cung điện Huế,…

refer

Lĩnh vực	Thành tựu
Văn học	- Văn học dân gian phát triển rực rỡ, nhiều hình thức phong phú: tục ngữ, ca dao, truyện thơ dài, truyện tiếu lâm,… - Văn học chữ Nôm những tác phẩm tiêu biểu: Truyện Kiều, Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm,… các tác giả: Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan, Cao Bá Quát, Nguyễn Văn Siêu,…
Nghệ thuật	- Văn nghệ dân gian: + Nghệ thuật sân khấu, tuồng, chèo phổ biến khắp nơi. + Ở miền xuôi: hát quan họ, trống quân, hát lí, hát dặm, hát tuồng,… + Ở miền núi: hát lượn, hát khắp, hát xoan,… - Nghệ thuật tranh dân gian, nhiều tác phẩm nổi tiếng: tranh Đánh vật, chăn trâu thổi sáo, Bà Triệu,… nhất là dòng tranh Đông Hồ (Bắc Ninh). - Nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc: + Công trình kiến trúc nổi tiếng: chùa Tây Phương (Thạch Thất, Hà Nội), đình làng Đình Bảng (Từ Sơn, Bắc Ninh), cung điện, lăng tẩm các vua Nguyễn ở Huế, Khuê văn các (Hà Nội),… + Nghệ thuật tạc tượng đồng đạt đến đỉnh cao: 18 tượng vị tổ ở chùa Tây Phương, 9 đỉnh đồng lớn và nhiều công trình điêu khắc khác ở cung điện Huế,…
Khoa học - kĩ thuật	* Khoa học: - Sử học: + Có những tác phẩm: Đại Việt sử kí tiền biên, Đại Nam thực lục, Đại Nam liệt truyện,… + Nhà bác học lớn nhất của thế kỉ XVIII - Lê Quý Đôn, với các tác phẩm: Đại Việt thông sử, Phủ biên tạp lục, Kiến văn tiểu lục, Vân Đài loại ngữ,… + Phan Huy Chú với bộ Lịch triều hiến chương loại chí. - Địa lí: Gia Định thành thông chí (Trịnh Hoài Đức), Nhất thống dư địa chí (Lê Quang Định),… - Y học: Lê Hữu Trác (Hải Thượng Lãn Ông) phát hiện thêm công dụng của 305 vị thuốc nam, thu thập được 2854 phương thuốc trị bệnh, ra đời bộ sách Hải Thượng y tông tâm lĩnh (66 quyển). * Kĩ thuật: - Học được nghề làm đồng hồ và kính thiên lí. - Chế tạo được máy xẻ gỗ chạy bằng sức nước. - Đóng được một chiếc tàu thủy chạy bằng máy hơi nước.

 

Tham khảo:

Văn học

Văn học dân gian phát triển rực rỡ， nhiều hình thức phong phú: tục ngữ， ca dao， truyện thơ dài， truyện tiếu lâm，…

– Văn học chữ Nôm những tác phẩm tiêu biểu: Truyện Kiều， Chinh phụ ngâm， Cung oán ngâm，… các tác giả: Nguyễn Du， Hồ Xuân Hương， Bà Huyện Thanh Quan， Cao Bá Quát， Nguyễn Văn Siêu，…

Nghệ thuật

– Văn nghệ dân gian:

+ Nghệ thuật sân khấu， tuồng， chèo phổ biến khắp nơi.

+ Ở miền xuôi: hát quan họ， trống quân， hát lí， hát dặm， hát tuồng，…

+ Ở miền núi: hát lượn， hát khắp， hát xoan，…

– Nghệ thuật tranh dân gian， nhiều tác phẩm nổi tiếng: tranh Đánh vật， chăn trâu thổi sáo， Bà Triệu，… nhất Ɩà dòng tranh Đông Hồ (Bắc Ninh).

– Nghệ thuật kiến trúc， điêu khắc:

+ Công trình kiến trúc nổi tiếng: chùa Tây Phương (Thạch Thất， Hà Nội)， đình Ɩàng Đình Bảng (Từ Sơn， Bắc Ninh)， cung điện， lăng tẩm các vua Nguyễn ở Huế， Khuê văn các (Hà Nội)，…

+ Nghệ thuật tạc tượng đồng đạt đến đỉnh cao: 18 tượng vị tổ ở chùa Tây Phương， 9 đỉnh đồng lớn ѵà nhiều công trình điêu khắc khác ở cung điện Huế，…

Khoa học – kĩ thuật

* Khoa học:

– Sử học:

+ Có những tác phẩm: Đại Việt sử kí tiền biên， Đại Nam thực lục， Đại Nam liệt truyện，…

+ Nhà bác học lớn nhất c̠ủa̠ thế kỉ XVIII – Lê Quý Đôn， với các tác phẩm: Đại Việt thông sử， Phủ biên tạp lục， Kiến văn tiểu lục， Vân Đài loại ngữ，…

+ Phan Huy Chú với bộ Lịch triều hiến chương loại chí.

– Địa lí: Gia Định thành thông chí (Trịnh Hoài Đức)， Nhất thống dư địa chí (Lê Quang Định)，…

– Y học: Lê Hữu Trác (Hải Thượng Lãn Ông) phát hiện thêm công dụng c̠ủa̠ 305 vị thuốc nam， thu thập được 2854 phương thuốc trị bệnh， ra đời bộ sách Hải Thượng y tông tâm lĩnh (66 quyển).

* Kĩ thuật:

– Học được nghề Ɩàm đồng hồ ѵà kính thiên lí.

– Chế tạo được máy xẻ gỗ chạy bằng sức nước.

– Đóng được một chiếc tàu thủy chạy bằng máy hơi nước.

Phản ánh 

Những thanh tựu trên chứng tỏ tài sáng tao j c̠ủa̠ những thợ thủ công bấy  h ．tiếc rằng những sáng tạo ấy chưa đc nhà nước khuyến khích ѵào đưa ѵào ứng dụng .

 

hoaianh:

Văn học

Văn học dân gian phát triển rực rỡ， nhiều hình thức phong phú: tục ngữ， ca dao， truyện thơ dài， truyện tiếu lâm，…

– Văn học chữ Nôm những tác phẩm tiêu biểu: Truyện Kiều， Chinh phụ ngâm， Cung oán ngâm，… các tác giả: Nguyễn Du， Hồ Xuân Hương， Bà Huyện Thanh Quan， Cao Bá Quát， Nguyễn Văn Siêu，…

Nghệ thuật

– Văn nghệ dân gian:

+ Nghệ thuật sân khấu， tuồng， chèo phổ biến khắp nơi.

+ Ở miền xuôi: hát quan họ， trống quân， hát lí， hát dặm， hát tuồng，…

+ Ở miền núi: hát lượn， hát khắp， hát xoan，…

– Nghệ thuật tranh dân gian， nhiều tác phẩm nổi tiếng: tranh Đánh vật， chăn trâu thổi sáo， Bà Triệu，… nhất Ɩà dòng tranh Đông Hồ (Bắc Ninh).

– Nghệ thuật kiến trúc， điêu khắc:

+ Công trình kiến trúc nổi tiếng: chùa Tây Phương (Thạch Thất， Hà Nội)， đình Ɩàng Đình Bảng (Từ Sơn， Bắc Ninh)， cung điện， lăng tẩm các vua Nguyễn ở Huế， Khuê văn các (Hà Nội)，…

+ Nghệ thuật tạc tượng đồng đạt đến đỉnh cao: 18 tượng vị tổ ở chùa Tây Phương， 9 đỉnh đồng lớn ѵà nhiều công trình điêu khắc khác ở cung điện Huế，…

Khoa học – kĩ thuật

* Khoa học:

– Sử học:

+ Có những tác phẩm: Đại Việt sử kí tiền biên， Đại Nam thực lục， Đại Nam liệt truyện，…

+ Nhà bác học lớn nhất c̠ủa̠ thế kỉ XVIII – Lê Quý Đôn， với các tác phẩm: Đại Việt thông sử， Phủ biên tạp lục， Kiến văn tiểu lục， Vân Đài loại ngữ，…

+ Phan Huy Chú với bộ Lịch triều hiến chương loại chí.

– Địa lí: Gia Định thành thông chí (Trịnh Hoài Đức)， Nhất thống dư địa chí (Lê Quang Định)，…

– Y học: Lê Hữu Trác (Hải Thượng Lãn Ông) phát hiện thêm công dụng c̠ủa̠ 305 vị thuốc nam， thu thập được 2854 phương thuốc trị bệnh， ra đời bộ sách Hải Thượng y tông tâm lĩnh (66 quyển).

* Kĩ thuật:

– Học được nghề Ɩàm đồng hồ ѵà kính thiên lí.

– Chế tạo được máy xẻ gỗ chạy bằng sức nước.

– Đóng được một chiếc tàu thủy chạy bằng máy hơi nước.

Phản ánh 

Những thanh tựu trên chứng tỏ tài sáng tao j c̠ủa̠ những thợ thủ công bấy  h ．tiếc rằng những sáng tạo ấy chưa đc nhà nước khuyến khích ѵào đưa ѵào ứng dụng .

 

hoaianh:

Văn học

Văn học dân gian phát triển rực rỡ， nhiều hình thức phong phú: tục ngữ， ca dao， truyện thơ dài， truyện tiếu lâm，…

– Văn học chữ Nôm những tác phẩm tiêu biểu: Truyện Kiều， Chinh phụ ngâm， Cung oán ngâm，… các tác giả: Nguyễn Du， Hồ Xuân Hương， Bà Huyện Thanh Quan， Cao Bá Quát， Nguyễn Văn Siêu，…

Nghệ thuật

– Văn nghệ dân gian:

+ Nghệ thuật sân khấu， tuồng， chèo phổ biến khắp nơi.

+ Ở miền xuôi: hát quan họ， trống quân， hát lí， hát dặm， hát tuồng，…

+ Ở miền núi: hát lượn， hát khắp， hát xoan，…

– Nghệ thuật tranh dân gian， nhiều tác phẩm nổi tiếng: tranh Đánh vật， chăn trâu thổi sáo， Bà Triệu，… nhất Ɩà dòng tranh Đông Hồ (Bắc Ninh).

– Nghệ thuật kiến trúc， điêu khắc:

+ Công trình kiến trúc nổi tiếng: chùa Tây Phương (Thạch Thất， Hà Nội)， đình Ɩàng Đình Bảng (Từ Sơn， Bắc Ninh)， cung điện， lăng tẩm các vua Nguyễn ở Huế， Khuê văn các (Hà Nội)，…

+ Nghệ thuật tạc tượng đồng đạt đến đỉnh cao: 18 tượng vị tổ ở chùa Tây Phương， 9 đỉnh đồng lớn ѵà nhiều công trình điêu khắc khác ở cung điện Huế，…

Khoa học – kĩ thuật

* Khoa học:

– Sử học:

+ Có những tác phẩm: Đại Việt sử kí tiền biên， Đại Nam thực lục， Đại Nam liệt truyện，…

+ Nhà bác học lớn nhất c̠ủa̠ thế kỉ XVIII – Lê Quý Đôn， với các tác phẩm: Đại Việt thông sử， Phủ biên tạp lục， Kiến văn tiểu lục， Vân Đài loại ngữ，…

+ Phan Huy Chú với bộ Lịch triều hiến chương loại chí.

– Địa lí: Gia Định thành thông chí (Trịnh Hoài Đức)， Nhất thống dư địa chí (Lê Quang Định)，…

– Y học: Lê Hữu Trác (Hải Thượng Lãn Ông) phát hiện thêm công dụng c̠ủa̠ 305 vị thuốc nam， thu thập được 2854 phương thuốc trị bệnh， ra đời bộ sách Hải Thượng y tông tâm lĩnh (66 quyển).

* Kĩ thuật:

– Học được nghề Ɩàm đồng hồ ѵà kính thiên lí.

– Chế tạo được máy xẻ gỗ chạy bằng sức nước.

– Đóng được một chiếc tàu thủy chạy bằng máy hơi nước.

Phản ánh 

Những thanh tựu trên chứng tỏ tài sáng tao j c̠ủa̠ những thợ thủ công bấy  h ．tiếc rằng những sáng tạo ấy chưa đc nhà nước khuyến khích ѵào đưa ѵào ứng dụng .

* Những thành tựu chủ yếu về kĩ thuật:

+ Công nghiệp: kĩ thuật luyện kim, sản xuất gang, sắt thép… đặc biệt là sự ra đời của động cơ hơi nước.

+ Giao thông vận tải tiến bộ nhanh chóng. Năm 1807 – kỹ sư Mỹ Phơn tơn chế tạo tàu thủy chạy bằng hơi nước. Năm 1802 đầu máy xe lửa chạy bằng hơi nước xuất hiện ở Anh. Máy điện tín được phát minh ở Nga và Mỹ

+ Nông nghiệp: sử dụng phân hoá học, máy kéo, máy gặt, máy đập.

+ Quân sự: nhiều vũ khí mới được sản xuất.

* Những tiến bộ về khoa học tự nhiên và khoa học xã hội

- Khoa học tự nhiên: Những nhà bác học và những phát minh vĩ đại trong thế kỷ XIX về toán học, hóa học, vật lý, Sinh vật

+ Niu tơn với định luật vạn vật hấp dẫn.

+ Lô mô nô –xốp với định luật bảo toàn vật chất và năng lượng.

+ Puốc kin giơ với khám phá sự phát triển của thực vật và mô động vật

+ Đác uyn với thuyết tiến hóa và di truyền

- Khoa học xã hội:

- Phoi-ơ-bách, Hê ghen: chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng

- Ximit, Ri các đô với tác phẩm chính trị kinh tế học tư sản

- Xanh xi mông, Phu-ri e, ô oen chủ nghĩa xã hội không tưởng.

- Mác, Ăng ghen: chủ nghĩa xã hội khoa học.

Về sử học, bên cạnh các bộ lịch sử của nhà nước, có nhiều bộ lịch sử của tư nhân như ô châu cận lục, Đại Việt thông sử, Phù biên tạp lục, Đại Việt sử kí tiền biên… và đặc biệt là bộ sử thi bằng chữ Nôm Thiên Nam ngữ lục (khuyết danh); về địa lí có tập bản đồ Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư; về quân sự có tập Hổ trướng khu cơ (của Đào Duy Từ); về triết học có một số bài thơ, tập sách của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Lê Quý Đôn; về y học có bộ sách y dược của Hải Thượng Lãn Ông, Lê Hữu Trác v.v… Ngoài ra còn nhiều tác phẩm về nông học, văn hoá Việt Nam…

Do những hạn chế về quan niệm và giáo dục đương thời, khoa học tự nhiên không có điều kiện phát triển.

Về kĩ thuật : Nhu cầu quốc phòng đã tạo điều kiện cho sự sáng tạo một số thành tựu kĩ thuật như đúc súng đại bác theo kiểu phương Tây, đóng thuyền chiến, xây thành luỹ…

Sử cũ viết : “Người thợ kính là Nguyễn Văn Tú… trước được sang Hà Lan học nghề 2 năm, về nước có thể chế các hạng đồng hồ và kính thiên lí rất khéo. Ông đã từng chế tạo một chiếc đồng hồ hạng trung, phía trong bớt đi 5 bánh xe và 6 quả chuông nhỏ. Đo bóng mặt trời mà nghiệm thì rất đúng.”

=> chứng tỏ trí tuệ thông minh, tài năng sáng tạo của người thợ thủ công nước ta bấy giờ.

Vào khoảng 30 năm cuối thế kỉ XIX, lực lượng sản xuất ở các nước tư bản đạt đến trình độ phát triển cao. Nhờ những phát minh khoa học trong các lĩnh vực Vật lí, Hoá học, Sinh học..., con người đã đi sâu khám phá được nguồn năng lượng vô tận của thiên nhiên, phục vụ cho nhu cầu cuộc sống ngày càng cao của mình.

Trong lĩnh vực Vật lí, những phát minh về điện của các nhà bác học như Ghê-oóc Xi-môn Ôm (1789 - 1854) người Đức, Mai-Cơn Pha-ra-đây (1791 - 1867) và Giêm Pre-xcốt Giun (1818-1889) người Anh, E-mi-li Khri-xchia-nô-vích Len-xơ (1804 - 1865) người Nga đã mở ra khả năng ứng dụng một nguồn năng lượng mới. Thuyết electron của Tôm-xơn (Anh) cho thấy nguyên tử không phải là phần tử nhỏ nhất của vật chất mà trước đó người ta vẫn lầm tưởng. Những phát hiện về hiện tượng phóng xạ của các nhà bác học người Pháp Hăng-ri Béc-cơ-ren (1852 - 1908), Pi-e Quy-ri và Ma-ri Quy-ri đã đặt nền tảng cho việc tìm kiếm nguồn năng lượng hạt nhân ; công trình nghiên cứu của nhà vật lí học người Anh Ec-nét Rơ-dơ-pho (1871 - 1937) là một bước tiến vĩ đại trong việc tìm hiểu cấu trúc vật chất và trở thành chiếc chìa khoá thần kì để tìm hiểu thế giới bên trong của nguyên tử. Phát minh của nhà bác học người Đức Vin-hem Rơn-ghen (1845 - 1923) về tia X vào năm 1895 đã giúp y học chẩn đoán chính xác bệnh tật, biết hướng điều trị nhằm phục hồi sức khoẻ cho con người.

Trong lĩnh vực Hoá học, định luật tuần hoàn của nhà bác học Nga Men-đê-lê-ép đã đặt cơ sở cho sự phân hạng các nguyên tố hoá học.

Lĩnh vực Sinh học cũng có nhiều tiến bộ lớn. Học thuyết Tiến hoá của Đác-uyn (Anh) đã giải thích nguồn gốc chung của sinh giới và sự tiến hoá bằng con đường chọn lọc tự nhiên ; phát minh của nhà bác học người Pháp Lu-i Pa-xtơ (1822 - 1895) giúp chế tạo thành công vắcxin chống bệnh chó dại ; công trình của nhà sinh lí học người Nga Páp-lốp (1849 - 1936) với thí nghiệm về những phản xạ có điều kiện đã nghiên cứu về hoạt động của hệ thần kinh cấp cao của động vật và con người v.v...

Những sáng kiến về kĩ thuật trong thời kì này đã mở ra khả năng rộng lớn trong việc thúc đẩy sản xuất. Nhờ ứng dụng những thành tựu mới, sản lượng công nghiệp tăng lên nhanh chóng.

Kĩ thuật luyện kim được cải tiến với việc sử dụng lò Bét-xme và lò Mác-tanh đã đẩy nhanh quá trình sản xuất thép. Nhờ đó, thép được sử dụng phổ biến trong sản xuất như chế tạo máy, làm đường ray, đóng tàu và xây dựng. Ngành luyện kim phát triển đã thúc đẩy việc khai thác than. Việc sử dụng rộng rãi năng lượng điện đòi hỏi những động cơ hoàn chỉnh hơn để giúp các nhà máy phát điện hoạt động. Do vậy, từ cuối thế kỉ XIX, ngoài máy hơi nước, đã có những tuốc bin chạy bằng sức nước, những tuốc bin liên hợp với đinamô thành máy tuốc bin phát điện, cung cấp nguồn điện năng mạnh mẽ và rẻ tiền.

Dầu hoả được khai thác để thắp sáng và cung cấp nguồn nhiên liệu mới cho giao thông vận tải. Công nghiệp hoá học ra đời phục vụ ngành nhuộm, phân bón và thuốc nổ.

Việc phát minh ra máy điện tín (giữa thế kỉ XIX) giúp cho liên lạc ngày càng xa và nhanh. Cuối thế kỉ XIX, xe ô tô được đưa vào sử dụng nhờ phát minh ra động cơ đốt trong.

Tháng 12 -1903, với chuyến bay thử của hai anh em người Mĩ (trên chuyến bay do họ chế tạo nhờ sức mạnh của một động cơ chạy bằng xăng), ngành hàng không đã ra đời.

Nông nghiệp cũng có bước tiến đáng kể nhờ sử dụng nhiều máy móc : máy kéo, máy gặt, máy đập. Phương pháp canh tác được cải tiến, chế độ luân canh thay thế dần chế độ hưu canh thời phong kiến. Việc sử dụng phân bón hoá học càng nâng cao năng suất cây trồng.

Những tiến bộ về khoa học - kĩ thuật cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX đã làm thay đổi cơ bản nền sản xuất và cơ cấu kinh tế tư bản chủ nghĩa, đánh dấu bước tiến mới của chủ nghĩa tư bản ờ giai đoạn này.

REFER

Lĩnh vực	Thành tựu
Văn học	- Văn học dân gian phát triển rực rỡ, nhiều hình thức phong phú: tục ngữ, ca dao, truyện thơ dài, truyện tiếu lâm,… - Văn học chữ Nôm những tác phẩm tiêu biểu: Truyện Kiều, Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm,… các tác giả: Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan, Cao Bá Quát, Nguyễn Văn Siêu,…
Nghệ thuật	- Văn nghệ dân gian: + Nghệ thuật sân khấu, tuồng, chèo phổ biến khắp nơi. + Ở miền xuôi: hát quan họ, trống quân, hát lí, hát dặm, hát tuồng,… + Ở miền núi: hát lượn, hát khắp, hát xoan,… - Nghệ thuật tranh dân gian, nhiều tác phẩm nổi tiếng: tranh Đánh vật, chăn trâu thổi sáo, Bà Triệu,… nhất là dòng tranh Đông Hồ (Bắc Ninh). - Nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc: + Công trình kiến trúc nổi tiếng: chùa Tây Phương (Thạch Thất, Hà Nội), đình làng Đình Bảng (Từ Sơn, Bắc Ninh), cung điện, lăng tẩm các vua Nguyễn ở Huế, Khuê văn các (Hà Nội),… + Nghệ thuật tạc tượng đồng đạt đến đỉnh cao: 18 tượng vị tổ ở chùa Tây Phương, 9 đỉnh đồng lớn và nhiều công trình điêu khắc khác ở cung điện Huế,…
Khoa học - kĩ thuật	* Khoa học: - Sử học: + Có những tác phẩm: Đại Việt sử kí tiền biên, Đại Nam thực lục, Đại Nam liệt truyện,… + Nhà bác học lớn nhất của thế kỉ XVIII - Lê Quý Đôn, với các tác phẩm: Đại Việt thông sử, Phủ biên tạp lục, Kiến văn tiểu lục, Vân Đài loại ngữ,… + Phan Huy Chú với bộ Lịch triều hiến chương loại chí. - Địa lí: Gia Định thành thông chí (Trịnh Hoài Đức), Nhất thống dư địa chí (Lê Quang Định),… - Y học: Lê Hữu Trác (Hải Thượng Lãn Ông) phát hiện thêm công dụng của 305 vị thuốc nam, thu thập được 2854 phương thuốc trị bệnh, ra đời bộ sách Hải Thượng y tông tâm lĩnh (66 quyển). * Kĩ thuật: - Học được nghề làm đồng hồ và kính thiên lí. - Chế tạo được máy xẻ gỗ chạy bằng sức nước. - Đóng được một chiếc tàu thủy chạy bằng máy hơi nước.

Tham khảo :

 

Đại Việt thời Lê Sơ đã gặt hái được nhiều thành tựu trong lĩnh vực văn hóa, giáo dục. Cụ thể là:

Thành tựu về giáo dục và khoa cử:

Dựng lại Quốc Tử Giám, mở nhiều trường học, mở khoa thi.Nội dung học tập thi cử là sách của đạo nho.Một năm tổ chức ba kì thi: Hương – Hội - Đình

=> Giáo dục ,thi cử chặt chẽ, thường xuyên hơn,tuyển chọn được nhiều nhân tài.

Thành tựu về văn học:

Văn học chữ Hán chiếm ưu thế, văn học chữ Nôm giữ vị trí quan trọng.Nội dung: Yêu nước sâu sắc, niềm tự hào dân tộc,khí phách ,tinh thần bất khuất của dân tộc.

Thành tựu về khoa học:

Khoa học phát triển,  phong phú, đa dạng.Sử học, địa lí, y học, toán học đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể.

Thành tựu về nghệ thuật:

Nghệ thuật sân khấu được phục hồi và phát triển.Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc:đặc sắc thể hiện ở các cung điện, lăng tẩm. Phong cách khối đồ sộ, kĩ thuật điêu luyện. 

THAM KHẢO:

Các lĩnh vực	Thành tựu
Giáo dục – thi cử	Ra chiếu lập học, mở trường công để con em nhân dân có điều kiện đi học, đưa chữ Nôm vào thi cử.Quốc tử giám đặt ở Huế, chỉ lấy con em quan lại, thổ hào.Lập “ tứ dịch quán” dạy tiếng nước ngoài (Pháp, Xiêm).
Khoa học: Sử học Địa lí Y học	Đại Việt sử kí tiền biênĐại Nam thực lục, Đại Nam liệt truyện.Đại việt thông sử, Phủ biên tạp lục.Lịch triều hiến chương loại chí.Gia Định thành thông chí.Đại Nam nhất thống chí.Hải Thượng y tông tâm lĩnh.
Kĩ thuật	Làm đồng hồ và kính thiên líChế được máy xẻ gỗ chạy bằng sức nước.Đóng 1 chiếc tàu thủy bằng máy hơi nước.

Nghệ thuật

- Văn nghệ dân gian: + Nghệ thuật sân khấu, tuồng, chèo phổ biến khắp nơi. + Ở miền xuôi: hát quan họ, trống quân, hát lí, hát dặm, hát tuồng,… + Ở miền núi: hát lượn, hát khắp, hát xoan,… - Nghệ thuật tranh dân gian, nhiều tác phẩm nổi tiếng: tranh Đánh vật, chăn trâu thổi sáo, Bà Triệu,… nhất là dòng tranh Đông Hồ (Bắc Ninh). - Nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc: + Công trình kiến trúc nổi tiếng: chùa Tây Phương (Thạch Thất, Hà Nội), đình làng Đình Bảng (Từ Sơn, Bắc Ninh), cung điện, lăng tẩm các vua Nguyễn ở Huế, Khuê văn các (Hà Nội),… + Nghệ thuật tạc tượng đồng đạt đến đỉnh cao: 18 tượng vị tổ ở chùa Tây Phương, 9 đỉnh đồng lớn và nhiều công trình điêu khắc khác ở cung điện Huế,…

bạn tham khảo nha

Những thành tựu khoa học - kĩ thuật của nước ta thời kì cuối thế kỉ XVIII - nửa đầu thế kỉ XIX chứng tỏ:

- Các ngành khoa học xã hội nước ta thời kì này đều phát triển rất rực rỡ như là việc chế tạo ra máy xẻ gỗ chạy bằng sức nước, tàu thủy chạy bằng máy hơi nước,...

- Có sự tiếp nhận, giao lưu với các nước phương Tây về những kĩ thuật hiện đại (Ví dụ: Thợ thủ công Nguyễn Văn Tú học được nghề làm đồng hồ và kính thiên lí sau 2 năm sống ở Hà Lan).

- Phản ánh trí tuệ thông minh, tài năng sáng tạo của người thợ thủ công nước ta bấy giờ như việc vận dụng thành công những kĩ thuật hiện đại nhất trên thế giới lúc bấy giờ.

chúc bạn học tốt nha

LĨNH VỰC	THÀNH TỰU
công nghiệp	kĩ thuật luyện kim được cải tiến, máy chế tạo công cụ ra đời sắt thép than đá dầu mỏ được sử dụng nhiều động cơ hơi nước được ứng dụng rộng rãi
giao thông vận tải	tàu thủy xe lửa chay bằng hơi nước
thông tin liên lạc	máy điện tín
quân sự	nhiều vũ khí mới được sx: đại bác,súng trường, chiến hạm, ngư lôi. khí cầu...
nông nghiệp	sử dụng phân hóa học, máy kéo chạy bằn hơi nước, máy cày nhiều lưỡi, máy gặt đập

 

Trong lĩnh vực vật lí, có những phát minh của các nhà bác học G. Xi-môn, E. Len-xơ (1804-1865) người Nga, đã mở ra khả năng ứng dụng nguồn năng lượng mới, những phát minh về hiện tượng phóng xạ của các nhà bác học Pi-e Quy-ri và Ma-ri Quy-ri, phát minh của nhà bác học người Đức V. Rơn-ghen (1845-1923) về tia X vào năm 1895, giúp y học chuẩn đoán bệnh chính xác…

+ Trong lĩnh vực hóa học có định luật tuần hoàn của nhà bác học Nga Men-đe-lê-ép.

+ Trong lĩnh vực sinh học có thuyết tiến hóa của Đác-uyn (người Anh); phát minh của nhà bác học người Pháp Lu-i Pa-xtơ (1822-1895).

+ Những sáng kiến, cải tiến kĩ thuật cũng thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của công nghiệp; tiêu biểu là kĩ thuật luyện kim với việc sử dụng lò Bet-xme và lò Mác-tanh, đã đẩy nhanh quá trính sản xuất thép; việc phát minh ra máy điện tín giúp cho việc liên lạc ngày càng nhanh và xa.

+ Cuối thế kỉ XIX, xe ô tô được đưa vào sử dụng nhờ phát minh ra động cơ đốt trong. Tháng 12-1903, nghành hàng không ra đời.

+ Nông nghiệp cũng có bước tiến đáng kể nhờ sử dụng nhiều máy móc: máy kéo, máy gặt, máy đập…Phân bón hóa học cũng được sử dụng rộng rãi.

 

LĨNH VỰC	THÀNH TỰU
Công nghiệp	Kĩ thuật luyện kim được cải tiến, máy chế tạo công cụ ra đời Sắt thép than đá dầu mỏ được sử dụng nhiều động cơ hơi nước được ứng dụng rộng rãi
Giao thông vận tải	Tàu thủy xe lửa chay bằng hơi nước
Thông tin liên lạc	Máy điện tín
Quân sự	Nhiều vũ khí mới được sx: đại bác,súng trường, chiến hạm, ngư lôi. khí cầu...
Nông nghiệp	Sử dụng phân hóa học, máy kéo chạy bằn hơi nước, máy cày nhiều lưỡi, máy gặt đập

TK

Những thành tựu khoa học - kĩ thuật của nước ta thời kì cuối thế kỉ XVIII - nửa đầu thế kỉ XIX chứng tỏ:

- Các ngành khoa học xã hội nước ta thời kì này đều phát triển rất rực rỡ.

- Có sự tiếp nhận, giao lưu với các nước phương Tây về những kĩ thuật hiện đại.

- Phản ánh trí tuệ thông minh, tài năng sáng tạo của người thợ thủ công nước ta bấy giờ.