vì bài thơ gồm hai lớp nghĩa: 

1. Nghĩa tả thực: Miêu tả cái bánh trôi nước về hình dáng, màu sắc, quá trình làm bánh và thành phẩm làm ra

2. Nghĩa ẩn du:

Tác giả mượn hình ảnh cái bánh trôi để nói về người phụ nữ:

+Có ngoại hình đẹp.             +Có thân phận bất hạnh hẫm hiu do lễ giáo pk

+ Không tự mình quyết định được số phận.    +Nhưng họ vẫn giữ pc tốt đẹp

Vì bài thơ này có 2 nghĩa :nghĩa đen và nghĩa bóng

+nghĩa đen miêu tả cái bánh trôi nước

+nghĩa bóng là miêu tả và nói về phẩm chất người phụ nữ trong xã hội phong kiến

cổ kiếm ý này, mà nhớ tới việc khác.

Cố Độc Hành kiếm ý, Cố Độc Hành tâm ý, Sở Dương đã hoàn toàn hiểu biết.

Nhưng chính là hắn hiểu biết, cũng sẽ không tu luyện! Hơn nữa, sau khi hiểu rõ, đem chính mình bỏ ở ngoài kiếm ý của Cố Độc Hành.

Bởi vì đây là kiếm ý của Cố Độc Hành, nhưng Sở Dương, đã có kiếm ý của Sở Dương. Cho nên, Sở Dương hiểu biết là một chuyện, tìm hiểu chính mình kiếm ý, lại là một chuyện khác.

Liền như Cố Độc Hành, nhớ mãi không quên Cố Diệu Linh; Mà trong lòng Sở Dương, lại là Mạc Khinh Vũ!

Cố Diệu Linh cùng Mạc Khinh Vũ, không phải một người.

Kiếm ý, cũng như thế.

Nhưng nguyên nhân là Cố Độc Hành bởi vì tình, mà tìm hiểu cô độc kiếm của chính mình, chính mình vong tình kiếm, cái này phân tình, lại gây xúc động trong lòng Sở Dương.

Cho nên hắn thở dài.

Chưa từng có gì một thời khắc nào bức thiết như thế, chua xót tưởng niệm...... Mạc Khinh Vũ như thế! Mặc kệ là Mạc Khinh Vũ kiếp trước, hay là Mạc Khinh Vũ kiếp này.

Bởi vì kiếp trước ngươi múa vì ta, cho nên kiếp này ta nguyện ý cho ngươi khổ.

Khinh Vũ, ta đang đợi ngươi.

Chờ ngươi lớn lên!

Một mảng tuyết trắng phiêu linh, thanh âm của Cố Độc Hành từ bên ngoài đống tuyết truyền đến:“Ngươi rõ ràng sao?”.

Sở Dương hít một tiếng:“Ngươi thì sao? Ngươi rõ ràng sao?”.

Cố Độc Hành cười.

Tuy rằng thân mình Sở Dương chìm trong đống tuyết, nhìn không thấy nụ cười của Cố Độc Hành, nhưng tưởng tượng ra, hiện tại Cố Độc Hành tươi cười, chắc chắn rất hạnh phúc.

“Ta hiểu được. Lúc này đây tìm hiểu, ta lĩnh ngộ kiếm đế tam phẩm! Đây là một việc thực sự bé nhỏ không đáng kể.” Cố Độc Hành cười, nói:“Quan trọng nhất là, ta hiểu được phương hướng cả đời ta, ta luyện kiếm, cô độc cũng tốt, vong tình cũng thế, không phải vì giết người!”.

“Mà là vì bảo vệ!”.

“Bảo vệ Tiểu Diệu tỷ, Bảo vệ huynh đệ của ta! Bảo vệ toàn bộ những người ta để ý!”.

Cố Độc Hành nói:“Nếu là vì bảo vệ, như vậy, lúc mà ngươi bảo vệ...... Tu vong tình! Bởi vì bảo vệ chính là tình!”.

Sở Dương nở nụ cười nhẹ nhàng:“Ta cùng với ngươi, kiếm bất đồng, nhưng chúng ta lại đều là vì bảo vệ.”.

Sở Dương nhớ tới thời điểm chính mình vừa mới trọng sinh, từng cùng với sư phụ của chính mình là Mạnh Siêu Nhiên nói qua một câu:“Luyện kiếm, vì giết người.”.

Mà hiện tại, Cố Độc Hành lại nói ra ‘Luyện kiếm, không phải vì giết người’.

Tựa như thực mâu thuẫn, nhưng hiện tại Sở Dương mới thấy khi đó chính mình nói sai. Bởi vì khi đó, chính mình còn chìm đắm ở võ học cảnh giới ở kiếp trước.

Cảnh giới hiện tại của Cố Độc Hành, đã hoàn toàn siêu việt chính mình ở kiếp trước, bao gồm tâm tình!

Cho nên Cố Độc Hành, hiện tại đã muốn hình thành con đường võ đạo của chính hắn!

Cố Độc Hành cười, nói:“Trong đó, xét đến cùng chính là một câu, võ đạo, chính là bảo vệ!”.

Sở Dương trầm tư lúc lâu, mới bay ra khỏi đống tuyết, cười ha ha rồi nói:“Không tệ! Thật ra chính là đạo lý như vậy! Võ đạo, thật ra vì thế đạo này không an toàn, người bình thường không thể bảo hộ những thứ của chính mình, cho nên mới muốn chính mình cường đại hẳn lên, đi bảo vệ những thứ chính mình để ý, là một cái quá trình như vậy. Quá trình này hình thành quy luật, thì thành võ đạo!”.

Lần này đến phiên Cố Độc Hành ngạc nhiên, nhíu mày nói:“Ngươi đang nói cái gì đó?”.

Sở Dương cười ha ha, nói: “Chính là như vậy, chính là như vậy đấy!”.

Đột nhiên Sở Dương sáng sủa hẳn lên, quả thực cảm thấy cho tới bây giờ chính mình đều không có như vậy sáng sủa như vậy. Hắn cũng không rõ ràng, vì sao chính mình đột nhiên sẽ nghĩ tới việc này, vì cái gì lại đột nhiên nghĩ thông suốt, sáng sủa, nhưng từ hiện tại bắt đầu, tâm tình đột nhiên cảm thấy thư sướng.

Sở Dương đứng lên, cười to hai tiếng, bước vào lều trại, nghênh đón ánh mắt giống như nhìn kẻ điên của đám huynh đệ, cười ngây ngô hai tiếng, mắng:“Mẹ nó!”.

Cả đám ngạc nhiên.

Cố Độc Hành đứng ở bên ngoài, thật lâu sau, mới cào cào da đầu, kì quái nói nói:“Vừa rồi ta cao hứng chuyện gì? Chuyện này là cái gì mà lộn xộn vậy?”.

Suy nghĩ nửa ngày không có kết quả, nhớ lại mỗi một câu mình nói, hình như đều không đủ để Sở Dương biểu hiện ra như thế, rốt cuộc càng nghĩ càng không hiểu, rốt cuộc buông tha cho, lẩm bẩm nói:“Cùng lão đại...... Thật sự không thể là người...... Hoàn toàn không thể lấy suy nghĩ của người bình thường để lý giải, tiêu chuẩn nhất quái thai......”.

Lắc lắc đầu, rốt cuộc chui vào lều trại......

............

Một đêm này, đám người Sở Dương hưng phấn không ngủ, mà Điền Bất Hối ở đối diện, cũng buồn bực không ngủ.

Đời người thống khổ nhất, không gì ngoài việc nhìn thấy kẻ địch sắp quyết đấu với mình, lại đột phá ngay tại trước mắt mình!

Hơn nữa, kẻ địch đột phá này, lại là kẻ có lực sát thương lớn nhất, cũng là tkẻ có ảnh hướng lớn nhất đến thắng thua!

Đương nhiên, cái này không phải đáng buồn nhất, mà đáng buồn nhất chính là, chính mình chỉ có thể trơ mắt nhìn hắn đột phá, cũng không thể làm việc gì quấy phá!

Người sáng suốt đều biết rằng, nếu muốn quấy phá, không nhất định sẽ thành công! Nhưng không quấy phá, kẻ địch lại nhất định sẽ đột phá!

Cố tình lúc này lại có một vị chấp pháp giả đứng ra, nói cho ngươi: Ngươi dám quấy phá, ta liền tiêu diệt ngươi! Không cho ngươi đợi đến quyết chiến ngày mai...... Liền diệt ngươi!

Điều này làm cho Điền Bất Hối làm sao không đứt từng khúc ruột gan? Làm sao có thể không oán giận trời đất không công bằng?

Cho nên Điền Bất Hối thấy không an tâm!

Cuối cùng cũng đem người triệu tập đủ.

“Trời đã sáng, chính là Hoàng Tọa quyết chiến. Nhưng lúc này, Cố Độc Hành đã đột phá! Hắn là kiếm đế!” Khuôn mặt của Điền Bất Hối tỏ ra bình tĩnh:“Một khi đột phá, tất nhiên càng khó có thể ngăn cản! Vốn thực lực hai bên chênh lệch rất ít, nếu là ngày mai để hắn thoải mái phát huy, như vậy khả năng chúng ta bại trận, sẽ chiếm tám phần!”.

“Vương Tọa chi chiến, chúng ta mất đi toàn bộ Vương Tọa! Nếu là hoàng tọa chi chiến, chúng ta lại mất đi toàn bộ Hoàng Tọa! Như vậy, cho dù chúng ta thắng, thì có khả năng làm gì?”.

Điền Bất Hối cười cười ngoan độc:“Một trận chiến này, tinh anh của trung tam thiên, toàn bộ bị chôn vùi! Hoặc là, đánh tới cuối cùng, chúng ta chỉ còn lại một cái...... Từ Thượng Tam Thiên tới, Thạch gia, thánh cấp cao thủ!”.

Tất cả mọi người có chút trầm mặc.

Loại sự tình này, thật sự có khả năng phát sinh.

Bởi vì người thắng cuối cùng, phải tàn sát sạch sẽ người thua! Đây là quy củ quyết chiến của Vong Mệnh Hồ! Người thua, không thể xuống núi!

Nếu là Hoàng Tọa bên ta chết sạch, Vương Tọa chết sạch...... Chỉ còn lại có vài tên Quân Tọa, cùng một vị Thánh Cấp được mời đến......

Như vậy, cho dù thắng, lại có thể như thế nào?

“Ý của Điền công tử là......” Triệu gia gia chủ cùng Lý gia gia chủ đồng thời mở miệng hỏi.

“Xử lý Cố Độc Hành!” Trong mắt Điền Bất Hối lóe sáng:“Chúng ta quyết chiến, không thể giống như Vương Tọa chi chiến. Cần phải vừa bắt đầu, liền tập trung lực lượng Hoàng Tọa cường đại nhất, trước đem vị kiếm đế vừa mới đột phá là Cố Độc Hành xử lý! Đừng cho hắn triển khai kiếm thế!”.

Mọi người đang ngồi, mặt sắc đều trầm trọng, đều gật gật đầu.

Kiếm đế, triển khai kiếm thế, ở trung tam thiên, chính là vô địch! Ở thời điểm Cố Độc Hành là nhất phẩm kiếm đế, triển khai kiếm thế, có thể đối kháng cửu phẩm Hoàng Tọa!

Như vậy, tam phẩm kiếm đế, uy lực sẽ như thế nào?

Không hỏi cũng biết!

“Hắc ma đại nhân! Ngài đối với ám sát, hoặc là chém giết bất ngờ, có kinh nghiệm nhất! Chuyện này, ngươi thấy thế nào?” Điền Bất Hối đứng thẳng hỏi Hắc Ma.

Vì bài bánh trôi nước mượn hình ảnh bánh trôi để nói, gợi lên hình ảnh , vẻ đẹp và số phân của người phụ nữ xưa 

vì:

- Cảm hứng nhân đạo bao gồm những nguyên tắc, đạo lí làm người, những thái độ đối xử tốt lành trong các mối quan hệ giữa con người với nhau, những khát vọng sống, khát vọng về hạnh phúc. - Đó còn là tấm lòng cảm thương cho mọi kiếp người đau khổ, đặc biệt là với trẻ em, với phụ nữ và những người lương thiện bị hãm hại…

 Đó còn là tấm lòng cảm thương cho mọi kiếp người đau khổ, đặc biệt là với trẻ em, với phụ nữ và những người lương thiện bị hãm hại…

Đọc thơ Nguyễn Khuyến ta chẳng thấy mấy bài vui bởi tâm trạng ông mang nặng nỗi buồn trước cảnh đất nước thương đau, trước thói đời lắm nỗi éo le. Nỗi buồn ấy càng sâu càng đậm từ khi ông cáo quan về ở ẩn. Nhưng ta niềm vui bất chợt khi đọc Bọn đến chơi nhà. Ẩn chứa trong bài thơ là một tình bạn bằng hữu tâm giao cao quý vượt lên mọi nghi thức đời thường. Cái nghèo vật chất không lấn át được tình cảm ấm áp chân thành.

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa

Ao sâu nước cả, khôn chài cá

Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà

Cải chửa ra cây, cà mới nụ

Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa

Đầu trò tiếp khách, trầu không có

Bác đến chơi đây, ta với ta.

Bài thơ viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật nhưng sự phát triển của ý thơ khá bất ngờ không theo cấu trúc (đề, thực, luận, kết) thường thấy ở thơ Đường. Có lẽ đây cũng là một điều rất đặc biệt như chính tình bạn của họ.

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà

Câu thơ mở đề giản dị, tự nhiên như lời chào hỏi thân tình của hai người bạn thân lâu lắm mới gặp nhau. Tuổi già thường cảm thấy cô đơn nên người ta khao khát có bạn để chuyện trò, giãi bày tâm sự. Vì vậy khi có bạn đến thăm thì quá đỗi vui mừng. Cách xưng hô thân mật bằng bác, cách gọi thân mật dân dã gợi sự nể trọng cũng như thân tình thể hiện sự gắn bó trọng tình giữa chủ và khách. Câu thơ giống như lời chào quen thuộc hàng ngày: đã lâu rồi nay có dịp bác đến chơi nhà, thật là vui quá. Tôi, bác chẳng xa lạ gì thôi thì mong bác thông cảm cho! Ngày còn ở chốn quan trường việc có bạn tới thăm là lẽ thường nhưng giờ ông đã từ quan, có bạn đến tận nhà thăm thì hẳn phải là thân thiết lắm bởi thói đời: giàu thời tìm đến, khó thời ***** lui. Vui sướng, xúc động nhà thơ đã lấy sự sung túc, giàu có của tình bạn thay vào cái túng thiếu về vật chất để tiếp bạn.

Thông thường theo phép tắc xã giao khi bạn đến nhà dù là thân hay sơ thì trước hết trầu nước sau là cơm rượu đãi bạn. Nhưng sau lời chào bạn Nguyễn Khuyến nhắc đến một loạt những khó khăn của gia đình:

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa

Ao sâu nước cả, khôn chài cá

Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà

Cải chửa ra cây, cà mới nụ

Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa

Nhà thơ như đang phân trần với bạn về sự tiếp đãi chưa chu đáo của mình.

Phần thực, luận tính hệ thống của ngôn ngữ thơ rất chặt chẽ, nhất quán ở một cách nói. Có tất cả mà cũng chẳng có gì để đãi bạn thân. Có ao và có cá, có vườn và gà, có cà và cải, có mướp và bầu, nhưng ... Bức tranh vườn hiện lên sống động vui tươi. Một nếp sống thôn dã chất phác, cần cù, bình dị đáng yêu. Một cuộc đời thanh bạch ấm áp cây đời và tình người. Ta cảm thấy Nguyễn Khuyến đang dắt tay bạn mình ra thăm vườn cây, ao cá và hơn thế mong bạn cảm thông với cuộc sống của mình chăng?

Các từ (sâu, cả, rộng, thưa), các trạng từ chỉ tình trạng (khôn, khó), các trạng từ chỉ sự tiếp diễn của hành động (chửa, mới, vừa, đương) hô ứng bổ trợ cho nhau một cách thần tình, khéo léo, dung dị và tự nhiên. Những từ ngữ này biểu hiện một cuộc sống dung dị, tự nhiên gần gũi đáng yêu.

Dân gian có câu:

Đầu trò tiếp khách, trầu không có

Phải chăng cái nghèo của cụ Tam Nguyên Yên Đổ lại đến mức ấy ư? Nhà thơ đã cường điệu hoá cái nghèo của mình. Một ông quan to triều Nguyễn về ở ẩn, với một cơ ngơi chín sào tư thố là nơi ở thì không thể “miếng trầu” cũng không có. Rõ ràng đây là lời bông đùa hóm hỉnh với bạn. Đồng thời để bày tỏ một cuộc sống thanh bạch, một tâm hồn thanh cao của một nhà nho khước từ lương bổng của giặc Pháp, lui về sống cuộc đời bình dị giữa xóm làng quê hương.

Những vật chất bình thường nhất mang ra tiếp bạn đều không có, mà thay vào đó là tình cảm chân thành tha thiết. Tình bạn của họ được vun đắp, dựng xây trên cơ sở của tình cảm, lòng yêu thương kính trọng. Vật chất là quan trọng nhưng không phải là tất cả. Thật xúc động khi đọc nhưng dòng thơ thể hiện tình cảm của Nguyễn Khuyến với bạn:

Bác Dương thôi đã thôi rồi

Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta

Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước

Bác với tôi hôm sớm cùng nhau...

(Khóc Dương Khuê - Nguyễn Khuyến)

Tình cảm của Nguyễn Khuyến và Dương Khuê thật cảm động, họ tri kỷ tri âm với nhau cũng xuất phát từ đó. Đúng vậy, trong bài thơ này những nghi thức xã giao vật chất dần bị bóc để lộ ra hạt ngọc lung linh - ấy là tâm hồn, tình cảm cao quý của họ.

Bác đến chơi đây, ta với ta

Câu kết là sự “bùng nổ” ý và tình. Tiếp bạn chẳng cần có mâm cao cỗ đầy, sơn hào hải vị mà chỉ cần có một tấm lòng.

Lần thứ hai chữ bác xuất hiện, bác không quản ngại đường xá xa xôi đến thăm bạn thì thật đáng quý. Tình bạn là trên hết, không gì mua được. Mong tiếp bạn bằng những thứ thật sang, thật bất ngờ nhưng rồi chỉ có ta với ta. Họ hiểu nhau, họ tuy hai nhưng là một, cái đồng điệu ấy chính là sự xem thường vật chất, trọng tình cảm, trọng tình bằng hữu.

Tôi và bác chỉ cần gặp nhau để trò chuyện tâm sự là đã đủ. Tình cảm của họ bộc lộ một cách trọn vẹn, tràn đầy và lắng đọng.

Ta với ta trong bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan là sự bắt gặp đối diện với chính mình, chính tâm trạng cô đơn u hoài của nữ sĩ. Còn ta với ta trong bài thơ này là sự bắt gặp của hai tâm hồn, hai con người.

Có một số bài thơ của Nguyễn Khuyến viết về bạn khi đọc ta mới thấy hết được ý vị của nó:

Từ trước bảng vàng nhà có sẵn

Chẳng qua trong bác với ngoài tôi

(Gửi bác Châu Cầu)

Bài thơ Bạn đến chơi nhà là bài thơ hay viết về tình bạn, một tình bạn thắm thiết keo sơn. Một tâm hồn thanh bạch cao quý của hai con người hòa là một, một cách sống thanh cao trọng tình trọng nghĩa. Tình bạn của họ thật cảm động chứ không như Nguyễn Bỉnh Khiêm đã từng lên án Còn bạc còn tiền còn đệ tử - Hết cơm hết rượu hết ông tôi. Tình bạn cao quý ấy còn chói ngời mãi, là điển hình cho tình bằng hữu xưa nay.

Khép lại bài thơ, ai ai cũng xúc động trước tình bạn cao quý của họ. Lời thơ dung dị, ý thơ chất chứa bao tình cảm thân thương trìu mến tạo nên nét đặc sắc của bài thơ.

 

Nhà thơ Xuân Diệu vô cùng yêu mến và kính phục nữ sĩ Hồ Xuân Hương nên đã đặt cho bà danh hiệu cao quý là “Bà chúa thơ Nôm”. Quả thật, với tài năng sử dụng ngôn ngữ dân tộc đạt tới trình độ tinh tế và điêu luyện, nữ sĩ rất xứng đáng với danh hiệu đó. Chúng ta có thể lấy hai bài thơ nổi tiếng tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật độc đáo của Hồ Xuân Hương để chứng minh.

 

Bài thơ Bánh trôi nước thuộc loại thơ vịnh vật khá phổ biến trong thơ ca trung đại, thường được dùng để gửi gắm một cách kín đáo suy nghĩ hay thái độ, quan điểm của tác giả trước một vấn đề nào đó có tính chất xã hội được nhiều người quan tâm. Hồ Xuân Hương nhìn chiếc bánh trôi nước quen thuộc trong dân gian mà liên tưởng tới thân phận long đong, ba chìm bảy nổi của người phụ nữ trong xã hội phong kiến trọng nam khinh nữ đầy áp bức bất công. Tuy hình thức bài thơ được làm theo thể thất ngôn tứ tuyệt Đường luật với quy định khá chặt chẽ về nghệ thuật và nội dung nhưng ngôn ngữ thơ thì thuần là lời ăn tiếng nói hằng ngày của người lao động.

 

Bánh trôi là thứ bánh được làm bằng bột nếp và đường thẻ. Gạo nếp ngâm một đêm cho mềm rồi đem xay thành bột, lọc cho mịn, để thật ráo nước. Bẻ từng mẩu nhỏ cỡ đầu ngón tay cái, nặn cho tròn, giữa đặt một miếng đường thẻ xắt vuông hạt lựu làm nhân. Thả bánh vào nồi nước đang sôi để luộc. Chìm nổi vài lần là bánh chín, vớt ra nhúng sơ vào nước nguội rồi xếp vào đĩa, mỗi đĩa khoảng trên dưới một chục cái. Vỏ bánh trắng trong, hiện rõ nhân màu nâu đỏ, ăn dẻo, thơm và có vị ngọt đậm đà. Người xưa cho rằng đây là thứ bánh tinh khiết, thanh đạm, có thể dùng để cúng lễ. (Mùng 3 tháng 3 Âm lịch, dân gian cúng trời đất bằng bánh trôi, bánh chay và hoa quả).

Hồ Xuân Hương mở đầu bài thơ bằng cách nói quen thuộc trong ca dao:

 

Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.

 

Những câu ca dao với chủ đề than thân trách phận thường được mở đầu bằng cụm từ mang đậm mặc cảm tự ti của người phụ nữ: Thân em như hạt mưa sa… Thân em như trái bần trôi… Thân em như miếng cau khô… Trong bài thơ này, Hồ Xuân Hương để nhân vật trữ tình tự giới thiệu bằng lời lẽ khiêm nhường mà ẩn chứa niềm tự hào chính đáng: Thân em vừa trắng lại vừa tròn. Tả chiếc bánh trôi tròn trịa, xinh xẻo nhưng đằng sau những chi tiết rất thực ấy, tác giả muốn nói tới thân phận phụ thuộc và vẻ đẹp cùng phẩm giá cao quý của người phụ nữ. Xưa nay, phụ nữ được coi là phái đẹp, là tinh hoa của Tạo hoá. Bởi vậy, nhìn những chiếc bánh trôi nước, ta sẽ nghĩ tới vẻ đẹp trong trắng của những cô gái đương xuân.

 

Giữa những chiếc bánh trôi nước với thân phận của đa số phụ nữ dưới chế độ phong kiến có những nét tương đổng. Người phụ nữ không chỉ bị ràng buộc bởi những quan niệm luân lí khắt khe, bị tước đoạt quyền sống tự do mà còn bị khinh rẻ và chà đạp lên nhân phẩm. Thái độ trọng nam khinh nữ: Nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô, hay luật Tam tòng khiến cho họ bất bình, phẫn uất nhưng buộc phải cắn răng cam chịu.

 

Bảy nổi ba chìm là thành ngữ phổ biến mang nghĩa hàm ngôn, dùng để chỉ những số phận long đong, lận đận, vất vả trăm bề. Thành ngữ này đã được Hổ Xuân Hương vận dụng vào bài thơ thật tự nhiên và phù hợp, diễn tả chính xác sự suy ngẫm và nỗi ngậm ngùi, chua xót của nữ sĩ trước tình cảnh riêng của bản thân và tình cảnh chung của phụ nữ thời ấy. Đúng như lời đúc kết của đại thi hào Nguyễn Du: Đau đớn thay phận đàn bà, Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung!

 

Thấu hiểu điều đó nên Hồ Xuân Hương đã dùng những từ ngữ bình dân, nôm na nhưng rất giàu khả năng gợi tả để thể hiện thân phận phụ thuộc ấy:

 

Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.

 

Không được sống tự do, tự chủ, người phụ nữ nào có khác chi những chiếc bánh trôi nước kia ngon hay dở là do tay kẻ nặn. May mắn hay rủi ro, hạnh phúc hay bất hạnh đều không thể tự mình quyết định. Nhưng Hồ Xuân Hương không chỉ đơn thuần nói đến chuyện đó mà bà muốn nhấn mạnh tới tấm lòng son, tức là phẩm giá cao quý của người phụ nữ, dù họ phải sống trong hoàn cảnh éo le, trớ trêu tới mức nào. Điều lớn lao ấy đặc biệt ở chỗ là nó được nữ sĩ dẫn dắt, khơi gợi từ hình ảnh chiếc bánh trôi nước nhỏ bé và xinh xẻo. Bánh trôi lúc chín trắng trong, lộ rõ màu nhân nâu đỏ. Từ thực tế ấy mà Hồ Xuân Hương liên tưởng đến tấm lòng son. Như thế là ý nghĩa ngụ ngôn mà nữ sĩ gửi gắm trong hình tượng thơ đã bộc lộ rõ. Bà muốn khẳng định rằng dù xã hội có nhẫn tâm vùi dập, dù cuộc đời có bảy nổi ba chìm đến đâu chăng nữa thì người phụ nữ vẫn giữ trọn vẹn phẩm giá cao quý của mình. Cách xưng hô, cách nói trong bài thơ trước sau vẫn giữ được vẻ khiêm nhường mà chứa đựng một ý chí kiên định biết chừng nào!

 

Ở bài thơ Tự tình II, về cơ bản Hồ Xuân Hương vẫn giữ phong cách ngôn ngữ nghệ thuật giản dị, tự nhiên giống như bài thơ Bánh trôi nước để thể hiện tâm trạng cô đơn, buồn bã, tủi hờn nhưng vẫn tha thiết yêu đời, yêu cuộc sống của mình.

 

Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn,
Trơ cái hồng nhan với nước non.

Câu thứ nhất chỉ thời điểm diễn ra tâm trạng. Đó là lúc đêm khuya thanh vắng, lâu lâu lại văng vẳng tiếng trống canh. Nghệ thuật lấy động tả tĩnh ở đây đã tỏ ra đắc dụng. Tiếng trống canh vang lên bức bối trong màn đêm thăm thẳm, mịt mùng khiến cho sự vắng lặng càng tăng lên gấp bội. Thời gian trôi qua mới chậm chạp làm sao! Chậm chạp, nặng nề nhưng nó vẫn đi. Còn tâm trạng con người trong khung cảnh ấy thì như lắng đọng lại và thỉnh thoảng lại như dồn; như thúc, như chồng chất thêm lên khiến cho lòng càng đau đớn, dằn vặt khôn nguôi.

 

Câu thứ hai: Trơ cái hồng nhan với nước non có sự kết hợp tài tình giữa ngôn ngữ dân gian và ngôn ngữ văn chương bác học. Hồng nhan có nghĩa là gương mặt đẹp của người con gái, thường được dùng để chỉ phụ nữ nói chung. Nhưng Hồ Xuân Hương đã cố tình sự vật hóa nó bằng cách gọi là cái hồng nhan, lại đặt tính từ Trơ lên đầu câu khiến cho vẻ đẹp mà Tạo hóa ưu ái ban cho riêng phái nữ giống như một sự vật vô tri vô giác nào đó. Vẻ đẹp là tinh hoa của trời đất, rất đáng nâng niu, trân trọng. Ấy vậy mà nó bẽ bàng Trơ ra trước con mắt lạnh lùng vô cảm của người đời, chứ không phải chỉ là trơ trọi trước cảnh thiên nhiên, non nước luôn dào dạt sức sống, sức yêu. Hồ Xuân Hương đã đặc tả một cách thần tình nỗi đau âm ỉ, nung nấu và thiêu đốt tâm can mình bấy lâu bằng câu thơ giản dị mà có sức lay động, ám ảnh lạ lùng, Đó là tình cảnh và tâm trạng bi đát của nữ sĩ trong thời điểm đặc biệt này. Tưởng chừng như nỗi cô đơn, sầu tủi đến mức đắng cay, chua chát đã biến con người thành gỗ đá.

 

Nhưng không phải vậy. Trái tim còn đập nên ý thức vẫn còn, nữ sĩ đành mượn rượu giải sầu, muốn say cho quên hết. Khổ nỗi:

 

Chén rượu hương đưa say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn.

 

Hết say lại tỉnh, có nghĩa là đã nhiều lần say và những cơn say nối tiếp nhau. Cố say, cố quên, vậy mà lúc tỉnh rượu thì thấy bao nhiêu dối trá, hững hờ của người đời vẫn còn sờ sờ ra đó và nỗi đau khổ, bẽ bàng của mình cũng cứ còn nguyên. Nỗi cô đơn lại càng tăng lên gấp bội. Ước mong một mảy may bù đắp, một chút tròn đầy mà không sao có được. Giống như hình ảnh vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn, cuộc đời mình cũng đã ngả chiều và chờ đợi cũng đã mỏi mòn mà không biết bao giờ ước nguyện mới thành hiện thực?! Sự lựa chọn từ ngữ của Hồ Xuân Hương quả là đã đạt tới mức tài tình, chuẩn xác nhưng vẫn tự nhiên, dung dị mà chứa chất tầng tầng lớp lớp ý nghĩa, khai thác mãi không vơi cạn..

 

Mạch suy tư của nữ sĩ bất chợt rẽ sang một hướng khác. Với tính cách vốn mạnh mẽ, bà không thể đắm chìm mãi trong cảm xúc thương thân tủi phận. Cố say để quên nhưng không sao quên được. Tỉnh thì đau khổ nhưng mình vẫn còn được là mình. Trăng khuyết chưa tròn thì không đến nỗi tuyệt vọng. Ngọn lửa niềm tin trong lòng vẫn cháy, nữ sĩ tin vào tình yêu chân thành, tha thiết của mình đối với con người và cuộc đời, tin vào nghị lực của bản thân. Nhìn rộng ra xung quanh, thấy lời dạy của đất trời sâu kín mà rành rành trước mắt, ngụ ở trong từng ngọn rêu, tảng đá. Hình ảnh trong bài thơ không có gì là cao xa, khó hiểu mà vô cùng gần gũi nhưng vẫn chứa đựng ý nghĩa hàm súc và thâm thúy. Rêu nhỏ bé, yếu ớt là thế mà vẫn cố hết sức Xiên ngang mặt đất, vươn lên đầy sức sống. Đá lầm lì là vậy mà Đâm toạc chân mây để khẳng định sự hiện diện của mình. Hồ Xuân Hương tỏ ra rất táo bạo và sáng tạo trong việc đảo ngược cấu trúc thông thường của câu thơ, nhằm thể hiện tới mức cao nhất ý mình muốn nói. Tính ẩn dụ của hình ảnh vì thế mà có khả năng gợi liên tưởng rất mạnh và có ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Nó như nhắc nhở, thúc giục nữ sĩ nói riêng và phụ nữ nói chung hãy xiên ngang, đâm toạc tất cả những gì phi lí ràng buộc, vây bủa con người để hướng tới một cuộc sống thật sự tự do, thật sự hạnh phúc.

 

Tự tình là mình nói với mình, mình tâm sự, bày tỏ nỗi lòng với chính mình, nhưng không phải vì thế mà tính khái quát của bài thơ bị hạn chế. Hồ Xuân Hương đã giãi bày rất chân thực tâm trạng cô đơn, tiếc nuối, xót xa, cay đắng, chán chường nhưng không tuyệt vọng, vẫn âm ỉ, le lói ước mong được chia sẻ, yêu thương:

Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con!

Điệp khúc xuân đi xuân lại lại khẳng định quy luật cua Tạo hóa là không thể đổi thay. Biết thế nhưng với tâm trạng trên thì nữ sĩ lại thấy nó như trêu ngươi khiến mình càng thêm buồn, thêm tủi. Sự trái ngược giữa mùa xuân của thiên nhiên và mùa xuân của đời người làm tăng nỗi ngao ngán sẵn có trong lòng bấy lâu nay. Tuổi xuân qua đi không bao giờ trở lại. Ngẫm nghĩ về mình thì tấm tình xưa dành cho người, dành cho đời rộng rãi, mênh mông là thế, nay sau bao năm không nhận được mảy may bù đắp nên chỉ còn một mảnh. Mảnh tình ấy tiếp tục đem san sẻ thì cũng chỉ được một tí con con. Cách nói dân gian tự nhiên cộng thêm phần sáng tạo của nữ sĩ tài hoa đã cụ thể hóa tình yêu vốn dĩ là một khái niệm trừu tượng, biến nó thành dễ hiểu, dễ đi vào lòng người.

 

Hai bài thơ trên in đậm dấu ấn tính cách và phong cách sáng tác của Hồ Xuân Hương – một kì nữ trong nền thơ ca tiếng Việt. Với sự nghiệp sáng tác độc đáo để lại cho đời, Hồ Xuân Hương đã góp phần khẳng định tiếng Việt của dân tộc ta giàu và đẹp.

ai có thể trả lời ngán gọn hơn đk k

 

Nghĩa ẩn dụ  vì qua đó cho thấy được số phận bấp bênh trôi nổi của người phụ nữ phong kiến xưa, không được làm chủ bản thân mình

Đáp án

- Chép thuộc lòng:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn

Bảy nổi ba chìm với nước non

Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn

Mà em vẫn giữu tấm lòng son.”

- Bài thơ “Bánh trôi nước” gồm hai lớp nghĩa:

   + Nghĩa thứ nhất: Miêu tả bánh trôi nước khi đang được luộc chín.

   + Nghĩa thứ hai: phản ánh vẻ đẹp, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ trong xã hội cũ.

- Trong hai nghĩa trên nghĩa thứ hai quyết định giá trị bài thơ. Vì nó thể hiện tư tưởng ý đồ mà tác giả muốn gửi gắm vào tác phẩm, đó cũng là mục đích ra đời của bài thơ đó là nhà thơ muốn nói lên vẻ đẹp của người phụ nữ: hình thể xinh đẹp, phẩm chất trong trắng, dù gặp cảnh ngộ nào cũng vẫn giữ được tấm lòng son sắt, thủy chung.