Bài 15. Phong trào Cách mạng Việt Nam sau Chiến tranh thế giới thứ nhất ( 1919 - 1925)

I. Ảnh hưởng của Cách mạng tháng Mười Nga và phong trào cách mạng thế giới 

- Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, phong trào cách mạng thế giới phát triển mạnh mẽ.

- Cách mạng tháng Mười Nga thành công (1917) đã thức tỉnh nhân dân Việt Nam, đồng thời làm cho phong trào giải phóng dân tộc và phong trào công nhân các nước tư bản gắn bó với nhau trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc.

- Trong cao trào cách mạng 1918 - 1923, giai cấp vô sản thế giới bắt đầu bước lên võ đài chính trị. Tháng 3/1919, Đệ tam quốc tế (Quốc tế Cộng sản) ra đời. Nhiều đảng cộng sản được thành lập: Đảng Cộng sản Pháp (1920), Đảng Cộng sản Trung Quốc (1921)…

- Đánh dấu một giai đoạn mới của phong trào cách mạng thế giới.

- Phong trào cách mạng thế giới có ảnh hưởng tích cực tới phong trào cách mạng Việt Nam, thúc đẩy cách mạng Việt Nam chuyển sang một thời kỳ mới, tạo điều kiện cho việc truyền bá tư tưởng Mác - Lênin vào Việt Nam.

II. Phong trào dân tộc, dân chủ công khai (1919 - 1925)

- Giai cấp tư sản dân tộc: dấy lên phong trào chấn hưng nội hóa, bài trừ ngoại hóa (1919) và tổ chức Đảng Lập Hiến (muốn lợi dụng sự ủng hộ của quần chúng làm áp lực với Pháp, khi thực dân Pháp nhượng bộ thì sẵn sàng thỏa hiệp với Pháp).

- Tầng lớp tiểu tư sản tri thức: Tập hợp trong những tổ chức chính trị như Hội Phục Việt, Việt Hưng Nam, Việt Nam nghĩa đoàn, Đảng Thanh niên… với nhiều hoạt động phong phú sôi nổi:

+ Mít tinh, biểu tình, bãi khóa…

+ Xuất bản những tờ báo tiến bộ để cổ vũ tinh thần yêu nước của nhân dân ta.

+ Tiếng bom Phạm Hồng Thái ở Sa Diện (Quảng Châu - Trung Quốc tháng 6/1924) mở màn cho thời kỳ đấu tranh mới của dân tộc.

+ Đấu tranh đòi nhà cầm quyền Pháp thả Phan Bội Châu (1925) và đám tang Phan Chu Trinh (1926)…
+ Mục tiêu phong trào đấu tranh của tiểu tư sản: chống cường quyền, áp bức, đòi tự do dân chủ .

II. Phong trào công nhân (1919 - 1925)

- Do bị áp bức bóc lột nặng nề, lại được sự cổ vũ của các cuộc đấu tranh công nhân, thủy thủ Pháp và Trung Quốc ở Hải Phòng, Sài Gòn, Hương Cảng, Thượng Hải… phong trào công nhân có bước phát triển mới.

- Cuộc đấu tranh của công nhân thời kỳ này tuy còn lẻ tẻ, tự phát nhưng ý thức giai cấp phát triển nhanh chóng làm cho các cơ sở tổ chức và phong trào chính trị cao hơn về sau.

- Đáng kể nhất là cuộc bãi công của thợ máy xưởng Ba Son (Sài Gòn năm 1925). Với cuộc bãi công này, giai cấp công nhân Việt Nam bước đầu đi vào đấu tranh tự giác và đã đánh dấu một bước tiến mới của phong trào công nhân Việt Nam – giai cấp công nhân nước ta từ đây bước đầu đi vào đấu tranh có tổ chức và có mục đích chính trị rõ ràng.