Bài 34. Vitamin và muối khoáng

Nhu cầu dinh dưỡng phụ thuộc vào giới tính, lứa tuổi, dạng hoạt động, trạng thái cơ thể.

- Giới tính: Nam có nhu cầu dinh dưỡng coa hơn nữ

- Trạng thái cơ thế: người có kích thước lớn có nhu cầu cao hơn. Người bệnh mới ốm khỏi, cần nhiều dinh dưỡng hơn để phục hồi sức khỏe

- Dạng hoạt động: người lao động nặng có nhu cầu dinh dưỡng cao hơn vì tốn nhiều năng lượng hơn

- Lứa tuổi: Trẻ em có nhu cầu dinh dưỡng cao hơn người già, ngoài việc đảm bảo cung cấp đủ năng lượng, mà còn cần để xây dựng cơ thể, giúp cơ thể lớn lên.

Vitamin là những hợp chất hữu cơ mà cơ thể không thể tự tổng hợp được, phần lớn phải lấy từ ngoài vào qua các loại thực phẩm sử dụng hằng ngày. Vitamin tồn tại trong cơ thể với một lượng nhỏ nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống cũng như các hoạt động sống của cơ thể.Chắc là có đấy !!

Vitamin có là chất dinh dưỡng vì nó đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống cũng như các hoạt động sống của cơ thể

Mọi người biết đấy vitamin trong cơ thể thì có rất nhiều loại như : vitamin A, vitamin B,....Nhưng mọi người khi học sinh học thì ta biết rồi đấy cơ thể chúng ta không thể tự tổng hợp các loại vitamin ( trừ vitamin D ) và phần lớn các loại vitamin quan trọng là chúng ta phải lấy từ môi trường như các thực phẩm ta ăn hàng ngày . Các loại vitamin đều đóng vai trò rất quan trọng  đối với cơ thể và duy trì cơ thể, như vitamin A giúp cơ thể ta tăng sức đề kháng,......Tuy vậy nhưng vẫn còn rất nhiều người không biết đến điều này và họ ăn thiếu nhiều loại vitamin khiến cơ thể còi cọc, kém phát triển ,đặc biệt là những người khuyết học và chúng ta hãy tích cực tuyên truyền để mọi người biết để ăn các loại vitamin để tình trạng còi cọc , ốm yếu ,của người dân giảm nhanh.Qua trên ta thấy đấy các loại vitamin rất quan trọng đối với cơ thể người và qua đây thì từ mai chúng ta hãy tích cực ăn các loại thực phẩm giàu vitamin để có 1 sức khỏe tốt nha.

Vitamin là những chất hữu cơ rất cần thiết cho sự phát triển, của cơ thể, duy trì sức khỏe và có vai trò trong việc điều hành chức năng của các cơ quan của con người. Với vai trò là chất xúc tác, vitamin giúp đồng hoá và biến đổi thức ăn, tạo năng lượng cần cho hoạt động sống của các tế bào trong cơ thể. Ngoài ra, vitamin còn bảo vệ tế bào khỏi bị tấn công nhờ đặc tính chống lại quá trình oxy hoá và tham gia bảo vệ cơ thể chống nhiễm trùng, khử độc và sửa chữa các cấu trúc bị hư tổn.

Tuy nhiên, cơ thể không có khả năng tổng hợp được vitamin nên trong chế độ ăn hàng ngày phải bổ sung đầy đủ các loại vitamin thông qua các thực phẩm thiết yếu. 

Khi cơ thể thiếu hụt một loại vitamin lâu ngày sẽ phát sinh bệnh tật. Vậy, những dấu hiệu nào để nhận biết cơ thể thiếu vitamin?Các loại vitamin (13 loại vitamin) bao gồm: Vitamin A, C, D, E, K, B1, B2, B3 (PP), B5, B6, B12, Folacin (B9) và biotin (B8); được chia làm hai nhóm: 1)  Nhóm hòa tan trong chất béo gồm các vitamin A, D, E, và K. 2) Nhóm hòa tan trong nước gồm vitamin C và các vitamin nhóm B.Phần lớn vitamin rất dễ bị huỷ hoại bởi nhiệt độ và ánh sáng, vì vậy cần bảo quản thực phẩm bằng ướp lạnh, tránh nhiệt độ cao và ánh sáng.Tác dụng của vitamin đối với cơ thể: Tham gia cấu tạo tế bào; Điều hòa hoạt động của tim và hệ thần kinh; tăng cường thị lực của mắt; tham gia chuyển hóa thức ăn thành năng lượng...

Dấu hiệu nhận biết khi cơ thể thiếu vitamin A: Triệu chứng quáng gà, khô mắt, đục thủy tinh thể, có thể gây mù mắt do bệnh khô mắt; răng yếu mau hỏng, da khô có vẩy, tóc khô giòn; cơ thể dễ bị nhiễm khuẩn, xương chậm phát triển.Giải pháp: Bổ sung vitamin bằng các loại thực phẩm: gan, tim, sữa, lòng đỏ trứng, các loại trái cây có vỏ màu vàng, đỏ như đu đủ, cà rốt, gấc, táo...Thiếu vitamin D:  Trẻ em sẽ bị bệnh còi xương, xương sọ chậm khép kín, xương sống cong, răng sữa chậm mọc, men răng dễ thương tổn; giảm sự hấp thụ canxi và phôtpho ở ruột làm cho xương và răng mềm dễ bị gãy.Giải pháp: Tắm nắng là biện pháp tổng hợp vitamin D nhờ tác dụng của ánh nắng mặt trời lên da; phơi nắng 10 phút mỗi ngày, 2-3 lần/một tuần; bổ sung vitamin D bằng các loại thực phẩm: cá thu, cá trích, cá ngừ, gan, lòng đỏ trứng, bơ, sữa...Thiếu vitamin E:  Trẻ sơ sinh thiếu tháng: phù nề, có vết thương trên da, tế bào máu bất bình thường.Giải pháp:  Bổ sung vitamin E qua chế độ ăn: các loại rau, dầu thực vật, mầm lúa mì, bắp, hạt dưa, hạt bí, hạt lạc…Thiếu vitamin K:  Máu khó đông, làm cho vết thương chảy máu liên tục.Giải pháp: Bổ sung các loại thực phẩm có chứa vitamin K: gan, lòng đỏ trứng, trà xanh, củ cải, đậu nành, dầu thực vật.Thiếu vitamin B1 (thiamin): Cơ thể thường xuyên mệt mỏi, chán ăn; tổn thương thần kinh, mất cảm giác vì viêm dây thần kinh ngoại vi; rối loạn tâm thần, kém tập trung, đầu ngón tay tê dại, nhịp tim nhanh, sưng phù cơ thể...Giải pháp: Bổ sung vitamin B1 có trong: mầm lúa mì, mầm đậu nành, gạo lức, lòng đỏ trứng, gan, thịt nạc, cá...Thiếu vitamin B2(riboflavin): Cơ thể mệt mỏi, chậm lành vết thương; đục thủy tinh thể, mắt cay, kém chịu đựng với ánh sáng mạnh; lưỡi đau, môi nứt nẻ, da khô, tóc dễ gãy, móng tay, móng tay, chân giòn...Giải pháp: Bổ sung vitamin B2 có trong: sữa, pho mát, thịt nạc, tim, gan, thận, trứng, hạt ngũ cốc, rau có lá màu xanh đậm ...Thiếu vitamin B3 (PP, niacin): Giảm sinh lực, mất ngủ, tinh thần căng thẳng, lo âu; chảy máu ở nướu răng, viêm ngứa trên da.Giải pháp:  Bổ sung vitamin B3 có trong các thực phẩm: gan, thận, thịt nạc, cá, trứng, sữa, nấm, các loại hạt, ngũ cốc, rau...Thiếu vitamin B6 (pyridoxin): Tổn thương dây thần kinh ngoại biên, có khi gây cơn co giật; tổn thương da, buồn nôn, nôn, chóng mặt; tiếu máu, giảm sinh lực, ăn không ngon, sút cân; tinh thần dễ bị kích động, cơ co rút và yếu, tê đầu ngón tay, da khô, thiếu hồng cầu; trẻ em hay lên cơn động kinh, bẳn tính...Giải pháp: Bổ sung vitamin B6 có nhiều trong: nấm, mầm ngũ cốc, cám gạo, hạt hướng dương, chuối, cá, thận, gan, thịt gà, đậu nành...Thiếu vitamin B12 (cobalamin): Rối loạn cảm giác, kích thích thần kinh hoặc trầm uất; viêm da, lưỡi viêm đỏ, ăn không ngon, giảm cân; tính khí thất thường, buồn rầu...Giải pháp: Bổ sung các thực phẩm có nhiều vitamin B12: gan, thận, tim, thịt bò, cá, lòng đỏ trứng, sữa, sữa chua, pho mát, sò, cua...Thiếu vitamin C: Xuất huyết dưới da và ở lợi răng, sưng và chảy máu nướu; giảm cân, mệt mỏi, đau nhức khớp và cơ; vết thương lâu lành, kém tập trung, bệnh nặng gây rụng răng, mềm xương, mạch máu dễ vỡ, thiếu máu, suy tim, tử vong...Giải pháp: Bổ sung vitamin C có nhiều trong các loại trái chua như chanh, cam, bưởi, dâu, cà chua, rau ngót, súp lơ, bắp cải, gan, thận, táo, lê, nho...Hiện nay, ô nhiễm môi trường, thói quen dùng đồ ăn nhanh (fastfood) và các phương pháp chế biến thực phẩm hiện nay đã dẫn tới tình trạng giảm hàm lượng vitamin và khoáng chất cũng như giá trị dinh dưỡng của thực phẩm. Hậu quả của tình trạng thiếu hụt vitamin và khoáng chất: mệt mỏi, biếng ăn, kém ngủ, trí tuệ giảm sút, chậm lớn, cơ thể hay bị bệnh do giảm sức đề kháng với bệnh tật... Do đó, việc bổ sung vitamin và khoáng chất vào chế độ ăn hàng ngày với đẩy đủ các nhóm chất đạm, chất béo, chất khoáng, rau xanh, hoa quả

Câu 2 :

Nguyên nhân :

- Bệnh Ba zơ đô : Do tuyến giáp hoạt động mạnh tiết nhiều hooc môn làm tăng cường quá trình trao đổi chất , tăng tiêu dùng O₂ , nhịp tim tăng , bướu cổ , lồi mắt .

- Bệnh bướu cổ : Nếu trong khẩu phần ăn hằng ngày ti rô xin không tiết ra , tuyến yên sẽ tiết hooc môn thúc đẩy tuyến giáp tăng cường hoạt động gây phì đại tuyến , gây bệnh bướu cổ .

Hậu quả :

- Bệnh Ba zơ đô : Người bệnh trong trạng thái hồi hộp , căng thẳng mất ngủ , sút cân nhanh .

- Bệnh bướu cổ : Trẻ em chậm lớn , trí thông minh kém phát triển . Người lớn hoạt động thần kinh giảm sút , trí nhớ kém .

2.Vì sao nhà nước vận động nhân dân sử dụng muối iot?

Các nghiên cứu khoa học cho thấy, ở những vùng thiếu iốt nặng, có nhiều thanh thiếu niên bị thiểu năng trí tuệ, dù có điều kiện đi học họ cũng không thể biết chữ, không biết làm các phép tính cộng trừ. Khoảng 10% trẻ em thuộc nhiều lứa tuổi phải bỏ học vì hậu quả của thiếu iốt. Nhiều trẻ em và người lớn bị điếc nặng, bị liệt hoặc có tư thế đặc biệt. Thiếu iốt cũng gây nên sẩy thai, thai chết lưu, dị tật bẩm sinh, tăng tỷ lệ tử vong chu sinh. Bệnh bướu cổ do thiếu iốt là bệnh hay gặp nhất và dễ nhận ra nhất trong các rối loạn do thiếu iốt.
Thế nên để thấy tầm quan trọng của muối iốt là quan trọng thế nào.

3.Trong khẩu phần ăn hằng ngày ần được cung cấp những thực phẩm nào và chế biến như thế nào để đảm bảo đủ vitamin và muối khoáng cho cơ thể ?

* Trong khẩu phần ăn hằng ngày cần được cung cấp những loại thực phẩm và chế biến để đảm bảo đủ vitamin và muối khoáng cho cơ thể:

- Khẩu phần là lượng thức ăn cung cấp cho cơ thể trong một ngày, bao gồm đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho nhu cầu của cơ thể.

Các muối khoáng giữ vai ưò quan trọng đối với cơ thể:

- Muối ăn (NaCl) là thành phần quan trọng của môi trường trong tham gia vào nhiều quá trình sinh lí của cơ thể, điều hoà áp suất thẩm thấu, giữ môi trường trong được ổn định.

- Thiếu canxi thì bộ xương ở trẻ khồng phát triển (còi xương), ở người lớn sinh bệnh loãng xương.

Vitamin là thành phần không thể thiếu trong khẩu phần mặc dù vitamin không cung cấp năng lượng cho cơ thể và cơ thể cũng cần một lượng rất nhỏ. Vì vậy khẩu phần ăn cần:

- Cung cấp đủ lượng thịt (hoặc trứng, sữa) và rau, quả tươi. - Cung cấp muối (hoặc nước chấm) vừa phải.

-Nên dùng muối iốt.

- Trẻ em cần được tăng cường muối canxi (ăn bổ sung sữa, nước xương hầm)...

- Chế biến hợp lí để chống mất vitamin khi nấu ăn.

1.Vì sao nói, nếu thiếu vitamin d trẻ em mắc bệnh còi xương?

- Nếu thiếu vitamin D trẻ em sẽ mắc bệnh còi xương vì:

Cơ thể thiếu vitamin D thì không hấp thụ được canxi mà canxi là thành phần cấu tạo xương.

2.Vì sao nhà nước vận động nhân dân sử dụng muối iot?

- Nhà nước vận động nhân dân sử dụng muối i ốt vì i ốt là thành phần không thể thiếu của tuyến giáp, thiếu i ốt thì tuyến giáp phình to (bướu cổ) và trí tuệ kém phát triển
3.Trong khẩu phần ăn hằng ngày ần được cung cấp những thực phẩm nào và chế biến như thế nào để đảm bảo đủ vitamin và muối khoáng cho cơ thể ?

- Trong khẩu phần ăn hằng ngày cần được cung cấp thịt, cá, trứng sữa, gan, rau quả tươi, muối i ốt và chế biến hợp lý đảm bảo đủ vitamin và muối khoáng cho cơ thể.

Vì muối ăn chứa chủ yếu là clorua nátri nguyên chất (95% hay nhiều hơn). Nó cũng chứa các chất chống ẩm. Thông thường nó được bổ sung thêm iốt dưới dạng của một lượng nhỏ iốtua kali điều mà muối khoáng chưa có

Đúng tick mik nhé ^^ thân ái và Lạc Trôi :V

vì sao cần cần bổ sung thức ăn giàu chất sắt cho các bà mẹ khi mang thai?

TL: . Sắt cần cho sự tạo thành hồng cầu và tham gia quá trình chuyển hóa. Vì vậy, bà mẹ mang thai cần được bổ sung chất sắt để thai phát triển tốt. người mẹ khỏe mạnh.

=> Vì vậy, cần bổ sung thức ăn giàu sắt cho bà mẹ mang thai nhằm tăng cường tổng hợp Hb => tăng hoạt động của vận chuyển chất dinh dưỡng cho con

Hãy cho biết thực đơn trong bữa ăn cần được phối hợp như thế nào để cung cấp đủ vitamin cho cơ thể?.

Thực đơn trong bữa ăn cần được phối hợp để đủ cung cấp vitamin cho cơ thể như sau:

+ Đủ lượng thịt (hoặc trứng, sữa, gan) và rau, quả tươi.
+ Lượng muối vừa phải (muối iốt), nước chấm.

Thực đơn cho trẻ em cần thêm muối canxi (trong sữa, nước xương hầm).

+ Chế biến hợp lí để không mất vitamin khi nấu.

Vì sao nói thiếu vitamin trẻ em sẽ mắc bệnh còi xương?.

Nếu thiếu vitamin D trẻ em sẽ mắc bệnh còi xương vì:

Cơ thể thiếu vitamin D thì cơ thể không thể hấp thu được canxi, mà canxi là thành phần cấu tạo xương.

- Nhà nước vận động nhân dân sử dụng muối iốt, là thành phần không thể thiếu của tuyến giáp, nếu thiếu iốt tuyến giáp phình to (bệnh bướu cổ). Vì vậy sử dụng muối iốt để phòng bệnh bướu cổ. Trong khẩu phần ăn hàng ngày cần được cung cấp thịt, cá, trứng, sữa, gan, rau, quả tươi, muối iốt, và chê biến hợp lí để bảo đảm đủ vitamin và muối khoáng cần thiết cho cơ thể.

Vtamin có vai trò gì đối với hoạt động sinh lí cơ thể?.

Vitamin tham gia vào cấu trúc nhiều hệ enzim của các phản ứng sinh hóa trong cơ thể.

Thiếu vitamin gây rối loạn các hoạt động sinh lí.
Quá thừa vitamin gây bệnh nguy hiểm.

Em hãy kể những điều em biết về các loại vitamin va vai trò của các loại vitamin đó?.

Vitamin có nhiều loại: A, D, E, C, B1, B2, B6, B12
+ Vitamin A: bảo đảm sự dinh dưỡng bình thường của da. Nếu thiếu vitamin A, biểu bì kém bền vững, dễ nhiễm trùng, mắt bị khô giác mạc có thể dẫn tới mù lòa.
+ Vitamin D: cần cho sự trao đổi canxi và phôtpho. Nêu thiếu, trẻ em mắc bệnh còi xương, người lớn bị loãng xương,
+ Vitamin K: cần cho sự phát dục bình thường, chống lão hóa, bảo vệ cơ thể.
+ Vitamin C: tăng khả năng đàn hồi mạch máu, chống lão hóa, chống ung thư.
Thiếu vitamin C làm mạch máu giòn, dễ gây chảy máu, mắc bệnh xco-but.
+ Vitamin B1 tham gia chuyển hóa, nếu thiếu gây bệnh tê phù, viêm đây thần kinh.
+ Vitamin B2: tham gia quá trình trao đổi prôtêin và lipit nếu thiếu gây loét niêm mạc.
+ Vitamin B6: nếu thiếu gây viêm da, suy nhược.
+ Vitamin B12: tham gia quá trình chuyển hóa và trao đổi prôtein, lipit. Nếu thiếu vitamin B12 gây bệnh thiếu máu.

Hãy giải thích vì sao trong thời Pháp thuộc, đồng bào các dân tộc ở Việt Bắc và Tây Nguyên phải đốt cỏ tranh để lấy tro ăn?.

Trong tro của cỏ tranh có một số muối khoáng tuy không nhiều và chủ yếu là muối kali. Việc ăn tro cỏ tranh của đồng bào các dân tộc Việt Bắc và Tây Nguyên trong thời kì Pháp thuộc chỉ là biện pháp tạm thời chứ không thể thay thế hoàn toàn muối ăn hàng ngày.

Cần bổ sung thức ăn giàu chất sắt (Fe) cho các bà mẹ khi mang thai vì sắt (Fe) cần cho sự tạo thành hồng cầu và tham gia quá trình chuyển hóa, giúp thai phát triển tốt, người mẹ khỏe mạnh.

Tại sao bị bệnh “quáng gà”?.

Bệnh “quáng gà” là do cơ thể bị thiếu vitamin A làm giảm khả năng thu nhận ánh sáng nên chỉ nhìn thấy đồ vật mù mờ vào lúc hoàng hôn.

Vitamin A có nhiều trong những thức ăn nào?

Vitamin A có nhiều trong thận, gan động vật, gan cá, lòng đỏ trứng và các loại củ, quả có màu đỏ, cam như; cà rốt, cà chua, ớt, gấc, đu đủ chín...

Trong tro của cỏ tranh có một số muối khoáng tuy không nhiều và chủ yếu là muối kali. Vì vậy, việc ăn tro cỏ tranh chỉ là biện pháp tạm thời chứ không thể thay thế hoàn toàn muối ăn hằng ngày.

Hãy giải thích vì sao trong thời kì thuộc Pháp, đồng bào các dân tộc Việt Bắc và Tây Nguyên phải đốt cỏ tranh để lấy tro ăn?

Với con người kali là thành phần ko thể thiếu nhằm giúp cơ thể chống mệt mỏi mà đây lại là thành phần có rất nhiều trong muối,khi thực dân Pháp tiến hành khai thác thuộc địa chúng chỉ cố gắng lấy đi tài nguyên của các quốc gia thuộc địa mà thôi vì thế các nhu yếu phẩm cần thiết chúng chỉ cung cấp cho các đô thị nên các thứ này trở nên rất khan hiếm hơn thế nữa vì chính sách khai thác thuộc địa nên hệ thống đường xá cũng phát triển để phục vụ nhu cầu khai thác của chúng nên ở Tây Nguyên không có tuyến đường sắt, việt bắc chỉ có tuyến lên đến Thái Nguyên do đó việc vận chuyển muối là rất khó khăn mà đối với người vùng cao muối còn quý hơn gạo để cải thiện tình trạng này bà con đã đốt cỏ tranh để lấy tro ăn vì trong tro của cỏ tranh có một hàm lượng kali tương đối lớn.

Vì trong thời kì Pháp thuộc chúng ta không thể giao thương buôn bán giữa đồng bằng và núi nên người ta đốt cỏ tranh để ăn. Thành phần chủ yếu của cỏ tranh là muối kali giúp cơ thể người duy trì lượng muối khoáng trong cơ thể. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp tạm thời vì trong cỏ tranh không có nhiều muối khoáng nên không thể thay thế muối ăn hằng ngày