Tinh thần yêu nước của nhân dân ta

I. Đọc, tìm hiểu chú thích:

1.Đọc:

- Đọc diễn cảm, Giọng mạch lạc, rõ ràng, dứt khoát.

2. Chú thích:

- Quyên: Gọi, động viên đóng góp, ủng hộ tiền bạc, của cải vật chất… 1 cách tự nguyện, tuỳ lòng để làm một việc gì đó có ý nghĩa.

- Nồng nàn: Tình cảm, cảm xúc sôi nổi, mạnh mẽ, dâng trào.

II.Tìm hiểu văn bản:

1: Tác giả:

- Hồ Chí Minh (1890 -1969), quê tại xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An.

- Người là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc và cách mạng Việt Nam, người đã lãnh đạo nhân dân ta đấu tranh và giành độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc và xây dựng chủ nghĩa xã hội.

- Hồ Chí Minh là một nhà thơ lớn của dân tộc và là Danh nhân văn hóa thế giới.

- Hồ Chí minh sáng tác nhiều thể loại, để lại một khối lượng tác phẩm lớn:

+ Văn chính luận: Bản án chế độ thực dân Pháp, Tuyên ngôn độc lập, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến…

+ Truyện, kí: Vi hành, Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.

+ Thơ: Nhật kí trong tù, Thơ Hồ Chí Minh…

2: Tác phẩm: 

- Bài văn trích trong Báo cáo Chính trị của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Đại hội lần thứ II, tháng 2 năm 1951 của Đảng Lao động Việt Nam (tên gọi từ năm 1951 đến năm 1976 của Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay), trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

- Tên bài do người soạn sách đặt.

3.Kiểu văn bản: Văn bản nghị luận - chứng minh một vấn đề chính trị, xã hội.

4.Bố cục: 3 Phần

- Phần 1 (từ đầu đến "lũ bán nước và lũ cướp nước"): Nhận định về lòng yêu nước 

- Phần 2 (tiếp theo đến "lòng nống nàn yêu nước"): Tinh thần yêu nước của nhân dân ta trong quá khứ và hiện tại.

-  Phần 3 (đoạn còn lại): Phát huy tinh thần yêu nước của dân tộc trong thực tế là nhiệm vụ quan trọng.

II. Đọc - hiểu văn bản

1. Nhận định chung về lòng yêu nước

- Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước, nồng nàn, chân thành và luôn sục sôi.

- Tinh thần yêu nước ấy kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nõ lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và cướp nước.

-> Gợi sức mạnh và khí thế mạnh mẽ của lòng yêu nước.

- Nghệ thuật :

+ So sánh Tinh thần yêu nước(trừu tượng) – làn sóng ( cụ thể)

-> Hình ảnh so sánh chính xác, mới mẻ -> hình dung sức mạnh to lớn, vô tận, tất yếu của lòng yêu nước trong công cuộc chống ngoại xâm.

+ Động từ: lướt, nhấn chìm => thấy được tính linh hoạt vừa mềm dẻo vừa mạnh mẽ và nhanh chóng của tinh thần yêu nước khi được phát động

=> Cách nêu vấn đề ngắn gọn, sinh động khẳng định vấn đề như một chân lí theo mạch trung gian.

2. Tinh thần yêu nước của nhân dân ta trong quá khứ và hiện tại.

- Trong lịch sử, có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của nhân dân ta: Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,…

- Lòng yêu nước ngày nay của nhân dân ta:

+ Từ cụ già tóc bạc đến các cháu nhi đồng, trẻ thơ…ai cũng một lòng nồng nàn yêu nước, ghét giặc.

+ Những chiến sĩ ngoài mặt trận chịu đói mấy ngày để bám sát lấy giặc đặng tiêu diệt giặc.

+ Những công chức ở hậu phương nhịn ăn để ủng hộ bộ đội.

+ Những phụ nữ khuyên chồng tòng quân mà mình thì xung phong giúp việc vận tải.

+ Những bà mẹ yêu thương bộ đội như con đẻ của mình.

+ Nam nữ nông dân và công nhân hăng hái tăng gia sản xuất.

+ Những đồng bào điền chủ quyên ruộng cho Chính phủ…

-> Tất cả những việc làm đó đều xuất phát từ lòng yêu nước.

=> Cách liệt kê dẫn chứng của tác giả phong phú, toàn diện, liên tục không rối, vừa khái quát vừa cụ thể, hệ thống rành mạch.

=> Giọng văn: Liền mạch, dồn dập, khẩn trương, tràn đầy tinh thần bình tĩnh, tự tin của dân tộc anh hùng, tin tưởng vào cuộc kháng chiến chống Pháp nhất định thắng lợi

=> Lý lẽ, lập luận giản dị, chủ yếu là dẫn chứng. Tác giả cố ý để cho sự việc, con người, sự thật cuộc sống là những minh chứng hùng hồn và hết sức thuyết phục.

3. Phát huy tinh thần yêu nước của dân tộc trong thực tế là nhiệm vụ quan trọng.

- Phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.

- Cần phải thể hiện lòng yêu nước bằng những việc làm cụ thể.

- Biện pháp so sánh của tinh thần yêu nước –> các thứ của quý ( có khi)

- Đề ra nhiệm vụ cho cán bộ Đảng viên là phải phát hiện, kích thích, khởi động tinh thần yêu nước của tất cả mọi người để họ làm công việc yêu nước và tham gia vào cuộc kháng chiến.

***Tổng kết:

- Nội dung: Bằng những dẫn chứng cụ thể, phong phú, giàu sức thuyết phục trong lịch sử dân tộc và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, bài văn đã làm sáng tỏ một chân lí: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta”.

- Nghệ thuật:

+ Lập luận chặt chẽ

+ Diễn đạt phong phú, linh hoạt, chặt chẽ

+ Phối hợp câu ngắn, câu dài

+ Sử dụng hình ảnh so sánh, liệt kê

+ Lời văn rõ ràng, giản dị, cụ thể

+ Bố cục rõ ràng

+ Dẫn chứng toàn diện, đầy đủ, thuyết phục