Bài 17 : Quá trình hình thành và phát triển của nhà nước phong kiến Việt Nam

I. BƯỚC ĐẦU TIÊN XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC ĐỘC LẬP THẾ KỶ X

- Năm 939 Ngô Quyền xưng vương, đóng đô ở Đông Anh Hà Nội.

↠ Mở đầu xây dựng nhà nước độc lập tự chủ.

- Năm 968 sau khi dẹp loạn 12 sứ quân Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi, đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt. Chuyển kinh đô về Hoa Lư, Ninh Bình.

.

- Tổ chức bộ máy nhà nước:

+ 3 ban: Ban văn; Ban võ; Tăng ban.

+ Về hành chính chia nước thành 10 đạo.

+ Tổ chức quân đội: ngụ binh ngư nông.

→ Thiết chế quân chủ chuyên chế còn sơ khai, song đã là nhà nước độc lập tự chủ của nhân dân ta.

Hoạt động 2: Tìm hiểu quá trình phát triển và hoàn chỉnh nhà nước phong kiến (Lớp và cá nhân)

II. PHÁT TRIỂN VÀ HOÀN CHỈNH NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN Ở ĐẦU THẾ KỶ XI - XVIII

1. Tổ chức bộ máy nhà nước

- Năm 1010, Lý Công Uẩn dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long.

- Năm 1045, Lý Thánh Tông đặt quốc hiệu là Đại Việt.

→ Mở ra một thời kỳ phát triển mới của dân tộc.

* Bộ máy nhà nước Lý – Trần – Hồ

Bộ máy nhà nước quân chủ chuyên chế được cải tiến hoàn chỉnh hơn.

* Bộ máy nhà nước thời Lê sơ

- Năm 1428 Lê Lợi lên ngôi hoàng đế để lập nhà Lê (Lê sơ).

- Những năm 60 của thế kỷ XV, Lê Thánh Tông tiến hành một cuộc cải cách hành chính lớn.

- Chính quyền trung ương: (Sơ đồ trên màn hình PP)

- Chính quyền địa phương:

+ Cả nước chia thành 13 đạo thừa tuyên mỗi đạo có 3 ti (Đô ti, thừa ti, hiến ti).

+ Dưới đạo là: Phủ, Huyện, Châu, Xã.

Dưới thời Lê bộ máy nhà nước quân chủ chuyên chế đạt mức độ cao, hoàn chỉnh.

Hoạt động 3: Tìm hiểu luật pháp và quân đội

2. Luật pháp và quân đội

* Luật pháp

- 1042 Vua Lý Thánh Tông ban hành Hình thư (bộ luật đầu tiên).

- Thời Trần: Hình luật.

- Thời Lê biên soạn một bộ luật đầy đủ gọi là Quốc triều hình luật.

Luật pháp nhằm bảo vệ quyền hành của giai cấp thống trị, an ninh đất nước và một số quyền lợi chân chính của nhân dân.

* Quân đội: được tổ chức quy củ:

+ Cấm binh (bảo vệ kinh thành) và quân chính quy bảo vệ đất nước

+ Ngoại binh: Tuyển theo chế độ ngụ binh ư nông

Hoạt động 4: Tìm hiểu hoạt động đối nội và đối ngoại

3. Hoạt động đối nội và đối ngoại

* Đối nội:

- Quan tâm đến đời sống nhân dân.

- Chú ý đoàn kết đến các dân tộc ít người.

* Đối ngoại:

- Với nước lớn phương Bắc:

+ Quan hệ hòa hiếu.

+ Đồng thời sẵn sàng chiến đấu bảo vệ tổ quốc.

- Với: Chămpa, Lào, Chân Lạp có lúc thân thiện, có lúc xảy ra chiến tranh.