Bài 16 : Thời kỳ Bắc thuộc và các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (tiếp theo)

Nội dung lý thuyết

Các phiên bản khác

II. CUỘC ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP (THẾ KỶ I - ĐẦU THẾ KỶ X)

1.  Khái quát phong trào đấu tranh từ thế kỷ I đến đầu thế kỷ X.

Thời gian

Tên cuộc khởi nghĩa

Địa bàn

40

Hai Bà Trưng

Hát Môn

100,137, 144

Nhân dân  Nhật Nam

Quận Nhật Nam

157

ND Cửu Chân

Quận Cửu Chân

178, 190

ND Giao Chỉ

Quận Cửu Chân

248

Bà Triệu

Quận Giao Chỉ

542

Lý Bí

 

687

Lý Tự Tiên

 

722

Mai Thúc Loan

 

776- 791

Phùng Hưng

 

819- 820

Dương Thanh

 

905

Khúc Thừa Dụ

 

938

Ngô Quyền

 
 

* Nhận xét

- Trong suốt 100 năm Bắc thuộc, dân Âu Lạc liên tiếp vùng dậy đấu tranh giành độc lập dân tộc.

- Các cuộc khởi nghĩa nổ ra liên tiếp, rộng lớn, nhiều cuộc khởi nghĩa có nhân dân cả ba quận tham gia.

* Kết quả: Nhiều cuộc khởi nghĩa đã thắng lợi lập được chính quyền tự chủ (Hai Bà Trưng, Lý Bí, Khúc Thừa Dụ).

* Ý nghĩa: Thể hiện tinh thần yêu nước chống giặc ngoại xâm, ý chí tự chủ và tinh thần dân tộc của nhân dân Âu Lạc. 

Bà Triệu
Bà Triệu - Tranh dân gian Hàng Trống

 

Phùng Hưng
Đền thờ Phùng Hưng

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. Một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu

Cuộc khởi nghĩa

Thời gian

Kẻ thù

Địa bàn

Tóm tắt

diễn biến

Ý nghĩa

Hai Bà Trưng

 

 

 

3. 40 - 42

Nhà Đông Hán

Hát Môn Mê Linh, Cổ Loa, Luy Lâu

- Tháng 3 - 40 Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa được nhân dân nhiệt liệt hưởng ứng chiếm được Cổ Loa buộc thái thú Tô Định trốn về TQ.  KN thắng lợi, Trưng Trắc lên làm vua xây dựng chính quyền tự chủ.

- Năm 42 Nhà Hán đưa hai vạn quân sang xâm lược. Hai Bà Trưng tổ chức kháng chiến anh dũng nhưng do chênh lệch về lực lượng, kháng chiến thất bại Hai Bà Trưng hi sinh.

- Mở đầu cho cuộc đấu tranh chống áp bức đô hộ của nhân dân Âu Lạc.

- Khẳng định khả năng, vai trò của phụ nữ trong đấu tranh chống ngoại xâm

Lý Bí, Triệu Quang Phục

542 - 571

Nhà Lương

Long Biên

Tô Lịch

- Năm 542 Lý Bí liên kết các châu thuộc miền Bắc khởi nghĩa. Lật đổ chế độ đô hộ.

- Năm 544 Lý Bí lên ngôi lập nước Vạn Xuân.

- Năm 542 nhà Lương đem quân xâm lược, Lý Bí trao binh quyền cho Triệu Quang Phục tổ chức kháng chiến ® năm 550 thăng lợi. Triệu Quang Phục lên ngôi vua.

- Năm 571 Lý Phật Tử cướp ngôi.

- Năm 603 nhà Tùy xâm lược, nước Vạn Xuân thất bại.

- Giành được độc lập, tự chủ sau 500 năm đấu tranh bền bỉ.

- Khẳng định sự trưởng thành của ý thức dân tộc.

- Bước phát triển mới của phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc của nhân dân ta thời Bắc thuộc.

Khúc Thừa Dụ

905

Đường

Tống Bình

- Năm 905 Khúc Thừa Dụ được nhân dân ủng hộ đánh chiếm Tống Bình, dành quyền tự chut (giành chức Tiết độ sứ).

- Năm 907 Khúc Hạo xây dựng chính quyền độc lập tự chủ.

- Lật đổ ách đô hộ của nhà Đường. giành độc lập tự chủ.

- Đánh dấu thắng lợi căn bản trong cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta thời Bắc thuộc.

 

Ngô Quyền

 

938

 

Nam Hán

 

Sông Bạch Đằng

- Năm 938 quân Nam Hán xâm lược nước ta, Ngô Quyền lãnh đạo nhân dân giết chết tên phản tặc Kiều Công Tiễn (cầu viện Nam Hán) và tổ chức đánh quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng, đập tan âm mưu xâm lược của nhà Nam Hán.

- Bảo vệ vững chắc nền độc lập tự chủ của đất nước.

- Mở ra một thời đại mới thời đại độc lập tự chủ lâu dài cho dân tộc.

- Kết thúc vĩnh viễn 1 nghìn năm đô hộ của phong kiến phương Bắc.

 

Tranh mô tả trận Bạch Đằng của Ngô Quyền