Tựa "Trích diễm thi tập"

Câu 1:

a. Hoàng Đức Lương đã đưa ra những lí do khiến những sáng tác thơ văn của người xưa không được lưu truyền đầy đủ cho đời sau:

* Lí do khách quan:

- Một là: chỉ có thi nhân mới thấy được hết cái hay, cái đẹp của thi ca. Có thể đặt tên cho lí do này là "ít người am hiểu".

- Hai là: người có sở trường về thi ca, bậc danh nho thì bận rộn chốn quan trường hoặc lận đận vì khoa cử nên ít quan tâm đến thơ ca. Có thể đặt tên cho lí do này là "Danh sĩ bận rộn".

- Ba là: có người quan tâm đến thi ca nhưng không đủ năng lực và kiên trì, đi được nửa chừng rồi bỏ dở. Có thể đặt tên lí do này là "Thiếu người tâm huyết".

- Bốn là: nhà vua chưa quan tâm đúng mực, chưa cho khắc ván lưu hành thơ ca giống như Phật học cho khắc đá những cuốn sách. Có thể đặt tên lí do này là: "Chưa có lệnh vua".

* Lí do chủ quan:

- Thời gian hủy hoại sách vở.

- Chiến tranh, hỏa hoạn làm sách vở rách nát, mai một.

b. Nghệ thuật lập luận:

- Nghệ thuật liên tưởng, so sánh thơ văn như khoái trá (đồ ăn), gấm vóc (màu sắc), vẻ đẹp.

- Sử dụng câu hỏi tu từ: "Làm sao giữ mãi được... mà không..."

- Phương pháp lập luận diễn dịch: đưa ra câu chủ đề trước: "Thơ văn không lưu truyền hết ở đời là vì nhiều lí do", rồi chứng minh.

Câu 2:

Hoàng Đức Lương đã sưu tầm thơ văn của tiền nhân bằng cách:

- "Tìm hỏi khắp quanh" để sưu tầm thơ của tiền nhân.

- "Thu lượm thêm thơ của các vị hiện đang làm quan trong triều".

- "Chọn lấy bài hay" rồi "chia xếp theo từng loại".

=> Đây là công việc vất vả, đòi hỏi sự tâm huyết.

Câu 3:

a. Điều thôi thúc Hoàng Đức Lương vượt khó khăn để biên soạn tuyển tập thơ là:

- Niềm tự hào văn hiến dân tộc.

- Ý thức trách nhiệm trước di sản bị thất lạc của cha ông.

- Tinh thần độc lập tự chủ và ý thức tự cường trong văn học.

- Ý muốn lưu truyền văn hóa cho đời sau nghiên cứu, tìm hiểu, giữ gìn và bảo tồn văn hóa.

b. Cảm nghĩ về việc sưu tầm, biên soạn của Hoàng Đức Lương:

- Đây là công việc hết sức khó khăn.

- Công việc thể hiện ý thức trách nhiệm cao trong việc giữ gìn, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc.

- Công việc này có ý nghĩa lớn lao về mặt tinh thần, đáng được trân trọng.

Câu 4: Trước Hoàng Đức Lương thì Nguyễn Trãi trong Bình Ngô đại cáo cũng đã khẳng định về nền văn hiến dân tộc:

Như nước Đại Việt ta từ trước

Vốn xưng nền văn hiến đã lâu

Núi sông bờ cõi đã chia

Phong tục Bắc Nam cũng khác.

=> Khẳng định nước ta có nền văn hiến lâu đời, có phong tục tập quán riêng khác với người phương Bắc.