Nội dung lý thuyết
Các phiên bản khácTruyện cười.
Nhưng nó phải bằng hai mày là truyện cười thuộc loại trào phúng, phê phán bọn quan lại tham nhũng.
Cải và Ngô đánh nhau, rồi mang nhau đi kiện. Cải lót trước cho thày lí năm đồng, Ngô biện những mười đồng. Khi xử kiện, Cải bị phạt chịu roi. Nó vội xoè năm ngón tay cho ra hiệu cho thày lí rằng mình là phải. Thầy lí cũng xoè năm ngón tay trái úp lên năm ngón tay mặt, nói: “…Nhưng… nó lại phải… bằng hai mày!”.
- Viên lí trưởng nổi tiếng là người xử kiện giỏi.
- Cải và Ngô đánh nhau, mang nhau đi kiện, Cải lót trước cho thầy lí năm đồng, Ngô biện chè lá những mười đồng.
- Mâu thuẫn xuất hiện từ trong chính cách giới thiệu nhân vật – viên quan ăn của đút lót lại nổi tiếng là người xử kiện giỏi. Tiếng cười hài hước, thâm thúy bật ra từ mâu thuẫn ấy. Đồng thời, từ mâu thuẫn này cũng gợi nên trong người đọc sự hứng thú, tò mò, lôi cuốn người đọc vào vụ xử kiện của lí trưởng.
- Lí trưởng không cần điều tra, không cần xét hỏi mà ngay lập tức phán xét: “Thằng Cải đánh thằng Ngô đau hơn, phạt một chục roi”.
- Kết quả xử kiện của lí trưởng cho thấy phụ thuộc vào số tiền đút lót của Cải và Ngô, ai đút nhiều hơn thì người ấy sẽ là người thắng kiện.
- Cải xòe bàn tay phải năm ngón, ý nói con đã đút cho thầy năm đồng, thầy phải xử con thắng kiện mới đúng.
- Từ đó phê phán hành động đút lót của Cải. Đồng thời, tiếng cười cũng bật lên đầy chua chát khi Cải vừa mất tiền lại vừa phải chịu phạt.
- Lí trưởng:
+ Hành động: Xòe năm ngón tay trái, úp lên năm ngón tay phải trước mặt.
+ Lời nói: “Tao biết mày phải…nhưng nó lại phải…bằng hai mày”.
- Câu nói và hành động của viên lí trưởng ngầm ý nó đút bằng hai mày nên xử nó thắng là điều tất nhiên. Tiếng cười bật lên từ chính hành động và lời nói của viên lí trưởng. Câu nói đã sử dụng hình thức chơi chữ với chữ “phải”.
-> Phê phán bản chất tham nhũng, xử kiện vì tiền của quan lại địa phương trong xã hội Việt Nam. Đồng thời, phê phán hành vi tiêu cực của một bộ phận nhân dân lao động xưa khi mắc vào vòng vây kiện tụng.
1. Nghệ thuật
- Cách tạo tình huống gây cười khéo léo, bất ngờ.
- Miêu tả ngôn ngữ và hành động của nhân vật vừa gây cười vừa ẩn ý.
- Sử dụng lối chơi chữ độc đáo.
- Lối kể chuyện tự nhiên, dễ hiểu.
2. Nội dung
Truyện đã vạch trần lối xử kiện vì tiền của quan lại, phê phán bản chất tham nhũng, xử kiện vì tiền của quan lại địa phương trong xã hội Việt Nam. Đồng thời, người lao động trong trường hợp này cũng lâm vào tình cảnh bi hài, vừa đáng thương vừa đáng trách.