Đi bộ ngao du (trích Ê-min hay Về giáo dục)

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Ru-xô (1712-1778) tên khai sinh là Jean-Jacques Rousseau

- Quê quán: Nhà văn người Pháp

- Ông là nhà văn, nhà triết học, nhà hoạt động cách mạng xã hội Pháp

- Ông là tác giả của nhiều tiểu thuyết nổi tiếng như Giuy-li, Nàng Hê-lô-i-dơ mới, Ê-min hay về giáo dục…

2. Tác phẩm

a. Xuất xứ

Văn bản trích trong quyển V - quyển cuối cùng của tác phẩm Ê - min hay Về giáo dục, xuất bản năm 1762, bài viết bày tỏ quan điểm muốn ngao du học hỏi cần phải đi bộ.

b. Bố cục

- Đoạn 1: Khổ 1: Đi bộ ngao du rất thoải mái, được tự do thưởng ngoạn.

- Đoạn 2: Khổ 2: Đi bộ ngao du trau dồi kiến thức, tăng sự hiểu biết về thiên nhiên, cuộc đời.

- Đoạn 3: Khổ 3: Đi bộ ngao du rèn luyện sức khỏe, tinh thần cho con người.

II. Đọc - hiểu văn bản

1. Các luận điểm chính

- Luận điểm chính ở đoạn thứ nhất: Đi bộ ngao du thì ta hoàn toàn được tự do, tùy theo ý thích, không bị lệ thuộc vào bất cứ ai (gã phu trạm), bất cứ cái gì (giờ giấc, xe ngựa, đường xá,...)

- Luận điểm chính ở đoạn thứ hai: Đi bộ ngao du thì ta sẽ có dịp trau dồi vốn tri thức của ta.

- Luận điểm chính ở đoạn thứ ba: Đi bộ ngao du có tác dụng tốt đến sức khỏe và tinh thần.

2. Trật tự các luận điểm

- Trật tự các luận điểm được sắp xếp hợp lý thể hiện tư tưởng của tác giả: khao khát tự do.

- Đối với Ru-xô, tự do là mục tiêu quan trọng hàng đầu. Ông luôn khao khát tự do. Ông cảm thấy tự do đáng quý giá như thế nào từ khi còn nhỏ tuổi bị chủ xưởng chửi mắng, đánh đập rồi lại phải đi ở cho người ta để kiếm ăn. Suốt đời ông đấu tranh cho tự do, chống lại chế độ phong kiến

- Ru-xô là người thưở nhở hầu nhưu không được học hành. Ông rất khao khát kiến thức, cả đời ông phải nỗ lực tự học. Có lẽ vì thế nên lập luận trau dồi vốn tri thức, không phải trong sách vở mà từ thực tiễn sinh động của thiên nhiên, được ông xếp ở vị trí thứ hai trong số các lợi ích của đi bộ ngao du.

3. Bài văn nghị luận sinh động

- Tác giả dùng "ta" khi lí luận chung; tác giả xưng "tôi" khi nói về những cảm nhận và cuộc sống từng trải nghiệm của riêng ông.

- Cũng có chỗ những trải nghiệm của cái "tôi" riêng tư ấy được thể hiện dưới dạng kể chuyện về Ê-min, người học trò của ông, tuy rằng Ê-min chỉ là một người học trò do ông tưởng tượng ra mà thôi.

-> Nhờ xen kẽ giữa lí luận trừu tượng (gắn với "ta") và những trải nghiệm của cá nhân tác giả (gắn với "tôi") nên áng văn nghị luận này không khô khan mà rất sinh động.

4. Bóng dáng nhà văn

- Qua tác phẩm ta có thể thấy được bóng dáng của nhà văn Ru-xô:

+ Ru-xô là một con người giản dị.

+ Quý trọng tự do.

+ Yêu mến thiên nhiên (núi sông, đồng ruộng, cây cối, hoa lá).

- Đây là bóng dáng tinh thần của Ru-xô. Bóng dáng ấy hiện lên khá đậm nét trong bài Đi bộ ngao du và đó là nét đặc biệt của bài văn nghị luận này.

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật

Văn bản có cách lập luận chặt chẽ, có sức thuyết phục, lí lẽ và dẫn chứng sinh động.

2. Nội dung

Văn bản là minh chứng cho những tác dụng mà đi bộ mang lại cho con người, muốn ngao du cần phải đi bộ. Qua đó, thể hiện Ru-xô là một con người giản dị, quý trọng tự do và yêu thiên nhiên.