Bài 11: Sản xuất và bảo quản giống cây trồng

I. SẢN XUẤT GIỐNG CÂY TRỒNG

Sản xuất giống cây trồng nhằm mục đích tạo ra nhiều hạt giống, cây con giống phục vụ gieo trồng.

1. Sản xuất giống cây trồng bằng hạt

Hình 1. Sơ đồ sản xuất giống cây trồng bằng hạt

Trong quá trình gieo trồng, do những nguyên nhân khác nhau mà nhiều đặc tính tốt của giống dần dần mất đi. Vì vậy, cần phải phục tráng (phục hồi), duy trì đặc tính tốt của giống. Từ hạt giống đã được phục tráng, tiến hành chọn lọc và nhân giống theo quy trình như sơ đồ trên.

• Năm 1: gieo hạt giống đã phục tráng và chọn  cây có đặc tính tốt.
• Năm 2:
  • Hạt của mỗi cây tốt gieo thành từng dòng
  • Lấy hạt của các  dòng tốt hợp lại thành giống siêu nguyên chủng
• Năm 3: Từ giống siêu nguyên chủng nhân thành giống nguyên chủng.
• Năm 4: Từ giống nguyên chủng nhân thành giống sản xuất đại trà.

2. Sản xuất giống cây trồng bằng nhân giống vô tính

Hình 2. Các phương pháp nhân giống vô tính

• Giâm cành: Từ 1 đoạn cành cắt rời khỏi cây mẹ đem cắm vào cát ẩm. Sau một thời gian từ cành giâm ra rễ và phát triển thành cây con.
• Chiết cành: Bóc 1 khoanh vỏ trên cành, dùng đất, hoặc rễ lục bình ẩm bó lại. Sau một thời gian vị trí bó ra rễ cắt khỏi cây mẹ trồng xuống đất.
• Ghép mắt, ghép cành: Lấy mắt ghép (hoặc cành ghép) ghép vào cây khác (gốc ghép).

II - BẢO QUẢN HẠT GIỐNG

1. Điều kiện bảo quản hạt giống

• Hạt giống phải đạt chuẩn: khô, mẩy, không lẫn tạp chất, tỉ lệ hạt lép thấp, không bị sâu, bệnh…
• Nơi cất giữ phải đảm bảo nhiệt độ, độ ẩm thấp, kín
• Thường xuyên kiểm tra nhiệt độ, độ ẩm, sâu, mọt để có biện pháp xử lí kịp thời

2. Nơi bảo quản

Có thể bảo quản hạt giống trong chum, vại, bao, túi kín hoặc trong các kho lạnh có các thiết bị điều khiển tự động.

Câu 1

Quy trình sản xuất bằng hạt được tiến hành trong mấy năm? Nội dung công việc của từng năm là gì?

Gợi ý trả lời:

Quy trình sản xuất bằng hạt được tiến hành trong 4 năm:

• Năm 1: Gieo hạt giống đã phục tráng và chọn cây có đặc tính tốt.
• Năm 2: Hạt của mỗi cây tốt gieo thành từng dòng. Lấy hạt của các dòng tốt nhất hợp lại thành giống siêu nguyên chủng.
• Năm 3: Từ giống siêu nguyên chủng nhân thành giống nguyên chủng.
• Năm 4: Từ giống nguyên chủng nhân thành giống sản xuất đại trà.

Câu 2

Hãy cho biết đặc điểm của các phương pháp giâm cành, chiết cành, ghép mắt?

Gợi ý trả lời:

• Giâm cành: Từ 1 đoạn cành cắt rồi giâm vào chỗ ẩm sau 1 thời gian hình thành rễ.
• Chiết cành: Bóc một khoanh vỏ của cành, sau đó bó đất. Khi cành đã ra rễ thì cắt khỏi cây và trồng xuống đất.
• Ghép mắt: Lấy mắt ghép ghép vào một cây khác.

Câu 3

Tại sao khi giâm cành người ta phải cắt bớt lá?

Gợi ý trả lời:

Vì rễ cây chưa phát triển, cắt bớt lá làm giảm thoát hơi nước (cây không bị héo).

Câu 4

Tại sao khi chiết cành người ta phải dùng túi nilon bó kín bầu đất lại?

Gợi ý trả lời:

Khi chiết cành người ta phải dùng nilong bó kín bầu đất lại để giữ ẩm cho đất và hạn chế sự xâm nhập của sâu, bệnh.