Bài 10: Vai trò của giống và phương pháp chọn tạo giống cây trồng

I. VAI TRÒ CỦA GIỐNG CÂY TRỒNG

• Làm tăng năng suất
• Tăng chất lượng nông sản
• Tăng vụ
• Thay đổi cơ cấu cây trồng

Hình 1. Vai trò của giống cây trồng

II. TIÊU CHÍ CỦA GIỐNG CÂY TRỒNG TỐT

• Sinh trưởng tốt trong điều kiện khí hậu, đất đai và trình độ canh tác của địa phương
• Có chất lượng tốt
• Có năng suất cao và ổn định
• Chống, chịu được sâu bệnh

III - PHƯƠNG PHÁP CHỌN TẠO GIỐNG CÂY TRỒNG

1. Phương pháp chọn lọc

Chọn cây có đặc tính tốt thu lấy hạt so sánh với giống ban đầu sau đó đem nhân giống sản xuất đại trà.

Hình 2. Phương pháp chọn lọc

2. Phương pháp lai

Lấy phấn hoa của cây bố thụ phấn lên đầu nhụy của cây mẹ → đem hạt cây mẹ gieo trồng → cây lai → đem nhân giống.

Hình 3. Phương pháp lai

3. Phương pháp gây đột biến

Dùng tia \(\alpha, \gamma\) hoặc chất hóa học gây đột biến ở một số bộ phận của cây → chọn cây đột biến có lợi để nhân giống.

4. Phương pháp nuôi cấy mô

Tách lấy mô (hoặc tế bào) sống của cây, nuôi cấy trong môi trường đặc biệt. Sau một thời gian, từ mô (hoặc tế bào) sống đó sẽ hình thành cây mới, đem trồng và chọn lọc ta được giống mới.

Hình 4. Phương pháp nuôi cấy mô

Câu 1

Trả lời câu hỏi sau đúng (Đ) hay sai (S):

a. Tăng thêm vụ trong năm là nhờ giống mới ngắn ngày.

b. Phải tích cực chăm bón mới tăng thêm vụ trong năm.

c. Muốn có chất lượng tốt phải tạo được giống mới.

d. Tạo giống mới là biện pháp đưa năng suất cây trồng lên cao.

e. Chọn lọc là phương pháp tạo giống mới.

Gợi ý trả lời:

• Các câu đúng là: a, c, d, e.
• Các câu sai là: b.

Câu 2

Chọn các cụm từ sau điền vào chỗ chấm của các câu cho phù hợp: Năng suất cao và ổn định, chống chịu được sâu bệnh, chất lượng tốt, chọn lọc, lai, gây đột biến, thích nghi với mọi điều kiên khí hậu và đất đai, nuôi cấy mô.

a. Để đánh giá một giống cây trồng tốt người ta dựa vào................................................... ...........................................

.....................................................

b. Bằng các phương pháp ............................................................ đã tạo được nhiều loại giống cây trồng tốt.

c. Lấy hạt của cây tốt trong quần thể đem gieo ở vụ sau và so sánh với giống khởi đầu và giống địa phương là phương pháp........

d. Lấy hạt lúa nảy mầm đặt trong tia phóng xạ trong điều kiện nhất định, rồi đem trồng, chọn lọc là phương pháp.................

Gợi ý trả lời:

a. Để đánh giá một giống cây trồng tốt người ta dựa vào: Năng suất cao và ổn định, chống chịu được sâu bệnh, chất lượng tốt, thích nghi với mọi điều kiên khí hậu và đất đai.

b. Bằng các phương pháp chọn lọc, lai, gây đột biến, nuôi cấy mô đã tạo được nhiều loại giống cây trồng tốt.

c. Lấy hạt của cây tốt trong quần thể đem gieo ở vụ sau và so sánh với giống khởi đầu và giống địa phương là phương pháp chọn lọc.

d. Lấy hạt lúa nảy mầm đặt trong tia phóng xạ trong điều kiện nhất định, rồi đem trồng, chọn lọc là phương pháp gây đột biến.