Tôi vẫn nhớ mãi lần đầu tiên về quê. Lúc đó tôi sáu tuổi. Trên đường đi, mọi thứ thật mới mẻ làm sao. Khi xe đi trên đường làng, các khóm tre xanh rờn ôm lấy mái đình, mái chùa. Khi xe đỗ, mấy đứa em họ tôi từ trong làng chạy ùa ra. Đám trẻ dẫn mọi người vào nhà. Nhà ông bà không rộng nhưng lại sáng sủa, ấm cúng. Chào ông bà và thắp hương các cụ xong, tôi theo mấy đứa trẻ ra vườn nhà ông bà.
Ánh nắng vàng rực rỡ trùm lên khu vườn. Mây trôi lững lờ. Những vầng mây đó không đủ để che bớt cái nắng chói chang của ngày hè. Gió thổi nhè nhẹ. Khu vườn không rộng nhưng trồng nhiều loại cây, nhiều nhất là cây ăn quả. Mấy đứa em tôi bảo, ông yêu cây lắm, thấy cây nào lạ cũng đem về trồng.
Trong vườn, xanh nhất là cây dủ dẻ. Cây mọc thành bụi rậm, cao lút đầu trẻ con chúng tôi. Những chiếc lá cây màu xanh khoẻ khoắn, mình lá rất cứng, dày đều, cạnh lá trơn láng. Trong tán lá xanh rậm rạp ấy nở nhiều chùm hoa. Năm cánh hoa dủ dẻ màu vàng nhạt, không phải vàng chanh, vàng nghệ, mà là màu vàng của đất. Những cánh hoa rất dày, dày một cách bất thường như được nặn bởi bàn tay khéo léo của những người làm tò he. Hoa không sắc nhưng đầy hương. Dọc hàng rào là những khóm xương rồng cảnh, hoa đủ màu sắc. Góc vườn là cây mít to, sai trĩu quả. Thân cây nâu, có chỗ còn dòng nhựa trắng chảy ra. Cành mít đan xen, lá to như bàn tay người lớn. Từng quả mít nhỏ nằm chen chúc nhau. Hương mít thoang thoảng thật quyến rũ. Đến khi mít chín, quả xanh thẫm. Bên cạnh đó là bụi chuối. Mấy cây chuối mẹ, chuối con đứng quay quần ở góc vườn. Lá chuối to, xoè ra bốn phía, lá non cuộn tròn, dựng đứng lên như cuộn giấy. Lá chuối bóng láng, xanh tươi. Giàn hoa giấy vấn vít leo trên hiên nhà. Hoa màu đỏ thắm, lá xanh tươi. Cạnh hàng rào là một bụi hoa hồng đỏ thắm. Hoa hồng đỏ rực rỡ như muốn ganh đua với sắc đỏ chói chang của ánh mặt trời. Ong bay vòng quanh để lấy phấn hoa và lấy mật. Các chú bướm xanh, bướm trắng bay quanh trên các bông hoa. Mấy giò phong lan rực rỡ được treo trên hàng rào. Hoa phong lan mọc thành từng chùm mềm mại, có phong lan vàng như màu vàng của ánh nắng rực rỡ. Có cành lại trắng muốt, màu trắng của những làn mây. Giữa vườn là một cây nhãn xanh tốt. Hoa nhãn không thơm bằng hoa lan, hoa huệ nhưng tôi cảm nhận được cái mùi thơm phảng phất dịu nhẹ đó. Gần đó là cây ổi. Quả ổi tròn, to mọc thành từng chùm. Kế tiếp đó là mấy cây cau cao ngất ngưởng, thân thẳng đứng. Ông tôi còn trồng rất nhiều loại rau. Luống rau xanh được chia ra hai góc: một góc trồng để bán, một góc để ăn hằng ngày. Những cây rau đay lá xanh mướt. Những cây mùng tơi xoăn, ngọn nhô lên như những chiếc vòi voi bé xíu. Trong vườn, có vài đàn chim sẻ sà xuống ríu rít. Góc vườn phía sau là chỗ nuôi gà. Cô gà mái mơ thấy mồi kêu "tục tục" gọi đàn con lại. Mấy chú gà con rối rít chạy lại, tranh nhau mồi. Khi thấy chúng tôi, đám gà con hốt hoảng chạy về núp dưới cánh mẹ. Gà mẹ xù lông, kêu "quác quác" có ý bảo chúng tôi đi. Trên cành cây treo mấy lồng sáo. Con sáo lông đen mượt, mỏ vàng, chân chì lanh lợi trong chiếc lồng bằng nan tre. Mấy đứa nó bảo, con sáo này khôn lắm, bắt chước tiếng người tốt lắm. Cạnh vườn là ao cá. Trong ao, ông thả cá quả, cá rô, cá chép,… Thế mà tôi câu cả buổi mà chẳng thấy con nào cắn câu. Chị em tôi tha thẩn trong vườn, trò chuyện ríu rít. Nào là chuyện học hành, chuyện ở lớp, đủ thứ chuyện,…
Đã hơn năm giờ chiều, tôi sắp phải về Hà Nội. Khi về, ông bà lại đem quà quê. Nào nếp, nào lạc, gói cho mẹ tôi mỗi thứ một chút để cầm về. Mẹ tôi từ chối thế nào cũng không được. Tôi thích lũ trẻ con dễ gần, thích con đường quê vắng vẻ và đặc biệt là khu vườn nhà ông. Tôi ước mong sao trên thành phố cũng có nhiều khu vườn đẹp như khu vườn nhà ông tôi.
Làng quê hiện lên trong tôi bao giờ cũng gắn với nếp nhà mái ngói, với mảnh vườn bé xinh... Mỗi khi về quê, tôi thích nhất là ra vườn và khi xa quê, hình ảnh khu vườn lại theo tôi về thành phố.
Buổi sáng, tôi thường theo bà vào vườn hái rau, cắt hoa. Tôi thấy dễ chịụ bởi không khí trong lành và đầy tiếng chim. Buổi chiều, tôi lại theo chân ông vào vườn tỉa lá, bắt sâu hay nhổ cỏ. Lúc ấy với tôi, khu vườn bỗng trở nên vô cùng mới lạ...
Chiều. Đó là khoảng thời gian mọi hoạt động diễn ra sôi nổi, náo nhiệt nhất. Sau một ngày làm việc vất vả, ông mặt trời lui dần về nghỉ ngơi chứ không chói chang như ban ngày nữa. Ông thu về những tia nắng màu vàng làm cho không khí dịu mát hơn. Khắp mặt đất, cỏ cây ngập tràn ráng đỏ như dải lụa nhà ai vừa nhuộm phẩm màu rất đẹp. Chị gió đi đâu chơi cả chiều giờ mới về làm mát.
Khu vườn buổi chiều sôi động hẳn lên. Nó trở thành khu vui chơi của muôn loài. Ở đây hội tụ biết bao điều thú vị.
Người khách quen thuộc của khu vườn là cô ca sĩ họa mi lại cất vang tiếng hát. Không chỉ có hoạ mi mà còn nhiều loài chim khác khi kết thúc một ngày kiếm ăn lại quay về đây. Chúng đang chuẩn bị bữa tiệc âm nhạc với nhiều giọng ca mềm mại và trong trẻo... Những chàng giun đất sợ nắng, giờ mới chui ra nghe ngóng. Dưới đám cỏ, các anh kiến thợ vẫn hăng hái làm việc. Những nàng ong, nàng bướm bay về nhiều hơn, rập rờn trên những cánh hoa như muốn cùng khoe sắc. Mẹ con chị gà lại ra vườn tìm mồi. Mỗi khi kiếm được thức ăn, đàn gà con tranh nhau chí choé. Mấy chú chó, chú mèo được vào vườn chơi nên rất ngoan. Một chú mèo mướp rượt theo một nàng bướm suýt chạy vào luống rau của bà, vội dừng chân quay lại...
Chiều chiều, ông tôi thường hay bắt sâu, tỉa lá cho cây. Ông, cặm cụi, tỉ mỉ làm từng cây, từng cây một. Những con sâu thấy vậy vội vàng lủi vào trong. Cây cối được ông chăm sóc thích thú và biết ơn lắm. Chúng nghiêng mình vui đùa với nhau, với trời, với mây và với gió... Những bác cây ăn quả vui nhộn hẳn lên, nô đùa cùng lũ con, những cánh tay sải dài, vươn ra xa. Anh tía tô, chị kinh giới, cậu lá lốt... nói chuyện gì cười rôm rả. Cô mướp ở trên giàn cũng nghiêng mình xuống góp vui. Thỉnh thoảng bị trêu đùa, cô xấu hổ che mặt sau những chiếc lá xanh. Những bé hành lá mới trồng mải mê tập thể dục. Đi về phía bên kia vườn, chị em nhà hoa đang đua nhau khoe dáng. Những cánh hoa nở tung, rực rỡ. Hoa hồng, hoa cúc, hoa ly... mỗi loài một màu sắc, một hương vị, một vẻ đẹp. Dường như sau một ngày nắng, được nạp thêm năng lượng, chúng khoẻ mạnh hơn nhưng vẫn mềm mại và yêu kiều...
Cả khu vườn ngập tràn màu sắc, âm thanh và hương vị. Khu vườn trở thành sân khâu của buổi hoà nhạc, có người biểu diễn, có người thưởng thức mà ông và tôi là những người thưởng thức say mê nhất, thưởng thức mọi vẻ đẹp của khu vườn. Ông vừa tỉa lá vừa đọc thơ cổ. Tôi đứng bên mà thấy lòng hạnh phúc ngập tràn khi được sống trong một không gian thiên nhiên tươi mới như vậy...
Khu vườn là cái nôi nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ của tôi. Nó mát dịu, ngọt ngào như dòng sữa mẹ. Ở nơi đó lưu giữ bao kỉ niệm êm đềm của tuổi thơ tôi.