Hướng dẫn soạn bài Chuyện chức phán sự đền Tản Viên

CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN

(Tản Viên từ phán sự lục - trích Truyền kì mạn lục)

- Nguyễn Dữ -

I. Giới thiệu tác giả:

   Nguyễn Dữ (? - ?), sống vào khoảng thế kỉ XVI. Ông xuất thân trong một gia đình khoa bảng, từng đi thi và ra làm quan, nhưng không lâu thì lui về ẩn dật.

II. Khái quát về thể loại truyền kì và tác phẩm:

- Truyền kì là một thể văn xuôi tự sự thời trung đại phản ánh hiện thực qua các yếu tố kì lạ, hoang đường. Tuy nhiên, đằng sau các chi tiết có tính chất kì lạ, phi hiện thực, người đọc vẫn có thể tìm thấy những vấn đề cốt lõi của hiện thực cũng như quan niệm của tác giả.

- Tác phẩm rút ra từ Truyền kì mạn lục – một “thiên cổ kì bút” viết bằng chữ Hán, gồm 20 truyện, ra đời vào nửa đầu thế kỉ XVI.

III. Nội dung tác phẩm:

    1. Nhân vật Ngô Tử Văn:

        - Cương trực, yêu chính nghĩa:

           + Ngô Tử Văn là người rất khảng khái, “thấy sự tà gian thì không thể chịu được” nên đã đốt đền, trừ hại cho dân;

           + Sẵn sàng nhận chức phán sự đền Tản Viên để thực hiện công  lí.

        - Dũng cảm, kiên cường:

            + Không run sợ trước lời đe dọa của hồn ma tướng giặc, chàng vạch mặt tên hung thần;

             + Cãi lại quỷ và tên hung thần họ Thôi, dùng lời lẽ cứng cỏi, không chịu nhún nhường để tâu trình diêm vương,…

          - Giàu tinh thần dân tộc: đấu tranh đến cùng để diệt trừ hồn ma tên tướng giặc, làm sáng tỏ nỗi oan và phục hồi danh vị cho Thổ công nước Việt.

è Chiến thắng của Ngô Tử Văn – một kẻ sĩ nước Việt – là sự khẳng định chân lí chính sẽ thắng tà và thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ quyết tâm đấu tranh đến cùng để bảo vệ công lí và chính nghĩa.

   2. Ngụ ý của tác phẩm:

      - Vạch trần bản chất xảo quyệt, hung ác của hồn ma tướng giặc họ Thôi.

      - Phơi bày thực trạng bất công, thối nát của xã hội đương thời và nhắn nhủ hãy đấu tranh đến cùng chống lại cái xấu, cái ác.

IV. Nghệ thuật tác phẩm:

    - Xây dựng cốt truyện giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ.

    - Dẫn dắt truyện khéo léo, nhiều chi tiết gây sự chú ý, hấp dẫn.

    - Cách kể chuyện và miêu tả sinh động, hấp dẫn.

    - Sử dụng nhiều yếu tố kì ảo, nhưng vẫn mang những nét hiện thực.

V. Ý nghĩa văn bản:

    Chuyện chức phán sự đền Tản Viên đề cao những người trung thực,  ngay thẳng, giàu tinh thần dân tộc đồng thời khẳng định niềm tin vào công lí, chính nghĩa của nhân dân ta.

Đề luyện: Cảm nhận của anh (chị) về nhân vật Ngô Tử Văn trong “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”của Nguyễn Dữ.

A. Lập dàn ý :

         I/ Mở bài :

- Giới thiệu vài nét lớn về tác giả, tác phẩm;

- Giới thiệu và nhận định chung về nhân vật Ngô Tử Văn ( Không thể thiếu )

II. Thân bài:

1. Khái quát về tác phẩm : Giới thiệu hoàn cảnh ra đời tác phẩm, xuất xứ tác phẩm, tóm tắt cốt truyện.

2. Làm rõ nhân vật, hình tượng theo yêu cầu của đề bài :

a/ Tử Văn là người cương trực yêu chính nghĩa:

-Tính vốn khảng khái, nóng nảy “thấy sự gian tà thì không sao chịu được” nên chàng đã đốt đền do hồn ma tướng giặc chiếm giữ để trừ hại cho dân . Tử Văn coi thường cái chết, tin vào trời đất.

- Sẵn sàng nhận chức phán sự để thực hiện công lí: chàng vui vẻ nhận lời đề nghị của Thổ thần dù phải chết lúc trẻ.

b/- Nhân Vật Ngô Tử Văn là người dũng cảm kiên cường:

- Không run sợ trước lời đe dọa của hồn ma tướng giặc, tự tin vì có Thổ thần ủng hộ.

- Kêu oan khi bị quỷ giải xuống minh ti.

- Hiên ngang bảo vệ lẽ phải: vạch tội tên hung thần bằng lời lẽ cứng cỏi, không chịu nhúng nhường trước mặt Diêm Vương.

c/- Nhân vật Ngô Tử Văn là người giàu tinh thần dân tộc :

- Kiên quyết đấu tranh đến cùng khiến Diêm Vương cho tra xét lại và xử tội hồn ma kia.

- Làm sáng tỏ nỗi oan và phục hồi danh vị cho thổ thần nước Việt.

- Ý nghĩa:  Ngô Tử Văn là kẻ sĩ có khí phách cứng cỏi, bản lĩnh hơn người. Chiến thắng của chàng khẳng dịnh chân lí chính sẽ thắng tà và thể hiện tinh thần dân tộc mạnh mẽ, quyết tâm đấu tranh đến cùng để bảo vệ công lí chính nghĩa.

 3. Nhận xét về nghệ thuật xây dựng nhân vật:

- Xây dựng cốt truyện giàu kịch tính, kết cấu chặt chẽ.

- Dẫn dắt truyện khéo léo, nhiều chi tiết gây sự chú ý, hấp dẫn.

- Cách kể chuyện và miêu tả sinh động, hấp dẫn.

- Sử dụng nhiều yếu tố kì ảo, nhưng vẫn mang những nét hiện thực.

III. Kết bài :

- Tóm lại đặc điểm chính về nhân vật Ngô Tử Văn

- Cảm nhận riêng về nhân vật

- Liên hệ bản thân rút ra bài học cụ thể.