Bài 43: Nhân với số có hai chữ số

Hoạt động khám phá 

Mỗi ô tô chở 34 học sinh. 12 ô tô như thế chở bao nhiêu học sinh?

Từ bài toán thực tế trên, ta có phép nhân 34 x 12.

Có hai cách thực hiện, như sau:

Cách 1: Nhân tách lớp.

34 × 12 = 34 × (10+2)

            = 34 × 10 + 34 × 2

            = 340 + 68

            = 408.

Các bước nhân tách lớp

Bước 1: Tách số theo hàng chục và hàng đơn vị.

Bước 2: Nhân từng phần.

Bước 3: Cộng các kết quả.

Cách 2: Đặt tính rồi tính.

Lưu ý: 

• 68 là tích riêng thứ nhất (68 đơn vị).
• 34 là tích riêng thứ hai (34 chục hay 340 đơn vị).
• Viết tích riêng thứ hai lùi sang trái một cột (so với tích riêng thứ nhất).

Chúng ta vừa thực hiện phép nhân với số có hai chữ số bằng hai cách, tuy nhiên cách đặt tính rồi tính được sử dụng phổ biến hơn.

Các bước đặt tính rồi tính phép nhân với số có hai chữ số

Bước 1: Đặt tính.

Bước 2: Nhân lần lượt từng chữ số của số dưới với từng chữ số của số trên.

Nhân với hàng đơn vị của số dưới:

• Lấy chữ số hàng đơn vị của số dưới nhân với từng chữ số của số trên, từ phải sang trái.
• Ghi tích riêng thứ nhất vào hàng thứ nhất, bắt đầu thẳng cột với hàng đơn vị.

Nhân với hàng chục của số dưới:

• Lấy chữ số hàng chục của số dưới nhân với từng chữ số của số trên, từ phải sang trái.
• Ghi tích riêng thứ hai vào hàng thứ hai, lùi sang bên trái một cột (thẳng hàng với chữ số hàng chục).

Bước 3: Cộng hai tích riêng vừa tìm được.