Bài 12 : Nước Văn Lang

 

1. Nhà nước Văn Lang ra đời trong hoàn cảnh nào?

-  Ở vùng đồng bằng ven các sông lớn thuộc Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ ngày nay đã dần hình thành các bộ lạc lớn (khoảng các thế kỉ VIII - VII TCN)

- Bên cạnh đó, sản xuất ngày càng phát triển => Sự  phân hóa giàu nghèo => Những người giàu lên được bầu làm người đứng đầu để trông coi mọi việc, người nghèo thì phải rơi vào cảnh nô tì

=> Mâu thuẫn giữa người giàu và người nghèo.

-  Cư dân Lạc Việt luôn phải đấu tranh với thiên nhiên để bảo vệ mùa màng => cần có người đứng ra chỉ huy để chống thiên tai, bảo vệ mùa màng.

-  Hơn nữa, cư dân Lạc Việt cũng phải chống giặc ngoại xâm và giải quyết xung đột giữa các bộ tộc

=> Nhà nước Văn Lang đã ra đời để đáp ứng những yêu cầu từ hoàn cảnh phức tạp đó.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. Nước Văn Lang thành lập

-  Thế kỷ VII TCN thủ lĩnh của bộ lạc Văn Lang (bộ lạc giàu có và hùng mạnh nhất thời đó) đã thống nhất các bộ lạc ở đồng bằng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ thành 1 nước gọi là nước Văn Lang. Người thủ lĩnh lên làm vua lấy hiệu là Hùng Vương, đóng đô ở Bạch Hạc-  Phú Thọ.

 

 3. Nhà nước Văn Lang được tổ chức như thế nào?

-  Đứng đầu là Vua Hùng. Giúp việc có Lạc hầu (tướng văn), Lạc tướng (tướng võ)

-  Cả nước chia làm 15 bộ, đứng đầu là Lạc tướng.

-  Dưới bộ là chiềng, chạ, đứng đầu là Bồ chính.

-  Nhà nước chưa có luật pháp và quân đội

 

*Nhận xét: Văn Lang là nhà nước đơn giản, sơ khai. Tuy còn đơn giản nhưng đã tổ chức chính quyền cai quản, đánh dấu bước chuyển biến cơ bản từ chế độ nguyên thủy sang xã hội có giai cấp, nhà nước, bước vào thời kì văn minh.

 

* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI

1. Vào khoảng thế kỉ VIII - VII TCN vùng đồng bằng ven các con sông lớn thuộc Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ ngày nay tình hình kinh tế, xã hội như thế nào ?

 Trả lời :

Vào khoảng thế kỉ VIII - VII TCN vùng đồng bằng ven các con sông lớn thuộc Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ ngày nay đã dần hình thành những bộ lạc lớn, sản xuất phát triển, sự phân hóa giầu nghèo ngày càng sâu sắc.

2. Việc mở rộng nghề trồng lúa nước ở vùng đồng bằng ven các con sống lớn có thuận lợi và khó khăn như thế nào đối với cư dân Lạc Việt?

Trả lời :

- Thuận lợi : đồng bằng ven sông lớn có đất trồng trọt phù sa mầu mỡ, mềm, xốp, dễ canh tác, cho năng suất cao, nước tưới đủ quanh năm

- Khó khăn : lũ lụt thường xuyên xảy ra, ảnh hưởng đến sản xuất  và đời sống.

3. Truyện Thánh Gióng nói lên hoạt động gì của cư dân Lạc Việt thời kì đó ?

Trả lời :

Truyện Thánh Gióng cho thấy trong xã hội đã có sự tranh chấp, xung đột. Truyện nói lên ý thức tự vệ chống xâm lược của cư dân Lạc Việt thời kì đó.

4. Theo em, truyện Sơn Tinh - Thủy Tinh nói lên hoạt động gì của nhân dân hồi đó ?

Trả lời :

Truyện Sơn Tinh - Thủy Tinh phản ánh hoạt động chống lũ lụt, nhu cầu đoàn kết để bảo vệ sản xuất nông nghiệp (chống thiên tai của nhân dân lúc bấy giờ).

5. Sự xuất hiện của nhiều loại vũ khí - hình 31, 32 (SGK trang 34) nói lên điều gì ?

Trả lời :

Sự xuất hiện của nhiều loại vũ khí chứng tỏ cư dân Lạc Việt luôn phải :

- Đấu tranh với thiên nhiên để bảo vệ mùa màng

- Đấu tranh chống giặc ngoại xâm để bảo vệ đất đai, lãnh thổ, tự do

- Giải quyết những xung đột giữa các tộc người, giữa các bộ lạc với nhau

6. Nêu lí do ra đời của nhà nước Văn Lang ?

Trả lời :

- Do sản xuất phát triển, cuộc sống định cư, làng chạ mở rộng, hình thành những bộ lạc lớn.

- Do xã hội có sự phân chia thành kẻ giầu, người nghèo

- Do nhu cầu đoàn kết để bảo vệ sản xuất nông nghiệp (Chống lại thiên tai)

- Do nhu cầu mở rộng giao lưu, tự vệ và đoàn kết chống giặc ngoại xâm

- Do cần có người chỉ huy (tổ chức) để giải quyết các xung đột

Đó là những điều kiện cơ bản (hoàn cảnh) dẫn đến sự ra đời của nhà nước Văn Lang

7. Bộ lạc Văn Lang sống ở đâu ? Đời sống của họ như thế nào ?

Trả lời :

Bộ lạc Văn Lang sống ở vùng đất ven sông Hồng - từ Ba Vì (Hà Nội) đến Việt Trì (Phú Thọ) là một trong những bộ lạc giàu có và hùng mạnh nhất thời đó. Đời sống của họ sớm phát triển, có nghề đúc đồng và cư dân đông đúc.

8. Nhà nước Văn lang ra đời vào thời gian nào ? Đứng đầu là ai ? Đóng đô ở đâu ?

Trả lời :

Nhà nước Văn lang ra đời vào khoảng thế kỉ VII TCN. Đứng đầu nhà nước Văn Lang là Hùng Vương. Đóng đô ở văn Lang (Bạch Hạc - Phú Thọ)

9. Truyền thuyết Âu Cơ - Lạc Long Quân nói lên điều gì ?

Trả lời :

 Truyền thuyết Âu Cơ - Lạc Long Quân nói về việc 50 người con theo mẹ Âu Cơ lên vùng cao (vị trí của người Văn Lang là ở vùng cao) đã tôn thờ người anh cả lên làm vua, hiệu Hùng, đặt tên nước là Văn Lang. Điều này phản ánh quá trình hình thành nhà nước Văn Lang với ý nghĩa đại diện cho cả cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

10. Giỗ tổ Hùng Vương hàng năm là ngày nào ? 

Trả lời :

- Hàng năm, ngày giỗ tổ Hùng Vương là ngày 10 tháng 3 âm lịch 

"Dù ai đi ngược về xuôi 

Nhớ ngày giỗ tổ mồng mười tháng ba"

11. Các vua Hùng đã có công lao gì với đất nước ta ? Bác Hồ đã căn dặn chúng ta như thế nào khi Bác về thăm đền Hùng (Phú Thọ) ?

Trả lời :

- Các vua Hùng đã có công dựng nước Văn Lang - nhà nước đầu tiên của người Lạc Việt

- Bác Hồ đã căn dặn :

"Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước"

12. Nhà nước Văn Lang được tổ chức như thế nào ?

Trả lời :

- Nhà nước Văn Lang có hai cấp chính quyền : Trung ương và địa phương. Nếu chia theo đơn vị hành chính thì có 3 cấp : Nhà nước - Bộ - Chiềng, chạ.

- Đứng đầu nhà nước là vua Hùng. Giúp việc cho vua là các Lạc hầu, Lạc tướng giải quyết công việc chung của nhà nước. Bên dưới là các bộ do Lạc tướng đứng đầu. Dưới bộ là các chiềng, chạ do Bồ chính đứng đầu.

- Nhà nước Văn Lang chưa có luật pháp và quân đội