Bài 11. Quang hợp và năng suất cây trồng

BÀI 11: QUANG HỢP VÀ NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG

PHẦN I. KIẾN THỨC

I. QUANG HỢP QUYẾT ĐỊNH NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG

- Quang hợp quyết định 90 - 95 % năng suất cây trồng

- Năng suất sinh học: là tổng lượng chất khô tích luỹ được mỗi ngày trên 1 hecta gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.

- Năng suất kinh tế: là 1 phần của năng suất sinh học được tích luỹ trong cơ quan chứa sản phẩm có giá trị kinh tế đối với con người (hạt, quả, củ,. . )

II. TĂNG NĂNG SUẤT NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG THÔNG QUA SỰ ĐIỀU KHIỂN QUANG HƠP

1. Tăng diện tích bộ lá

- Có thể điều khiển tăng diện tích bộ lá bằng cách áp dụng các biện pháp kĩ thuật như: chăm sóc, bón phân, tưới nước hợp lí,…phù hợp với loài và giống cây trồng.

- Trị số diện tích lá ảnh hưởng lớn đến quang hợp. Ví dụ: trị số cực đại của diện tích lá đối với cây lấy hạt là 3 - 4 (30000 – 40000 m² lá/ha); đối với cây lấy củ và rễ là 4 - 5,5.

2. Tăng cường độ quang hợp

- Cường độ quang hợp là chỉ số thể hiện hiệu suất hoạt động của bộ máy quang hợp, có ảnh hưởng quyết định đến sự tích lũy chất khô và năng suất cây trồng.

- Có thể tăng cường độ quang hợp bằng cách:

• Thực hiện các biện pháp kĩ thuật như: tưới tiêu nước, bón phân hợp lí, chăm sóc tốt tạo điều kiện cho cây hấp thụ và chuyển hóa năng lượng mặt trời một cách hiệu quả.
• Tuyển chọn và tạo mới các giống cây trồng có cường độ quang hợp cao.

3. Tăng hệ số kinh tế

- Có thể tăng hệ số kinh tế của cây trồng bằng các biện pháp chọn giống và bón phân:

• Tuyển chọn các giống cây có sự phân bố sản phẩm quang hợp vào các bộ phận có giá trị kinh tế (hạt, củ, quả,..) với tỉ lệ cao.
• Thực hiện các biện pháp kĩ thuật như bón phân hợp lí, ví dụ với cây công nghiệp cần bón đủ kali để giúp tăng sự vận chuyển sản phẩm quang hợp vào hạt, củ, quả.

PHẦN II - HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA

Câu 1. Tại sao nói quang hợp quyết định năng suất thực vật?

Hướng dẫn:

- Nói quang hợp quyết định năng suất thực vật vì 90 - 95% tổng sản lượng chất hữu cơ trong cây là sản phẩm của quang hợp.

Câu 2. Phân biệt năng suất sinh học với năng suất kinh tế?

Hướng dẫn:

- Năng suất sinh học là tổng lượng chất khô tích lũy được trong 1 ngày trên 1 hecta gieo trồng trong suốt thời gian sinh trưởng.

- Năng suất kinh tế chỉ là một phần của năng suất sinh học chứa trong các cớ quan có giá trị kinh tế như hạt, củ, quả, lá... tùy vào mục đích đối với từng loại cây trồng.

Câu 3. Nêu các biện pháp tăng năng suất cây trồng thông qua điều khiển quang hợp?

Hướng dẫn:

- Các hiện pháp tăng năng suất cây trồng thông qua sự điều khiển của quang hợp là:

• Tuyển chọn giống cây có cường độ quang hợp cao.

• Tưới tiêu nước, bón phân hợp lí, chăm sóc tốt tạo điều kiện cho cây hấp thụ và chuyển hóa năng lượng mặt trời một cách hiệu quả.

PHẦN III - HỆ THỐNG CÂU HỎI MỞ RỘNG (TỰ GIẢI)

Câu 1. Những cây có lá màu đỏ có quang hợp được không, tại sao?

Câu 2. Hãy tính lượng CO₂ hấp thụ và lượng O₂ giải phóng trên lý thuyết của 1 ha rừng cho năng suất 15 tấn sinh khối mỗi năm.

Câu 3. Để đo cường độ quang hợp người ta thường dựa vào yếu tố nào? Kể tên các nhân tố ngoại cảnh ảnh hưởng đến quang hợp?

Câu 4. Tại sao tăng diện tích bộ lá lại làm tăng năng suất cây trồng?

Câu 5. Tại sao khi trời hạn hán kéo dài làm giảm năng suất cây trồng?