Bài 32. Chuyển hóa

Nhiệt độ cơ thể người khỏe mạnh khi trời nóng và trời lạnh đều là 37°C

+ Khi trời lạnh, nhiệt toả ra mạnh làm cơ thể mất nhiệt nên mạch máu ở da co lại làm giảm lượng máu qua da giúp giảm bớt sự mất nhiệt ( phản xạ )

+ Khi trời nóng, cơ tăng toả nhiệt bằng cơ chế phản xạ dãn mao mạch -> tăng lượng máu qua da ( nóng -> đỏ mặt)

Nếu nhiệt độ môi trường xấp xỉ bằng hoặc cao hơn nhiệt độ cơ thể thì sự toả nhiệt trực tiếp không được thực hiện mà cơ thể thực hiện cơ chế tiết mồ hôi, mồ hôi bay hơi sẽ lấy đi một lượng nhiệt của cơ thể ( để 1 lít nước bay hơi cần 540 Kcal

câu 1

người ta đo thân nhiệt để biết nhiệt độ trong cơ thể cao hay thấp

Người ta đo thân nhiệt : bằng nhiệt kế, để theo dõi nhiệt độ cơ thể ( xác định cơ thể bình thường hay bị bệnh)

câu 1:

quá trình đồng hóa,dị hóa

MỐI QUAN HỆ:

đồng hóa:biến đổi chất dinh dưỡng cho mt cung cấp sp cho tế bào

dị hóa:phân giải các chất tích lũy trong tế bào

=> 2 quá trình đối lập nhưng gắn bó chặt chẽ

3. Lập bảng so sánh đồng hóa, dị hóa. Nêu mối quan hệ giữa đồng hóa và dị hóa.

*Mối quan hệ giữa đồng hóa và dị hóa :

- Sản phẩm của quá trình này là nguyên liệu của quá trình kia

- Hai quá trình luôn tồn tại song song và thiếu 1 trong 2 quá trình thì cơ thể chết

1/Sự chuyển hóa vật chất và năng lượng ở tế bào gồm quá trình đồng hóa và dị hóa.

2/Trao đổi chất là mặt biểu hiện bên ngoài của các quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng bên trong các tế bào.

3/Năng lượng giải phóng ở tế bào dược sử dụng vào những hoạt động:
+ Co cơ để sinh công.
+ Cung cấp cho quá trình đồng hóa tổng hợp chất mới.
+ Sinh nhiệt bù đắp phần nhiệt của cơ thể bị mất do lửa nhiệt.

4/Bảng so sánh đồng hóa và dị hóa:
* Khác nhau:

7/Khi cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi có tiêu dùng năng lượng. Vì khi cơ thể nghỉ ngơi vẫn cần năng lượng để duy trì cho mọi hoạt động, duy trì sự sống; năng lượng này cần ít hơn khi cơ thể ở trạng thái hoạt động.

8/Chuyển hóa vật chất và năng lượng ở tế bào làm biến đổi vật chất thành sản phẩm đặc trưng của cơ thể, đồng thời xảy ra sự dị hóa giải phóng năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống.

Trao đổi chất và chuyển hóa là chuỗi quá trình liên tiếp không gián đoạn.

9/Mọi hoạt động sông của cơ thể đều cần năng lượng, năng lượng được giải phóng từ quá trình chuyển hóa. Nêu không có chuyển hóa thì không có hoạt động sống.

10/Đồng hóa và dị hóa là 2 quá trình trái ngược nhau, nhưng thống nhất với nhau vì nếu không có đồng hóa thì không có nguyên liệu cho dị hóa; ngược lại nếu không có dị hóa thì không có năng lượng cho đồng hóa.

11/Các em tuổi thiếu niên ăn nhiều và nhanh đói hơn người già vì các em có nhu cầu xây dựng cơ thể, nhu cầu năng lượng nhiều hơn nên cường độ trao đổi chất mạnh hơn, đồng hóa, dị hóa cũng nhanh hơn.

- điều hòa bằng thần kinh : ở não có các trạng thái điều khiển sự trao đổi: gluxit , lipit , nước , muối khoáng và tăng , giảm nhiệt độ cơ thể

- điều hòa bằng thể dịch : các hooc môn insulin , glucagon tham gia vào sự chuyển hóa

CƠ CHẾ THẦN KINH: Các trung khu điều khiển sự trao đổi chất, điều hòa thân nhiệt nằm ở não bộ. Vì vậy nhiệt độ cơ thể người luôn được ổn định trước sự thay đổi của môi trường nhờ sự điều hòa quá trình chyển hóa bằng cơ chế thần kinh.

CƠ CHẾ THỂ DỊCH: sự chuyển hóa còn được điều hòa bằng cơ chế thể dịch. Các hoocmon sau khi được tiết ra, hòa vào máu đến các tế bào để tham gia điều hòa quá trình chuyển hóa vật chất và năng lượng.

1/Chuyển hoá vật chất và năng lượng ở tế bào gồm quá trình tổng hợp các sản phẩm đặc trưng cho tế bào của cơ thể, tiến hành song song với quá trình dị hoá để giải phóng năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống. Trao đổi chất và chuyển hoá vật chất và năng lượng liên quan chặt chẽ với nhau.

2/Mọi hoạt động sống của cơ thể đều cần năng lượng, năng lượng được giải phóng từ quá trình chuyển hoá. Nếu không có chuyển hoá thì không có hoạt động sống.
4/Các chất được tổng hợp từ đồng hoá là nguyên liệu cho dị hoá. Do đó, năng lượng được tích luỹ ở đồng hoá sẽ được giải phóng trong quá trình dị hoá để cung cấp trở lại cho hoạt động tổng hợp của đồng hoá. Hai quá trình này trái ngược nhau, mâu thuẫn nhau nhưng thống nhất với nhau. Nếu không có đồng hoá thì không có nguyên liệu cho dị hoá và ngược lại không có dị hoá thì không có năng lượng cho hoạt động đồng hoá.

Tự hỏi tự trả lời à :D ?

Đồng hóa: Tổng hợp các chất đặc trưng và tích lũy năng lượng ở các liên kết hóa học

Tiêu hóa: biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng hấp thụ vào máu

Dị hóa: phân giải chất đặc trưng thành các chất đơn giản và bẻ gãy các liên kết hóa học để giải phóng năng lượng

Bài tiết: thải sản phẩm phân hủy và sản phẩm thừa ra môi trường ngoài như: phân, nước tiểu, mồ hôi, CO₂

1. Trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường:

- Cơ thể đã lấy từ môi trường ngoài: O₂, thức ăn, nước uống, muối khoáng, vitamin

➝ Qua tiêu hóa và hô hấp, đồng thời thải ra môi trường CO₂, phân, nước tiểu

2. Trao đổi chất giữa tế bào và môi trường trong cơ thể:

- Các chất dinh dưỡng và O₂ từ máu khuếch tán vào nước mô

- Chất dinh dưỡng + O₂ khuếch tán vào tế bào: tế bào oxi hóa các chất dinh dưỡng giải phóng năng lượng và khí CO₂ đồng thời tổng hợp các chất dinh dưỡng thành các chất phức tạp cho cơ thể và giải phóng chất thừa

- Khí CO₂ + chất thải sẽ khuếch tán vào nước mô, từ nước mô khuếch tán vào mao mạch máu và mao mạch bạch huyết. Khí CO₂ lên phỏi theo máu ra ngoài, các chất thải

3. Mối quan hệ trao đổi chất giữa 2 cấp độ:

- Trao đổi chất giữa 2 cấp độ có mối quan hệ mật thiết với nhau:

+ Nhờ trao đổi chất ở cấp độ cơ thể mà tế bào lấy được O₂ và chất dinh dưỡng đồng thời thải ra CO₂ và các chất thải

+ Trao đổi chất ở cấp độ tế bào đã cung cấp O₂ và chất dinh dưỡng đến tận tế bào đồng thời tạo ra năng lượng cho cơ thể hoạt động

+ Nếu trao đổi chất ngừng thì cơ thể sẽ chết

Vì enzim amilaza hoạt động tốt trong ĐK nhiệt độ bằng vs thân nhiệt cn ng = 37 độ C

Sự chuyển hóa vật chất và năng lượng ở tế bào bao gồm hai quá trình mâu thuẫn, đối nghịch nhau là đồng hóa và dị hóa.
Đồng hóa là quá trình biến đổi chất dinh dưỡng do môi trường trong cung cấp thành sản phẩm đặc trưng của tế bào. Đó chính là sự tổng hợp chất của tế bào. Trong quá trình đó, năng lượng được tích lũy dưới dạng các liên kết hóa học của vật chất trong tế bào.
Dị hóa là quá trình phân giải các chất được tích lũy trong tế bào để giải phóng năng lượng cung cấp cho các hoạt động sống của tế bào. Sự dị hóa tạo ra các sản phẩm phân hủy và khí C02.
Đồng hóa và dị hóa tuy trái ngược nhau song gắn bó chặt chẽ với nhau.

Mối quan hệ giữa đồng hóa và dị hóa:

- Các chất được tổng hợp ở đồng hóa là nguyên liệu cho dị hóa. Do đó, năng lượng được tổng hợp ở đồng hóa sẽ được giải phóng trong quá trình dị hóa để cung cấp trở lại cho hoạt động tổng hợp của đồng hóa. 2 quá trình này tuy trái ngược nhau, mâu thuẫn nhau nhưng thống nhất với nhau. Nếu không có đồng hóa thì sẽ không có nguyên liệu cho dị hóa và ngược lại, nếu không có dị hóa thì sẽ không có năng lượng cho hoạt động đồng hóa.

Sự trao đổi chất không thể tách rời sự trao đổi năng lượng, đó là hai quá trình liên quan mật thiết với nhau trong hoạt động sống của sinh giới, đảm bảo sự tồn tại và phát triển các cơ thể sống!

+ Đồng hóa, quá trình tổng hợp chất hữu cơ trong mỗi tế bào chính là quá trình tích lũy năng lượng.

+ Dị hóa, sự phân giải các chất hữu cơ được tổng hợp trong quá trình trên, chính là giải phóng năng lượng dưới dạng năng lượng sinh học ATP - được sử dụng trong các hoạt động sống của cơ thể.

Sự đối lập nhưng thống nhất giữa đồng hóa và dị hóa:
- đồng hóa là quá trình tích lũy năng lượng, dị hóa là giải phóng năng lượng.
- sản phẩm của quá trình này là nguyên liệu cho quá trình kia.