Đọc hiểu văn bản: Tục ngữ về thiên nhiên, lao động và con người, xã hội (1)

tham khảo

Giá trị kinh nghiệm của các câu tục ngữ về thiên nhiên, lao động:

1. Mau sao thì nắng, vắng sao thì mưa.

- Đoán trước thời tiết để sắp xếp công việc hợp lí

- Kinh nghiệm để đoán mưa nắng, rất cần cho sản xuất nông nghiệp và mùa màng

2. Mưa tháng Ba hoa đất,

Mưa tháng Tư hư đất.

- Mưa tháng ba sẽ tốt cho đất, mưa tháng tư làm hại đất.

- Kinh nghiệm này dựa trên quan sát thực tiễn, phục vụ cho việc sản xuất nông nghiệp, phân bổ mùa màng.

3. Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống.

Nhắc nhở người làm ruộng phải đầu tư vào tất cả các khâu, nhưng cũng phải chú ý ưu tiên, không tràn lan, nhất là khi khả năng đầu tư có hạn

4. Tấc đất tấc vàng.

Đề cao giá trị của đất, nhắc nhở việc tận dụng đất trong quá trình trồng trọt, phê phán việc lãng phí đất

5. Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.

Nói lên sự vất vả của nghề nuôi tằm, đối nghịch với sự nhàn hạ của việc nuôi lợn.

tham khảo

Các câu tục ngữ về con người, xã hội muốn nhắn gửi:

6. Cái răng, cái tóc là góc con người.

Răng, tóc là phần thể hiện tính nết của con người. Phải biết chăm chút từng yếu tố thể hiện hình thức, tính nết tốt đẹp của con người.

7. Một mặt người bằng mười mặt của.

Răn dạy con người biết quý trọng bản thân, biết tạo lập giá trị tự thân

8. Thương người như thể thương thân.

Giáo dục con người biết yêu thương, vị tha.

9. Một cây làm chẳng nên non,

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

Giáo dục về lối sống tập thể, tránh những tiêu cực cá nhân

10. Học ăn, học nói, học gói, học mở.

Học cách ăn nói, giao tiếp lịch sự, hòa ái với mọi người.

Các câu tục ngữ có hình thức:

- Ngắn gọn.

- Mỗi câu chỉ dài một hoặc hai dòng.

Câu tục ngữ: Tấc đất tấc vàng.

Biện pháp tu từ: so sánh tấc đất như tấc vàng

Tác dụng: qua đó thấy được giá trị cũng như tầm quan trọng của đất đai

* Đề tài của các câu tục ngữ trong văn bản là:

- Thời tiết, hiện tượng tự nhiên

- Lao động sản xuất

- Con người, xã hội

- Khi đọc truyện:

+ Truyện kể về những nhân vật: ếch, cua, nhái, ốc bé nhỏ. Nhân vật chính: con ếch.

+ Bối cảnh của truyện: tất cả các loài vật sống chung trong cái giếng, ếch chỉ thấy bầu trời bé bằng chiếc vung.

+ Truyện nêu lên được bài học: phê phán những người vốn hiểu biết thì hạn hẹp mà lúc nào cũng xưng ta đây tài giỏi, hiểu biết nhiều thứ, tự cao, huênh hoang và hay khoác lác. Đồng thời câu truyện còn muốn khuyên mọi người phái cố gắng học hỏi mở rộng tầm nhìn của bản thân, tầm hiểu biết của mình và không nên kiêu ngạo tự cao và quá chủ quan.

- Thông tin về truyện ngụ ngôn:

+ Thể loại: thơ hoặc văn xuôi

 + Đề tài:

* Phê phán thói hư tật xấu của con người trong xã hội: bệnh chủ quan, tham lam ích kỉ, đoán mò, thói huênh hoang,…

* Đả kích giai cấp (thống trị): nhất là trong xã hội cũ thói đời ngang ngược, những kẻ đạo đức giả nhân giả nghĩa.

* Đưa ra những lời khuyên cho con người về cách đối nhân xử thế, về lối sống, sức mạnh của đoàn kết, vai trò của việc gắn liền lý thuyết với thực tiễn. 

+ Nhân vật: các loài vật, đồ vật, cây cối

Nhìn chung tục ngữ có những đặc điểm:

- Ngắn gọn, chỉ từ 1 đến 2 dòng.

- Thường sử dụng vần lưng.

- Ngắt nhịp: linh hoạt (2/2, 3/2, 2/3, 3/4)

- Các vế thường đối xứng nhau cả về hình thức, cả về nội dung.

- Lập luận chặt chẽ, giàu hình ảnh.