Đọc hiểu văn bản: Ếch ngồi đáy giếng

I. Tìm hiểu chung

1. Thể loại

2. Tóm tắt

3. Bố cục

2 phần:

- Phần 1: từ đầu ... như một vị chúa tể.

- Phần 2: Còn lại

II. Khám phá văn bản

1. Ếch ở trong giếng

- Không gian: một chiếc giếng; xung quanh chỉ có vài con nhái, cua, ốc bé nhỏ; nhìn lên trên chỉ thấy bầu trời nhỏ như chiếc vung.

=> Một không gian nhỏ bé, chật hẹp, tù túng. Bên cạnh chỉ có những loài vật nhỏ bé.

- Thời gian: sống lâu ngày.

=> Ếch sống ở trong không gian nhỏ bé, tù túng một thời gian rất lâu.

- Hành động: kêu ồm ộp làm vang động cả giếng, khiến cho các con vật kia hoảng sợ.

=> Ếch sống trong một không gian hạn hẹp, nhỏ bé khiến nó thiếu hiểu biết, nông cạn, không có nhận thức về cuộc sống. Bên cạnh đó, ếch còn có tính kiêu căng, ngạo mạn, huênh hoang, coi thường người khác.

2. Ếch khi ra khỏi giếng

- Hoàn cảnh: mưa to, ếch theo dòng nước ra ngoài.

=> Không gian: rộng lớn, nhiều điều mới lạ. Do những tác động khách quan, ếch có môi trường sống mới rộng lớn hơn.

- Hành động: đi nghênh ngang, cất tiếng kêu ồm ộp, nhênh nháo đưa cặp mắt nhìn bầu trời, chẳng thèm để ý đến xung quanh.

=> Ếch vẫn giữ thái độ sống chủ quan, kiêu ngạo.

- Kết quả: ếch bị một con trâu đi qua dẫm bẹp.

=> Ếch đã phải trả giá cho hành động của bản thân mình.

3. Bài học

- Môi trường sống có ảnh hưởng rất lớn đến nhận tức, tư duy, hình thành tính cách cho mỗi người. Nếu chúng ta sống trong một không gian nhỏ bé, hạn hẹn thì sẽ hạn chế tầm hiểu biết.

- Trong cuộc sống, mỗi người cần biết tìm tòi, khám phá cuộc sống, không được nhìn nhận cuộc sống chủ quan, phiến diện.

- Mỗi người là một cá thể riêng biệt, có những giá trị riêng. Chúng ta cần nhìn nhận và tôn trọng mọi người, không được kiêu căng, ngạo mạn, coi thường người khác.

- Con người cần biết thích nghi với hoàn cảnh sống, biết sống khiêm nhường, cẩn thận.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Tác giả dân gian mượn câu chuyện của con ếch để phê phán những người nông cạn, thiếu hiểu biết mà lại huênh hoang, coi thường người khác. Từ đó, gửi gắm bài học khuyên nhủ mỗi người cần biết tự tìm tòi, học hỏi mở rộng hiểu biết, không được chủ quan, kiêu ngạo.

2. Nghệ thuật

- Xây dựng tình huống truyện hấp dẫn, bất ngờ, hài hước.

- Cách nói ẩn dụ, gửi gắm bài học sâu sắc một cách kín đáo, tự nhiên.

- Ngôn ngữ giản dị, dễ đọc dễ hiểu.