– Cái bóng trong câu chuyện có ý nghĩa đặc biệt vì đây là chi tiết tạo nên cách thắt nút, mở nút hết sức bất ngờ.
+ Cái bóng có ý nghĩa thắt nút câu chuyện vì :
Đối với Vũ Nương: Trong những ngày chồng đi xa, vì thương nhớ chồng, vì không muốn con nhỏ thiếu vắng bóng người cha nên hàng đêm, Vũ Nương đã chỉ bóng mình trên tường, nói dối con đó là cha nó. Lời nói dối của Vũ Nương với mục đích hoàn toàn tốt đẹp. Đối với bé Đản: Mới 3 tuổi, còn ngây thơ, chưa hiểu hết những điều phức tạp nên đã tin là có một người cha đêm nào cũng đến, mẹ đi cũng đi, mẹ ngồi cũng ngồi, nhưng nín thin thít và không bao giờ bế nó. Đối với Trương Sinh: Lời nói của bé Đản về người cha khác (chính là cái bóng) đã làm nảy sinh sự nghi ngờ vợ không thuỷ chung, nảy sinh thái độ ghen tuông và lấy đó làm bằng chứng để về nhà mắng nhiếc, đánh đuổi Vũ Nương đi để Vũ Nương phải tìm đến cái chết đầy oan ức.+ Cái bóng cũng là chi tiết mở nút câu chuyện.
Chàng Trương sau này hiểu ra nỗi oan của vợ cũng chính là nhờ cái bóng của chàng trên tường được bé Đản gọi là cha.
Bao nhiêu nghi ngờ, oan ức của Vũ Nương đều được hoá giải nhờ cái bóng.
– Chính cách thắt, mở nút câu chuyện bằng chi tiết cái bóng đã làm cho cái chết của Vũ Nương thêm oan ức, giá trị tố cáo đối với xã hội phong kiến nam quyền đầy bất công với người phụ nữ càng thêm sâu sắc hơn.
+ Vũ Nương trong 'Chuyện người con gái Nam Xương' được tác giả Nguyễn Dữ gợi lên cho người đọc là một người con gái nết na, công dung ngôn hạnh. Nàng hết mực chung thủy với chồng và hiếu thảo với mẹ già nhưng lại gặp phải bi kịch oan trái. Và một trong những chi tiết tạo nên tình hướng truyện này cho nàng xuất phát từ 'cái bóng'.
+ Vì thương con, mỗi đêm Vũ Nương trỏ bóng mình nói với con là cha – bé đản tin thật rồi đêm kể với Trương Sinh “Ô hay! Thế ra ông cũng là cha tôi ư? Ông biết nói, chứ không như cha tôi trước khi chỉ nín thin thít…”. Chàng vốn tính hay ghen nên làm cái cớ nghi ngờ vợ thất tiết và đuổi vợ đi. Vũ nương không thể tự minh oan nên đã tìm đến cái chết để tự vẫn.
+ Như vậy, chi tiết cái bóng 1 này đã giúp xây dựng tình huống truyện, nó điểm thắt nút tạo nên bi kịch cho Vũ Nương, đồng thời tạo nên sự mâu thuẫn cho người đọc cảm thấy phẫn nộ và uất ức thay cho nàng. Do đó, chi tiết cái bóng đồng thời cũng góp phần tạo nên sự kịch tính và cao trào cho câu chuyện.
- Mở nút (giải quyết vấn đề): Chi tiết cái bóng thứ 2 là cái bóng của Trương Sinh
Nếu như chi tiết 'cái bóng 1' đẩy Vũ Nương vào chỗ chết thì cái bóng hai lại có ý nghĩa giải oan cho Vũ Nương.
Sau khi thấy bóng Trương Sinh, bé Đản liền gọi cha “trong một đếm phòng không vắng vẻ” chỉ có hai cha con, bé Đản chỉ chiếc bóng trên tường và nói: “Cha Đản lại đến kìa!” => từ đây Trương Sinh mới vỡ lẽ ra mọi chuyện và hiểu cho nỗi oan ức của vợ mình.
b, Giá trị nhân đạo của Chuyện người con gái Nam Xương qua chi tiết cái bóng
- Chi tiết cái bóng không chỉ có vai trò thắt nút và mở nút cho tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương mà nó góp phần tô đậm thêm vẻ đẹp của Vũ Nương trong vai trò làm vợ, làm mẹ. Nàng dùng cái bóng của mình để thể hiện thỏa nỗi nhớ chồng đang đi lính xa. Đây còn là phép ẩn dụ tình cảm vợ chồng gắn bó mà nàng dành cho chàng "như hình với bóng".
>>Xem thêm: Cảm nhận vẻ đẹp của nhân vật Vũ Nương trong tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương
- Đồng thời, Vũ Nương dùng cái bóng cũng để bù đắp tình cảm cho con, xuất phát từ tình yêu vô bờ bến, dỗ dành con khi không có cha bên cạnh và nàng sẽ là người bù đắp cho những thiếu thốn ấy.
c, Giá trị tố cáo; cái bóng – mờ ảo + lời con trẻ = bi kịch oan khuất
- Chi tiết cái bóng được xem như ẩn dụ cho số phận của phụ nữ như bóng mờ ảo. Họ không có quyền được sống, không có quyền lên tiếng hay phản kháng để bảo vệ mình. => Qua đó, ta thật thương xót thay cho người phụ nữ dưới xã hội phong kiến xưa.
- Đồng thời, chi tiết cái bóng còn có giá trị phê phán, tố cáo xã hội phong kiến nam quyền bất công, lên án nạn nam quyền với những lễ giáo phong kiến hà khắcđẩy phụ nữ vào những bi kịch. Chỉ là một cái bóng - chi tiết mờ ảo hư vô nhưng lại có sức mạnh to lớn: đẩy Vũ Nương đến cái chết.
Sáng tạo độc đáo của Nguyễn Dữ trong Chuyện người con gái Nam Xương chính là nghệ thuật thể hiện hình tượng “cái bóng ”. “Cái bóng ” xuất hiện dần dần ở những điểm quan trọng nhất của tác phẩm vừa làm cho truyện phát triển hợp lý, tạo nên kịch tính của tác phẩm.
(1). “Cái bóng” xuất hiện 2 lần trong tác phẩm. Lần một: chỉ nín thin thít…mẹ đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi; lần hai: Đản chỉ bóng chàng trên vách …
+ “Cái bóng” là đầu mối trực triếp dẫn tới sự nghi ngờ của Trương Sinh buộc Vũ Nương phải tìm đến cái chết và cũng là đầu mối giải toả sự nghi ngờ của Trương Sinh đối với Vũ Nương.
+ “Cái bóng ” đã thể hiện tấm lòng của Vũ Nương : cô đơn, khát khao hạnh phúc, tấm lòng chung thuỷ…
+ “Cái bóng” thể hiện bi kịch của Vũ Nương : khát khao đoàn tụ mà phải chia li.
(2). “Cái bóng” có một vai trò, vị trí vô cùng quan trọng so với những sáng tạo nghệ thuật của Nguyễn Dữ trong Chuyện người con gái Nam Xương
- “Cái bóng ” là chi tiết nghệ thuật đặc sắc nhất của tác phẩm:
+ “Cái bóng” vừa thể hiện vẻ đẹp tâm hồn vừa thể hiện số phận mang tính bi kịch của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
+ Hơn thế nữa, hình ảnh “cái bóng” còn góp phần thể hiện hai nhân vật phụ trong tác phẩm : sự ngộ nhận ngây thơ của con trẻ; sự hồ đồ độc đoán của của người chồng đa nghi.
=> Có thể nói “cái bóng” đã thể hiện cô đọng cảm hứng hiện thực và cảm hứng nhân đạo của nhà văn Nguyễn Dữ trong Chuyện người con gái Nam Xương.
.Có những đề nào có thể ra với Tác phẩm ấy nhỉ..???