Hướng dẫn soạn bài Bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận

BỐ CỤC VÀ PHƯƠNG PHÁP LUẬN TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN

I. Kiến thức cần nhớ

1. Bố cục bài văn nghị luận có ba phần :

- Mở bài: Nêu vấn đề có ý nghĩa đối với đời sống xã hội (luận điểm xuất phát, tổng quát).

- Thân bài: Trình bày nội dung chủ yếu của bài (có thể có nhiều đoạn nhỏ, mỗi đoạn có một luận điểm phụ).

- Kết bài: Nêu kết luận nhằm khẳng định tư tưởng, thái độ, quan điểm của bài.

2. Để xác định luận điểm trong từng phần và mối quan hệ giữa các phần, người ta có thể sử dụng các phương pháp lập luận khác nhau như suy luận nhân quả, suy luận tương đồng…

II. Luyện tập

Đọc bài văn và trả lời câu hỏi.

a. Tư tưởng của bài văn là phải biết học cơ bản thì mới có thể thành tài.

Tư tưởng ấy thể hiện ở những luận điểm sau :

- Không phải ai cũng biết học cho thành tài.

Câu mang luận điểm : "Ở đời có nhiều người đi học, nhưng ít ai biết học cho thành tài".

- Chỉ ai chịu khó học những điều cơ bản mới trở nên tài giỏi.

Câu mang luận điểm  "Câu chuyện vẽ trứng của Đơ Vanh-xi cho người ta thấy chỉ ai chịu khó luyện tập động tác cơ bản thật tốt, thật tinh thì mới có tiền đồ".

b. Bố cục bài văn có ba phần:

- Mở bài: chỉ có 1 câu. Phép lập luận ở câu mở đầu là suy luận đối lập.

- Thân bài: (Danh họa I-ta-li-a … họa sĩ lớn thời Phục hưng)

+ Câu chuyện Đơ  Vanh-xi vẽ trứng đóng vai trò minh hoạ cho luận điểm chính.

+ Phép lập luận ở đây là suy luận nhân quả : Do cách học vẽ đi vẽ lại cái trứng mà Đơ Vanh-xi đã luyện mắt được tinh, luyện tay được dẻo và sau này trở thành họa sĩ lớn của thời Phục hưng.

- Kết bài: (phần còn lại)

+ Phép lập luận ở đây là suy luận cụ thể - khái quát : từ câu chuyện vẽ trứng của Đơ Vanh-xi mà suy ra cách học và cách dạy những điều cơ bản nhất.

+ Người viết còn sử dụng kêt hợp với phép suy luận nhân quả. Nhân, là cách dạy của thầy Vê-rô-ki-ô và sự cố công luyện tập của Đơ Vanh-xi. Quả là sự thành công của Đơ Vanh-xi.