Nội dung lý thuyết
Các phiên bản khác1. Quá trình hình thành Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết
a. Sự ra đời của Chính quyền Xô viết
- Hoàn cảnh:
+ Năm 1917: xã hội nước Nga tồn tại mâu thuẫn giữa dân tộc Nga với chế độ Nga hoàng, mâu thuẫn giữa tư sản và vô sản.
+ Tháng 2 – 1917: Đảng Bôn-sê-vích lãnh đạo cách mạng lật đổ Nga hoàng, bầu ra các Xô viết – chính quyền của công nhân, nông dân và binh lính.
+ Giai cấp tư sản cũng thành lập Chính phủ lâm thời.
+ Nước Nga tồn tại hai chính quyền đại diện cho lợi ích của các giai cấp khác nhau.
+ Các vấn đề hoà bình và ruộng đất vẫn chưa được giải quyết.
- Diễn biến:
+ Tháng 10 – 1917, Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích đã lãnh đạo các Xô viết làm Cách mạng tháng Mười.
+ Đêm 25 – 10, Đại hội Xô viết toàn Nga lần II họp, tuyên bố xoá bỏ bộ máy của Chính phủ lâm thời và thành lập Chính phủ Xô viết, do Lê-nin đứng đầu.
- Kết quả, ý nghĩa: sau khi thành lập, Đại hội Xô viết toàn Nga đã thông qua “Sắc lệnh hoà bình” và “Sắc lệnh ruộng đất” do Lê-nin soạn thảo.
b. Sự thành lập Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết
- Hoàn cảnh:
+ Trong những năm 1918 – 1920, quân đội 14 nước đế quốc liên kết với lực lượng phản động tấn công Nga Xô viết, để bảo vệ thành quả cách mạng, Nga Xô viết đã liên kết với các nước Cộng hoà Xô viết thành viên để đánh bại kẻ thù chung.
+ Năm 1922, nước Nga Xô viết và các nước cộng hoà đồng minh phát triển không đồng đều về kinh tế, văn hoá, chính trị. Điều đó đặt ra yêu cầu phải hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau để cùng phát triển.
- Sự thành lập:
+ Tháng 12 – 1922: tại Đại hội lần thứ nhất các Xô viết toàn Liên bang họp ở Mát-xcơ-va đã nhất trí thông qau Tuyên bố thành lập Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết trên cơ sở tự nguyện.
+ Năm 1924 bản hiến pháp đầu tiên của Liên Xô được thông qua, hoàn thành quá trình thành lập Nhà nước Liên Xô.
+ Bốn nước cộng hoà đầu tiên gia nhập: Nga, Bê-lô-rút-xia-a, U-crai-na và Ngoại Cáp-ca-dơ.
+ Tính đến năm 1940: Liên Xô có 15 nước cộng hoà.
2. Ý nghĩa sự ra đời của Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết
* Đối với Liên Xô:
- Đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn của đế quốc Nga và Chính phủ lâm thời của tư sản, xác lập chế độ xã hội chủ nghĩa.
- Thể hiện quyền dân tộc tự quyết, sự liên minh đoàn kết của các nước cộng hoà Xô viết đồng minh, làm thất bại ý đồ và hành động chia rẽ của các thế lực thù địch trong và ngoài nước.
- Tạo nên sức mạnh tổng hợp để nhân dân Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ đất nước.
* Đối với thế giới:
- Chứng minh học thuyết Mác – Lê-nin là đúng đắn, khoa học: giai cấp công nhân thực hiện sức mệnh lịch sử lãnh đạo nhân dân lật đổ ách thống trị của chủ nghĩa tư bản, đế quốc, thiết lập chuyên chính vô sản.
- Xác lập và xây dựng mô hình nhà nước kiểu mới đối lập với mô hình tư bản chủ nghĩa, tác động lớn đến quan hệ chính trị và quan hệ quốc tế.
- Cổ vũ các dân tộc bị áp bức đứng lên đấu tranh.
- Để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu về lựa chọn con đường cứu nước, giải phóng dân tộc, về mô hình nhà nước sau khi giành độc lập.