Bài 21. Quy luật địa đới và quy luật phi địa đới

1. Quy luật địa đới

a. Khái niệm

- Khái niệm: Là sự thay đổi có quy luật của tất cả các thành phần địa lí và cảnh quan địa lí theo vĩ độ.

- Nguyên nhân: Do trái đất hình cầu và bức xạ mặt trời tạo góc nhập xạ của Mặt Trời đến bề mặt trái đất thay đổi từ xích đạo về hai cực.

b. Biểu hiện của quy luật

*Sự phân bố các vòng đai nhiệt trên Trái Đất

*Các đai khí áp và các đới gió trên Trái Đất

- Các đai khí áp: Gồm 7 khí áp (áp thấp xích đạo, 2 áp thấp ôn đới, 2 áp cao cận chí tuyến, 2 áp cao cực).

- Các đới gió: Gồm 6 đới gió (2 mậu dịch, 2 ôn đới, 2 đông cực).

*Các đới khí hậu trên Trái Đái

- Trên Trái Đất có 7 đới khí hậu xem kẽ nhau từ xích đạo về hai cực.

- Các đới khí hậu chính trên Trái Đất: xích đạo, cận xích đạo, nhiệt đới, cận nhiệt, ôn đới, cận cực, cực.

*Các nhóm đất và các kiểu thảm thực vật

- Có 10 nhóm đất từ cực đến xích đạo.

- Có 10 kiểu thảm thực vật từ cực đến xích đạo.

2. Quy luật phi địa đới

a. Khái niệm

- Khái niệm: Là quy luật phân bố không phụ thuộc vào tính chất phân bố theo địa đới của các thành phần địa lí và cảnh quan.

- Nguyên nhân:

   + Nguồn năng lượng bên trong Trái Đất.

   + Nguồn năng này phân chia bề mặt Trái Đất thành lục địa, đại dương, núi cao.

- Bao gồm hai quy luật: Quy luật đai cao và quy luật địa ô.

b. Biểu hiện của quy luật

Biểu hiện rõ nhất của quy luật phi địa đới là quy luật đai cao và quy luật địa ô.

- Ví dụ:

   + Quy luật đai cao: Sự thay đổi đất và thực vật theo độ cao.

 + Quy luật địa ô: Sự thay đổi thảm thực vật ở vĩ độ 40^oB ở lục địa Bắc Mĩ.

1. Quy luật địa đới là sự thay đổi có quy luật của tất cả các thành phần địa lí và cảnh quan địa lí theo vĩ độ. Quy luật địa đới có ảnh hưởng đến sự phân bố các vòng đai nhiệt, vòng đai khí hậu, vòng đai sinh vật,... trên Trái Đất.

2. Là quy luật phân bố không phụ thuộc vào tính chất phân bố theo địa đới của các thành phần địa lí và cảnh quan. Biểu hiện của quy luật phi địa đới nằm ở sự phân bố các yếu tố tự nhiên theo độ cao và theo kinh độ.