Bài 13. Một số nguyên liệu

Các loại nguyên liệu tự nhiên (đá vôi, quặng,...) hay nguyên liệu nhân tạo được con người sử dụng để làm ra nhiều loại sản phẩm phục vụ cho đời sống và sản xuất. 

I. Các loại nguyên liệu

Nguyên liệu được con người lấy từ tự nhiên để chế biến gồm các loại đất, đá, quặng, dầu mỏ,...

• Từ đá vôi sản xuất ra vôi sống.

Đá vôi

• Từ quặng sản xuất ra sắt, nhôm, đồng, phosphorus (photpho),...

• Từ đất, đá, cát sản xuất ra xi măng, gạch ngói, đồ gốm, thủy tinh,...
• Từ dầu mỏ điều chế ra các hóa chất cơ bản, đó là nguyên liệu nhân tạo, dùng để sản xuất phân bón, thuốc trừ sâu, dược phẩm, mĩ phẩm, các loại len, tơ,...

Dầu mỏ

Mĩ phẩm, dầu gội, nước hoa là những sản phẩm thường được tạo ra từ nguyên liệu nhân tạo

II. Đá vôi

Đá vôi được dùng để:

• Sản xuất vôi sống.

• Đập nhỏ để làm đường, làm bê tông.

• Chế biến thành chất độn (bột nhẹ) dùng trong sản xuất cao su, xà phòng,...

Thành phần chủ yếu của đá vôi là calcium carbonate. Trong đá vôi thường lẫn các tạp chất như đất sét, cát,... nên màu sắc đa dạng: trắng, xám, xanh nhạt, vàng, hồng sẫm hay đen. 

Người ta thường khai thác đá vôi ở những nơi đá vôi có ít tạp chất và thuận tiện cho việc vận chuyển. Ở nước ta có nhiều vùng núi đá vôi, tập trung ở các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung bộ (Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Kạn, Hà Giang, Tuyên Quang, Sơn La, Hòa Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa và một số đảo ở Cát Bà, Hạ Long).

III. Quặng

Quặng là loại đất đá chứa các chất có giá trị với hàm lượng lớn, được khai thác và chế biến thành các sản phẩm hữu dụng.

Quặng sắt dùng để chế tạo gang và thép (hai loại vật liệu chứa thành phần chính là sắt, được dùng trong xây dựng, chế tạo máy, dụng cụ,...)

Quặng bauxite (chứa nhôm oxit) dùng để sản xuất nhôm, một vật liệu quan trọng trong chế tạo máy bay, ô tô, kĩ thuật điện, xây dựng,...

Nguồn quặng tự nhiên ngày một cạn đi, không thể tái tạo, do đó cần phải khai thác và sử dụng một cách hợp lí để gìn giữ tài sản quốc gia. Ngoài ra khi khai thác quặng cần gìn giữ và bảo vệ môi trường.

1. Nhận biết được các nguyên liệu tự nhiên và nguyên liệu nhân tạo.

2. Dựa vào thành phần, tính chất của các chất chính có trong nguyên liệu để sản xuất ra các sản phẩm cần thiết.

3. Nguyên liệu tự nhiên là nguồn tài nguyên hữu hạn nên cần khai thác và sử dụng hợp lí.