Khi ta chạm tay vào lá cây trinh nữ (xấu hổ), lá cây sẽ cụp lại (hình dưới đây). Đây là hiện tượng gì? Hiện tượng này có ý nghĩa như thế nào đối với sinh vật?
Quan sát Hình 33.1 và hoàn thành theo mẫu Bảng 33.1
Hình | Kích thích | Phản ứng |
a | Ánh sáng | - Ngọn cây hướng về phía có ánh sáng |
b | Nước | - Rễ cây hướng về phía nguồn nước |
c | Nhiệt độ | - Khi trời lạnh, da tím tái, lỗ chân lông thu lại (sởn gai ốc), mặc thêm áo ấm. - Khi trời nóng, cơ thể thoát nhiều mồ hôi, mặc quần áo mỏng. |
d | Tiếng kêu của gà mẹ | - Gà con sẽ chạy đến chỗ mẹ khi nghe thấy tiếng kêu của gà mẹ. |
e | Giá thể (tiếp xúc) | - Cây trầu bà quấn quanh giá thể để vươn lên cao. |
Nêu thêm một số ví dụ về hiện tượng cảm ứng ở thực vật và động vật. Chỉ rõ tác nhân kích thích và phản ứng của sinh vật.
Hoa hướng dương thì luôn hướng về phía mặt trời nhờ ánh sáng
Khi côn trùng chạm vào lá cây bắt mồi, lá cây sẽ khép lại kẹp chặt con mồi thì cái này là nhờ sự tiếp xúc
Trả lời bởi Nguyễn Lê Phước ThịnhNêu các sinh vật không có phản ứng đối với các kích thích đến từ môi trường (ví dụ: cây ở hình 33.1a không có phản ứng hướng về phía có ánh sáng) thì điều gì sẽ xảy ra? Từ đó cho biết vai trò của cảm ứng đối với sinh vật.
- Nếu không có phản ứng đối với các kích thích thì sinh vật sẽ không thể tồn tại được. Hình 33.1a, nếu cây không có phản ứng hướng về phía có ánh sáng thì cây sẽ không đủ ánh sáng để quang hợp, dần dần sẽ gây chết cây.
- Vai trò của cảm ứng đối với sinh vật: Cảm ứng giúp sinh vật thích ứng với những thay đổi của môi trường để tồn tại và phát triển.
Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành ĐạtĐặt tên tập tính của các động vật thể hiện trong Hình 33.2a, b, c, d.
Hình 33.2a: Tập tính di cư ở chim
Hình 33.2b: Tập tính xã hội (trâu sống thành bầy đàn)
Hình 33.2c: Tập tính kiếm ăn (mèo vờn bắt chuột)
Hình 33.2d: Tập tính săn sóc con non
Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành ĐạtLấy thêm ví dụ về tập tính ở người và động vật.
Ở người có một số tập tính như:
Tập tính bẩm sinh ở người: Trẻ sơ sinh sinh ra đã biết khóc; Phụ nữ cơ thể phát triển bình thường thì có thể sinh con để duy trì nòi giống…
Tập tính học được ở người: Người tham gia giao thông thấy đèn đỏ thì dừng lại trước vạch kẻ trắng; Trẻ con gặp người lớn, người già lễ phép chào hỏi; Con người biết kiềm chế cảm xúc, hành vi của mình khi tức giận; …
Ở động vật có một số tập tính như:
Tập tính bẩm sinh ở động vật: Nhện biết chăng tơ; Cá chép đẻ trứng trong nước; Ếch đực kêu sau cơn mưa đầu hạ để gọi ếch cái; Mèo nhìn thấy chuột là rượt đuổi và bắt; Chim làm tổ để bảo vệ trứng; Tu hú đem trứng của mình cho loài chim khác nuôi;…
Tập tính học được ở động vật: Mèo bắt chuột (mèo mẹ dạy mèo con); Chim làm tổ; Tinh tinh biết đứng lên thùng gỗ để lấy chuối nhờ con người huấn luyện; Chim vẹt nói được các từ/cụm từ do con người dạy; …
Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành ĐạtHoàn thành nội dung theo mẫu Bảng 33.2.
Tập tính ở động vật | Tác dụng đối với động vật |
Mèo bắt chuột thường rình mồi, vồ mồi, vờn mồi | Nâng cao hiệu suất săn mồi của mèo |
Chim công đực thường múa, khoe bộ lông sặc sỡ để quyến rũ con cái vào mùa sinh sản | Thu hút bạn tình, kết đôi và sinh sản để duy trì nòi giống |
Chim én di cư về phương nam vào cuối mùa thu | Tránh rét và tìm được nơi có nguồn thức ăn tốt hơn vào mùa đông |
Chó sói thường đánh dấu lãnh thổ bằng nước tiểu | Bảo vệ được nguồn thức ăn, nơi ở và sinh sản cho bản thân chúng |
Trâu rừng thường sống theo đàn | Hỗ trợ nhau khi gặp nguy hiểm hoặc điều kiện không thuận lợi |
Tập thể dục buổi sáng ở người | Nâng cao sức khỏe cho bản thân |
- Hiện tượng lá cây trinh nữ cụp lại khi ta chạm tay vào là hiện tượng cảm ứng của cây trinh nữ trước tác nhân kích thích là sự va chạm.
- Hiện tượng cảm ứng này giúp cho sinh vật thích nghi được với môi trường sống, tránh được những ảnh hưởng bất lợi từ môi trường.
Trả lời bởi GV Nguyễn Trần Thành Đạt