Bài 27. Acetic acid

Vị chua của giấm tạo nên từ acetic acid

Công thức phân tử của acetic acid là: C₂H₄O₂.

Công thức cấu tạo của acetic acid là:

Alkane cùng số nguyên tử carbon với acetic acid là: C₂H₆. So sánh CH₃COOH với C₂H₆:

- Thành phần nguyên tố:

+ C2H6 gồm nguyên tố C và H.

+ CH3COOH gồm nguyên tố C, H và O.

- Nhóm nguyên tử liên kết trực tiếp với nguyên tử carbon:

+ Với C2H6 là nhóm hydrogen (-H)

+ Với CH3COOH là nhóm –OH và nhóm =O.

Chất có tính chất hóa học đặc trưng giống acetic acid là HCOOH vì chúng đều thuộc loại acid.

Chọn C

1. Tính chất hoá học của acetic acid:

- Làm đổi màu chất chỉ thị acid như giấy quỳ (sang màu đỏ) và giấy chỉ thị pH.

- Phản ứng với kim loại giải phóng khí hydrogen.

2CH₃COOH + Mg → (CH₃COO)₂Mg + H₂

Phản ứng với oxide kim loại tạo thành muối và nước.

2CH₃COOH + CuO →(CH₃COO)₂Cu + H₂O

- Phản ứng với base tạo muối và nước.

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

- Phản ứng với muối carbonate, giải phóng khí carbon dioxide.

2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + CO₂ + H₂O

2. Giải thích

- Làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ vì CH₃COOH là acid nên cũng có tính chất giống với acid thông thường.

- Phản ứng với kim loại: ta thấy chất rắn tan, có bọt khí không màu (H₂) thoát ra.

2CH₃COOH + Mg → (CH3COO)₂Mg + H₂

- Phản ứng với oxide kim loại: ta thấy bột CuO (màu đen) tan dần và xuất hiện dung dịch màu xanh.

2CH₃COOH + CuO →(CH₃COO)₂Cu + H₂O

- Phản ứng với base: ta thấy mất màu hồng của dung dịch ban đầu vì acetic acid đã phản ứng với NaOH để sinh ra muối và nước.

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

- Phản ứng với đá vôi: ta thấy chất rắn tan ra, có bọt khí thoát ra (CO2)

2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + CO₂ + H₂O

Có thể loại bỏ lớp cặn chứa CaCO3 bằng giấm ăn vì thành phần của giấm ăn có chứa acetic acid phản ứng được với CaCO3.

2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + CO₂ + H₂O

Acetic acid có thể tác dụng được với các chất sau: Zn, KOH, ZnO, MgCO₃.

Phương trình hóa học:

2CH₃COOH + Zn → (CH₃COO)₂Zn + H₂

CH₃COOH + KOH → CH₃COOK + H₂O

2CH₃COOH + ZnO →(CH₃COO)₂Zn + H₂O

2CH₃COOH + MgCO₃ → (CH₃COO)₂Mg + CO₂ + H₂O

Dấu hiệu để khẳng định có phản ứng hóa học xảy ra giữa acetic acid và ethylic alcohol là xuất hiện lớp chất lỏng ở phía trên, không màu, có mùi thơm nhẹ.

Phương trình hóa học:

CH₃COOH + C₂H₅OH  CH₃COOC₂H₅ + H₂O

`CH_3 COOH+CH_3 CH_2 CH_2 OH`$\xrightarrow[]{H_2 SO_4 (đ)}$`CH_3 COOCH_3 CH_2 CH_2 +H_2 O`

Khi để các loại rượu có độ cồn thấp (rượu vang, rượu mơ, rượu sâm panh, …) tiếp xúc với không khí, sau một thời gian thì các loại rượu này có vị chua vì ethylic alcohol trong rượu tiếp xúc với không khí bị lên men tạo ra acetic acid có vị chua.

C₂H₅OH + O₂ → CH₃COOH + H₂O

Cách làm giấm táo:

1. Nguyên liệu

- Táo mèo (200g)

- Nước ấm 1 lít (40 – 50oC)

- Chuối chín (1 trái)

2. Dụng cụ

- Hũ đựng thể tích 2 lít, thau, khăn xô (vải mùng hoặc giấy thấm dầu) …

3. Cách chế biến

Bước 1: Rửa táo mèo

- Cắt bỏ phần đầu và phần đuôi của táo mèo.

- Cắt đôi quả táo và cho ngay vào một thau nước muối pha loãng.

- Ngâm táo khoảng 10 – 15 phút trong nước muối loãng thì vớt ra rổ để thật ráo nước.

Bước 2: Làm giấm táo

- Cho hết số táo đã rửa sạch vào hũ, cho thêm 1 trái chuối chín để nguyên hoặc cắt thành từng khúc đều được.

- Đổ nước ấm vào hũ sao cho nước ngập hết phần táo. Sau đó dùng khăn, vải mùng hoặc giấy thấm dầu đậy kín nắp hũ. Việc làm này sẽ giúp giấm có sự trao đổi khí để giấm lên men nhanh hơn và không bị hỏng.

- Để hũ ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và ngâm trong khoảng 30 - 35 ngày là có thể sử dụng được.