Bài 29. Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật

Để bón phân hợp lí cần tuân theo những nguyên tắc: bón đúng loại, đúng liều lượng và thành phần dinh dưỡng, đúng nhu cầu của cây, đúng lúc và phù hợp với điều kiện đất đai cũng như thời tiết, mùa vụ.

Trong các giai đoạn trên, giai đoạn cây chuẩn bị ra hoa và cây đâm chồi, đẻ nhánh cần phải tưới nhiều nước cho cây vì trong các giai đoạn này cây cần rất nhiều dinh dưỡng, do đó, việc tưới nhiều nước sẽ làm cây lấy được nhiều dinh dưỡng từ đất hơn.

Những biến đổi của thành tế bào hạt đậu trong hoạt động đóng, mở khí khổng:

- Khi no nước, thành mỏng của tế bào khí khổng căng ra làm cho thành dày cong theo → khí khổng mở. (Hình a)

- Khi mất nước, thành mỏng hết căng và thành dày duỗi thẳng →  khí khổng đóng lại. Khí khổng không bao giờ đóng hoàn toàn. (Hình b)

người ta thường khoét những cái lỗ dưới đáy chậu cây là vì khi tưới nước hoặc có mưa nhiều nếu không có các lỗ đó cây sẽ không thoát nước được dẫn đến việc cây bị chết do rễ bị úng 

Các chất có trong thành phần của dịch mạch gỗ và dịch mạch rây:

- Dịch mạch gỗ: nước và muối khoáng và các chất hữu cơ (hormone, vitamin, ...) được tổng hợp ở rễ.

- Dịch mạch rây: hormone, vitamin, ATP và một số muối khoáng được tổng hợp ở lá

Một số yếu tố chủ yếu ảnh hưởng đến quá trình trao đổi nước và muối khoáng của cây là: ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm (độ ẩm của đất, độ ẩm không khí), độ pH của đất, độ tơi xốp của đất, hàm lượng khoáng,…

Quá trình thoát hơi nước làm thất thoát một lượng nước lớn nhưng cây vẫn cần có quá trình này vì:

- Quá trình thoát hơi nước của cây tạo lực hút để vận chuyển nước và các chất từ rễ lên thân và lá trong mạch gỗ.

- Quá trình thoát hơi nước giúp lá cây không bị đốt nóng dưới tác động của ánh sáng mặt trời.

- Quá trình thoát hơi nước còn tạo điều kiện cho quá trình trao đổi khí ở thực vật (khí carbon dioxide đi vào trong lá cung cấp cho quá trình quang hợp, khí oxygen được thải ra ngoài môi trường).

Con đường hấp thụ, vận chuyển nước và muối khoáng từ môi trường đất vào mạch gỗ của rễ:

- Con đường hấp thụ: Nước và muối khoáng được vận chuyển từ môi trường ngoài vào rễ cây nhờ hoạt động của lông hút.

- Con đường vận chuyển: Nước và muối khoáng trong đất → lông hút → biểu bì → thịt vỏ → mạch gỗ của rễ.

Nguyên nhân chủ yếu làm cho khí khổng đóng hay mở là do sự chênh lệch nồng độ các chất tan ở tế bào hạt đậu.

Điều gì sẽ xảy ra nếu:

a) Bón phân không đủ. => cây thiếu các chất dinh dưỡng , không đủ nguyên liệu cũng như năng lượng để phát triển cây từ đó cây sẽ phát triển và sinh trưởng kém hơn 

b) Bón phân quá nhiều => làm cho rễ cây không hấp thụ được nước và các chất khoáng dưới đất sẽ khiến cây bị héo