Bài 1. Chuyển động cơ học

Để biết một ô tô trên đường, một chiếc thuyền trên sông, một đám mây trên trời đang chuyên động hay đứng yên, trước hết chọn một vật cố định nào đó làm mốc (có thể chọn cột điện bên đường, bên bờ sông) và kiếm tra xem vị trí của ô tô, thuyền hoặc đám mây có thay đổi so với vật mốc đó hay không.

+ Ta nói chúng đứng yên nếu vị trí không thay đổi so với vật làm mốc.

+ Ta nói chúng chuyển động nếu vị trí thay dổi so với vật làm mốc.

Ví dụ về chuyển động cơ học:

- xe ô tô chuyển động trên đường, vật mốc là cột điện bên đường.

- một chiếc thuyền trên sông, vật mốc là bến đò

Một vật được coi là đứng yên khi vị trí của vật đó so với vật được chọn làm mốc không thay đổi.
Ví dụ: một cây bút để trên mặt bàn (trong khi cây bút không được di chuyển bất cứ vị trí nào) ta gọi cây bút là vật đứng yên, cái bàn là vật làm mốc.

Vật không thay đổi vị trí đối với một vật khác được chọn làm mốc thì được coi là đứng yên.

Ví dụ : Người ngồi trên đoàn tàu đang chuyển động, vị trí của người trên tàu không đổi nên so với tàu thì người ở trạng thái đứng yên.

So với toa tàu thì hành khách đang đứng yên vì vị trí của hành khách so với toa tàu là không đổi

(1) đối với vật này

(2) đứng yên.

Hành khách chuyển động so với nhà ga nhưng lại đứng yên so với toa tàu.

Mặt trời thay đổi vị trí so với một điểm mốc gắn với Trái Đất, vì vậy có thể coi mặt trời chuyển động khi lấy mốc là Trái Đất.

Chuyển động thẳng của một ôtô trên đoạn đường thẳng; chuyển động cong của quả cầu lông, chuyển động tròn của toa xe, của đu quay ở công viên nước Hồ Tây.

Ôtô : Đứng yên so với người lái xe, chuyển động so với người đứng bên đường và cột điện.

Người lái xe : Đứng yên so với ôtô, chuyển động so với người bên đường và cột điện.

Người đứng bên đường : Đứng yên so với cột điện, chuyển động so với ô tô và người lái xe.

Cột điện : Đứng yên so với người đứng bên đường, chuyển động so với ô tô và người lái xe.