Cố hương - Lỗ Tấn

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Là nhầ văn nổi tiếng của Trung Quốc, quê ở Chiết Giang.

- Ông sinh trưởng trong một gia đình quan lại sa sút, mẹ xuất thân nông dân nên từ nhỏ ông đã có nhiều cơ hội tiếp xúc với đời sống nông thôn.

- Ông đã từng học qua các ngành: địa chất, hàng hải, y học, văn học. Ông bỏ ngành y chuyển sang hoạt động văn học vì nghĩ rằng văn học là vũ khí lợi hại để "biến đổi" tinh thần "dân chúng đang ở tình trạng ngu muội" và "hèn nhát". 

- Sự nghiệp sáng tác:

+ 1918, truyện ngắn đầu tay của Lỗ Tấn là Nhật kí người điên lần đầu tiên được tin trên tờ Thanh niên mới số tháng 5/1918.

+ 1918 - 1927, Lỗ Tấn viết nhiều truyện ngắn và tạp văn. Truyện ngăn có 2 tập: Gào Thét (14 truyện) và Bàng hoàng (11 truyện). Có 7 tập tạp văn.

+ 1927 - khi ông mất: Truyện ngắn Chuyện cũ viết lại (8 truyện) và 9 tập tạp văn.

- 1981, toàn thế giới kỉ niệm 100 năm ngày sinh Lỗ Tấn như một danh nhân văn hóa.

2. Tác phẩm

In trong tập "Gào thét" năm 1923.

a. Tóm tắt 

Với chuyến về quê cuối cùng để dọn nhà đi nơi khác làm ăn sinh sống, nhân vật tôi đau xót nhận ra những thay đổi ghê gớm của làng quê. Từ đó, nhân vật tôi đã lật xới lên những vấn đề bức xúc của xã hội Trung Hoa bấy giờ. Ông chỉ cho mọi người thấy xã hội phân chia giai cấp là do con người tạo ra. Để không còn thảm cảnh ấy nữa nhất thiết phải xây dựng một xã hội mới, trong đó con người với con người là bình đẳng. Khi cùng gia đình tạm biệt làng quê cũ, nhân vật tôi hi vọng mọi người sẽ có một tương lai tươi sáng hơn.

b. Bố cục: 3 phần

- Phần 1: (từ đầu - làm ăn sinh sống): "Tôi" trên đường trở về quê.

- Phần 2: (tiếp - sạch trơn như quét): Những ngày "tôi" ở quê.

- Phần 3: (còn lại): "Tôi" trên đường xa quê.

c. Thể loại và nhân vật

- Truyện có tính hồi kí.

- Nhân vật chính: "tôi", Nhuận Thổ.

- Nhân vật trung tâm: "tôi".

Câu 2 (trang 218 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

   - Các nhân vật : Người mẹ, nhân vật tôi, cháu Hoàng, Nhuận Thổ, thím Hai Dương, Thủy Sinh.

   - Nhân vật chính : Nhân vật tôi và Nhuận Thổ.

   - Nhân vật trung tâm : nhân vật Nhuận Thổ, bởi vì thông qua nhân vật này nhà văn thể hiện mọi sự thay đổi của làng quê.

Câu 3 (trang 218 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

   - Nghệ thuật làm nổi bật sự thay đổi của nhân vật Nhuận Thổ : So sánh tương phản quá khứ và hiện tại : cậu bé nhanh nhẹn, thông minh, tiểu anh hùng – cố nông già nua, nghèo khó, đông con.

   - Ngoài sự thay đổi của Nhuận Thổ tác giả còn nói đến sự sa sút về kinh tế, tình cảnh đói nghèo của nhân dân do nạn tham nhũng nặng nề, sự thay đổi về diện mạo tinh thần thể hiện qua tính cách của thím Hai Dương, Nhuận Thổ.

   - Tác giả thể hiện thái độ thất vọng buồn bã trước sự thay đổi của con người và cảnh vật. Nỗi băn khoăn, day dứt về một sự thay đổi, khát khao tới xã hội tốt đẹp.

Câu 4 (trang 218 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

   - Đoạn a : Chủ yếu tự sự kết hợp biểu cảm làm nổi bật quan hệ gắn bó giữa hai người bạn thời thơ ấu.

   - Đoạn b : Chủ yếu miêu tả kết hợp với hồi ức và đối chiếu làm nổi bật sự thay đổi về mặt ngoại hình của Nhuận Thổ qua đó thấy được tình cảnh sống điêu đứng của Nhuận Thổ và nông dân miền biển nói chung.

   - Đoạn c : Chủ yếu lập luận, tác giả thể hiện những suy nghĩ của mình về cuộc sống.