Bố của Xi-mông -- Mô-pa-xăng

I. Vài nét về tác giả

- G. Mô- pa- xăng (1850-1893) tên đầy đủ là Guy de Maupassant

- Quê quán: vùng Normandie ở miền Bắc nước Pháp

- Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác:

+ Năm 1871, ông đến Paris làm một viên chức nhỏ cho Bộ Hải quân

+ Từ năm 1878 trở đi ông làm một viên chức Bộ Giáo dục

+ Hoạt động văn chương của ông bắt đầu khoảng giữa thời gian từ 1871-1880, bắt đầu bằng những bài thơ

+ Trong khoảng 1880-1891, ông đã sáng tác thêm khoảng 300 truyện ngắn, trong đó có rất nhiều truyện xuất sắc như: Người đã khuất, Món tư trang, Cái thùng con, …

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Văn bản là một phần của truyện ngắn Bố của Xi-mông, lấy từ Tuyển tập truyện ngắn Pháp, thế kỉ XIX, bản dịch của Lê Hồng Sâm, NXB Đại học và THCN, Hà Nội, 1986

2. Bố cục

- 4 phần:

+ Phần 1: Nỗi tuyệt vọng của Xi- mông

+ Phần 2: Xi-mông gặp bác Phi- líp

+ Phần 3: Bác Phi- líp đưa Xi- mông về nhà

+ Phần 4: Ngày hôm sau ở trường

II/ Đọc - hiểu văn bản Bố của Xi-mông

a/ Nhân vật Xi mông

- Là một bé trai độ 7- 8 tuổi, hơi xanh xao, rất sạch sẽ nhưng có vẻ nhút nhát.

- Cậu không biết bố là ai.

- Bị lũ bạn trêu chọc, em rất đau khổ.

→ Là một đứa trẻ đáng thương và có hoàn cảnh đáng thương.

- Tâm trạng ở bờ sông.

- Xi - mông ra bờ sông định tự tử.

+ Trước cảnh đẹp, trời ấm, ánh nắng mặt trời êm đềm, nước lấp lánh như ánh gương,... làm em quên đi chuyện đau khổ, chỉ muốn ngủ rồi muốn chơi đùa.

+ Em theo đuổi con nhái rồi vồ hụt, tóm được hai đầu chân sau, rồi bật cười. Tâm trạng vui đùa, bị cuốn hút bởi thiên nhiên.

+ Em nhớ mẹ, em lại khóc

⇒ Tâm trạng của một em bé hiện ra qua cảnh thiên nhiên đẹp, hành động và cử chỉ rất phù hợp với tâm lí lứa tuổi. Miêu tả tài tình diễn biến tâm lí lứa tuổi.

- Tâm trạng khi gặp bác Phi - líp và về nhà

+ Khi gặp bác em được dịp trút nỗi lòng đau khổ. Mắt đẫm lệ, giọng nghẹn ngào, nấc buồn tủi. → Sự bất lực, tuyệt vọng của đứa bé.

+ Khi gặp mẹ: em la khóc, đau đớn, buồn tủi.

+ Hỏi bác Phi - líp: "Bác có muốn làm bố cháu không?" → mong muốn có bố rất mãnh liệt.

⇒ Lời đối thoại rất tự nhiên, khát khao, ước mơ rất đáng thương, ngây thơ của Xi - mông dù là những điều bình dị nhất.

- Sáng hôm sau đến trường.

+ Xi - mông quát vào mặt chúng: "Bố tao tên là Phi - líp" → sự hãnh diện, tự hào.

⇒ Niềm vui, niềm tự hào lớn cho em sức mạnh để sống và học tập.

b/ Nhân vật bác Phi - líp

- Cao lớn, vẻ mặt nhân hậu, làm nghề thợ rèn.

- Cách đặt tay lên vai em, an ủi và đưa em về.

- Lúc đầu suy nghĩ có thể đùa cợt với chị Blang - sốt. Nhưng khi gặp bác hiểu chị là người tốt, không thể đùa được.

- Thương Xi - mông, cảm mến chị Blang - sốt.

- Nhận làm bố của Xi - mông.

⇒ Cách miêu tả ngắn gọn, giản dị. Lòng nhân hậu, thương người, đáng quí trọng.

c/ Nhân vật chị Blang - sốt

- Từng là cô gái đẹp nhất vùng. Vì nhẹ dạ nên đã một lần lầm lỡ.

- Cô gái cao lớn, xanh xao, đứng nghiêm nghị → thái độ nghiêm nghị khiến người khác không thể đùa cợt.

- Mặt đỏ bừng tái tê đến tận xương tủy, hôn con, nước mắt lã chã. → thương và hiểu lòng con.

⇒ Miêu tả, phân tích tâm lí. Hoàn cảnh rất cần sự cảm thông và phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ bất hạnh.

III/ Tổng kết

Giá trị nội dung: Qua diễn biến tâm trạng của ba nhân vật: Xi-mông, Blăng-sốt và Phi-líp, nhà văn gợi cho ta về lòng yêu bạn bè, mở rộng ra là yêu thương con người, sự thông cảm với những nỗi đau hoặc lầm lỡ của người khác

Giá trị nghệ thuật: Ngòi bút miêu tả tâm lí nhân vật của tác giả thật sâu sắc, tinh tế; hình thức giản dị trong sáng, thể hiện một nội dung cô đọng, sâu sắc.

IV/ Bài tập minh họa bài Bố của Xi-mông

Đề bài: Phân tích nhân vật Xi - mông trong tác phẩm Bố của Xi - mông

1/ Mở bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm và nhân vật Xi -mông.

- Nêu tóm tắt nội dung chính của bài.

2/ Thân bài

- Giới thiệu về hoàn cảnh của Xi - mông.

- Là một bé trai độ 7-8 tuổi, hơi xanh xao, rất sạch sẽ nhưng có vẻ nhút nhát.

- Cậu không biết bố là ai.

- Bị lũ bạn trêu chọc, em rất đau khổ

⇒ Tâm trạng đau khổ, tuyệt vọng, buồn tủi của Xi - mông khi không có bố.

- Khi em ra bờ sông tự tử:

+ Khung cảnh thơ mộng, bầu trời ấm áp, ánh mặt trời êm đềm, nước lấp lánh trong gương. Chạy đuổi, bắt con nhái màu xanh.

+ Thiên nhiên đã lôi cuốn em và em không cảm thấy buồn, quên đi tự tử.

+ Em muốn ngủ, em nhớ đến nhà, nhớ đến mẹ.

+ Điều đó làm cho em thấy buồn, thấy tủi thân và tuyệt vọng.

- Khi gặp Bác Phi - líp: Em đã kể cho bác nghe về nỗi khổ của mình.

- Khi về đến nhà em đã ôm cổ mẹ, khóc nức lên.

- Em muốn bác Phi - líp làm bố. Đưa ra tình huống "Nếu bác không động ý cháu sẽ đi tự tử".

- Khi có bố rồi em thấy hãnh diện, tự tin để đáp lại sự trêu chọc của các bạn.

⇒ Là một em bé đáng yêu, nhưng cũng đáng thương.

3/ Kết bài

- Biết đồng cảm và sẻ chia với nhân vật Xi - mông.

- Biết trao ban tình yêu thương cho những người gặp khó khăn. Câu truyện như một chân lý về tình phụ tử.