Bài 8. Bảo vệ khai thác tài nguyên rừng

1. MỘT SỐ BIỆN PHÁP BẢO VỆ TÀI NGUYÊN RỪNG

- Bảo vệ rừng nhằm ngăn chặn các tác động tiêu cực:

+ tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển rừng.

- Bảo vệ tài nguyên rừng cần tập trung vào một số biện pháp sau:

- Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về bảo vệ rừng nhằm:

+ Nâng cao ý thức.

+ Trách nhiệm bảo vệ rừng cho người dân.

- Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về bảo vệ rừng cho người dân thông qua các phương tiện thông tin đại chúng:

+ Lồng ghép trong các buổi họp thôn, bản, các lễ hội truyền thống,...

+ Xây dựng các bảng tin, biển tuyên truyền.

- Ngăn chặn các hành vi gây suy thoái tài nguyên rừng.

- Tăng cường lực lượng tuần tra, bảo vệ rừng nhằm:

+ Ngăn chặn việc chặt phá rừng, mua bán.

+ Vận chuyển lâm sản trái phép; lấn chiếm đất rừng trái pháp luật .

- Kiểm soát hoạt động chăn, thả gia súc, vật nuôi tránh gây thiệt hại đến tài nguyên rừng.

- Phòng trừ sinh vật gây hại rừng.

- Chủ động thực hiện tốt công tác phòng cháy, chữa cháy rừng.

- Duy trì và củng cố hệ thống các khu bảo tồn thiên nhiên góp phần: 

+ Bảo tồn có hiệu quả các hệ sinh thái rừng, tài nguyên động, thực vật rừng.

- Rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách liên quan đến quản lí, bảo vệ.

+ Phát triển rừng nhằm bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất, hiệu quả, khả thi, dễ tiếp cận.

- Tăng cường trồng cây xanh, trồng rừng góp phần bảo vệ và phát triển rừng.

2. PHƯƠNG THỨC KHAI THÁC RỪNG

Có ba phương thức khai thác rừng: khai thác trắng, khai thác chọn, khai thác dần.

2.1. Khai thác trắng

- Khai thác trắng (chặt trắng) là phương thức tiến hành chặt toàn bộ những cây rừng đã thành thục trên một khoảnh chặt, thường là dưới một năm.

- Khai thác trắng có những đặc điểm sau:

+ Tái sinh được tiến hành:

• Sau khi khai thác xong.

• Thời kì tái sinh rỗ ràng.

+ Sau chặt trắng, có thể áp dụng phương thức tái sinh nhân tạo để tái rừng mới đều tuổi.

- Hoàn cảnh rừng sau chặt trắng thường:

+ Bị biến đổi sâu sắc.

+ Tàn rừng bị mất.

+ Đất rừng bị phơi trống hoàn toàn.

- Ở những nơi địa hình có độ dốc lớn:

+ Lượng mưa cao dễ gây ra xói mòn.

+ Thoái hoá đất nếu tái sinh không thành công.

- Ở Việt Nam, khai thác trắng thường áp dụng đối với rừng sản xuất là rừng trồng thuần loài đều tuổi.

2.2. Khai thác dần

- Khai thác dần (chặt dần) là phương thức tiến hành chặt toàn bộ những cây rừng đã đến tuổi thành thục trên khoảnh chặt:

+ Quá trình chặt được tiến hành làm nhiều lần sao cho trong thời gian chặt hạ.

+ Một thế hệ rừng mới được hình thành nhờ sự gieo giống và bảo vệ của rừng già.

- Khai thác dần có những đặc điểm sau:

+ Những cây rừng thành thục được khai thác nhiều lần (3 đến 4 lần) trong giới hạn thời gian là một cấp tuổi.

+ Quá trình tái sinh được tiến hành song song với quá trình khai thác.

+ Mặt đất rừng luôn có cây che phủ và được bảo vệ có hiệu quả hơn so với chặt trắng.

- Khai thác dần đã được:

+ Hình thành và áp dụng từ lâu ở các nước ôn đới.

+ Cải tiến áp dụng ở một số nước nhiệt đới.

2.3. Khai thác chọn

- Khai thác chọn (chặt chọn) là phương thức tiến hành chặt từng cây hoặc đám cây thành thục.

- Trong trường hợp chặt chọn đảm bảo tái sinh (chặt chọn tái sinh) còn được hiểu là:

+ Phương thức chặt nhằm loại bỏ những cây già, cây có phẩm chất và sức sống kém.

- Khai thác chọn có những đặc điểm sau:

+ Không có thời kì tái sinh rõ ràng.

+ Chặt chọn gắn liền với:

• Phương thức tái sinh tự nhiên.

• Phương thức xúc tiến tái sinh tự nhiên.

+ Rừng hình thành sau khai thác chọn là rừng khác tuổi.

+ Do chỉ chặt đi những cây thành thục đã đạt tới một kích cỡ nhất định nên rừng:

+ Duy trì được cấu trúc nhiều tầng.

+ Đất rừng không bị phơi trống nên hạn chế được xói mòn đất, tiểu hoàn cảnh rừng ít bị xáo trộn.