Bài 7.: Truyền và biến đổi chuyển động
Nội dung lý thuyết
Các phiên bản khácI. MỘT SỐ CƠ CẤU TRUYỀN CHUYỂN ĐỘNG
- Truyền chuyển động là truyền và biến đổi tốc độ giữa các bộ phận của máy đặt xa nhau.
- Có 2 loại truyền chuyển động:
+ Truyền động ma sát.
+ Truyền động ăn khớp.
1. Truyền động ma sát
- Là cơ cấu truyền chuyển động từ một vật (vật dẫn) tới một vật khác (vật bị dẫn) nhờ lực ma sát.
- Phổ biến nhất là truyền động đai.
a. Cấu tạo bộ truyền động đai
- Cấu tạo gồm 3 bộ phận: bánh dẫn, bánh bị dẫn và dây đai.
b. Nguyên lí làm việc
- Tỉ số truyền i được xác đinh bởi công thức:
\(i=\dfrac{n_1}{n_2}=\dfrac{D_1}{D_2}\) hay \(n_2=n_1\times\dfrac{D_1}{D_2}\)
- Trong đó:
+ D1: đường kính của bánh dẫn 1.
+ n1: tốc độ quay của bánh dẫn 1.
+ D2: đường kính của bánh bị dẫn 2.
+ n2: tốc độ quay của bánh bị dẫn 2.
+ i = 1: tốc độ quay của bánh dẫn và bánh bị dẫn bằng nhau.
+ i > 1: bánh dẫn quay nhanh hơn bánh bị dẫn và ngược lại.
c. Ứng dụng
- Sử dụng trong nhiều loại máy khác nhau như máy khoan, máy khâu, máy tiện, máy kéo, ô tô,...
2. Truyền động ăn khớp
- Là cơ cấu truyền chuyển động từ vật dẫn tới vật bị dẫn qua các cơ cấu ăn khớp.
- Có 2 loại truyền động ăn khớp:
+ Truyền động bánh răng.
+ Truyền động xích.
a. Cấu tạo
- Truyền động bánh răng:
- Truyền động xích:
b. Nguyên lí làm việc
- Tỉ số truyền i được xác đinh bởi công thức:
\(i=\dfrac{n_1}{n_2}=\dfrac{Z_2}{Z_1}\)
- Trong đó:
Z1: số răng bánh dẫn hoặc đĩa dẫn (1).
n1: tốc độ quay của bánh dẫn hoặc đĩa dẫn (1).
Z2: số răng bánh bị dẫn hoặc đĩa bị dẫn (1).
n2: tốc độ quay của bánh bị dẫn hoặc đĩa bị dẫn (1).
c. Ứng dụng
- Sử dụng trong nhiều loại máy, thiết bị khác nhau như đồng hồ, hộp số xe máy, ô tô,...
II. MỘT SỐ CƠ CẤU BIẾN ĐỔI CHUYỂN ĐỘNG
- Là từ một chuyển động ban đầu biến đổi thành các chuyển động khác.
- Có 2 loại biến đổi chuyển động:
+ Cơ cấu tay quay con trượt.
+ Cơ cấu tay quay con lắc.
1. Cơ cấu tay quay con trượt
a. Cấu tạo
- Gồm 4 bộ phận chính:
+ Tay quay.
+ Thanh truyền.
+ Con trượt.
+ Giá đỡ.
b. Nguyên lí làm việc
- Khi tay quay (1) quay quanh trục A, đầu B của thanh truyền chuyển động tròn, làm cho con trượt (3) chuyển động tịnh tiến qua lại trên giá đỡ (4).
- Nhờ đó chuyển động tròn của tay quay được biến thành chuyển động tịnh tiến qua lại của con trượt.
c. Ứng dụng
- Dùng ở các máy khâu đạp chân, máy cưa gỗ, máy hơi nước, các máy có động cơ đốt trong,...
2. Cơ cấu tay quay thanh lắc
- Biến chuyển động quay thành chuyển động lắc và ngược lại.
a. Cấu tạo
- Gồm có 4 bộ phận chính:
+ Tay quay.
+ Thanh truyền.
+ Thanh lắc.
+ Giá đỡ.
của máy khâu đạp chân.hoc24
b. Nguyên lí làm việc
- Khi tay quay AB quay đều quanh trục A thông qua thanh truyền BC, làm thanh lắc CD lắc qua lắc lại quanh trục D một góc xác định.
c. Ứng dụng
- Ứng dụng trong nhiều loại máy như: máy dệt, máy khâu đạp chân, xe tự đẩy,...
