Bài 6: Khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện tượng

1. Phủ định biện chứng và phủ định siêu hình

a. Phủ định

Là xóa bỏ sự tồn tại của một sự vật, hiện tượng nào đó.

- Ví dụ 1: Đốt rừng làm nương rẫy (phủ định siêu hình).

- Ví dụ 2: Cây đậu phủ định hạt đậu (phủ định biện chứng).

b. Phủ định siêu hình

- Là sự phủ định được diễn ra do sự can thiệp, sự tác động từ bên ngoài, cản trở hoặc xóa bỏ sự tồn tại và phát triển tự nhiên của sự vật.

- Ví dụ: gió bão làm đổ cây cối, động đất làm sập nhà.

c. Phủ định biện chứng

- Là sự phủ định được diễn ra do sự phát triển của bản thân sự vật và hiện tượng, có kế thừa những yếu tố tích cực của sự vật và hiện tượng cũ để phát triển sự vật và hiện tượng mới.

- Đặc điểm:

• Tính khách quan: vì nguyên nhân của sự phủ định nằm ngay trong bản thân sự vật, hiện tượng, đó là kết quả của quá trình giải quyết mâu thuẫn của bản thân sự vật, hiện tượng.
• Tính kế thừa: phủ định biện chứng chỉ gạt bỏ những yếu tố tiêu cực, lỗi thời của cái cũ, đồng thời giữ lại những yếu tố tích cực còn thích hợp để phát triển cái mới, đảm bảo cho các sự vật, hiện tượng phát triển liên tục.

2. Khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện tượng

a. Phủ định của phủ định

Chuỗi thức ăn là một ví dụ về phủ định của phủ định.

- Phủ định của phủ định có nghĩa là: trong quá trình vận động, phát triển vô tận của các sự vật, hiện tượng, cái mới xuất hiện phủ định cái cũ, nhưng rồi nó lại bị cái mới hơn phủ định.

b. Khuynh hướng phát triển

- Khuynh hướng phát triển của sự vật và hiện tượng là vận động đi lên, cái mới ra đời, kế thừa và thay thế cái cũ nhưng ở trình độ ngày càng cao hơn, hoàn thiện hơn.

3. Bài học thực tiễn

- Nhận thức cái mới, ủng hộ cái mới.

- Tôn trọng quá khứ, truyền thống.

- Tránh bảo thủ, chống thái độ phủ định sạch trơn cái cũ, cản trở sự tiến bộ.

- Tránh ảo tưởng về sự ra đời dễ dàng của cái mới.

 Trong quá trình học tập, nếu có bất kỳ thắc mắc nào, các em hãy để lại câu hỏi ở mục hỏi đáp để cộng đồng Hoc24.vn cùng thảo luận và trả lời nhé . Chúc các em học tốt!