Bài 4: Thiên nhiên vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ

1. Vị trí địa lí

• Trung du và miền núi Bắc Bộ là vùng lãnh thổ nằm ở phía bắc của đất nước.
• Vùng có phần đất liền rộng lớn và vùng biển giàu tiềm năng ở phía đông nam.

2. Đặc điểm thiên nhiên

a. Địa hình

• Vùng có địa hình chủ yếu là đồi núi. Tại đây có nhiều dãy núi lớn, trong đó Hoàng Liên Sơn là dãy núi cao và đồ sộ nhất nước ta, đỉnh cao nhất là Phan-xi-păng (3143m).
• Trong vùng còn có một số cao nguyên và vùng đồi thấp. Các đồi có đặc điểm đỉnh tròn, sườn thoải, nằm ở nơi chuyển tiếp giữa vùng núi và đồng bằng, được gọi là vùng trung du.

b. Khí hậu

• Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với mùa đông lạnh nhất cả nước.
• Khí hậu của vùng chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi độ cao địa hình.
• Ở các vùng núi cao nhiệt độ hạ thấp, vào các tháng mùa đông đôi khi có tuyết rơi (thị xã Sa Pa - tỉnh Lào Cai, đỉnh núi Mẫu Sơn - tỉnh Lạng Sơn,...).

c. Sông ngòi

• Vùng có nhiều sông lớn như sông Hồng, sông Đà, sông Chảy, sông Gâm, sông Lô,...
• Các sông trong vùng nhiều thác ghềnh, có khả năng phát triển thuỷ điện.

d. Khoáng sản

• Trung du và miền núi Bắc Bộ có tài nguyên khoáng sản phong phú bậc nhất nước ta.
• Các khoáng sản chính là than, sắt, a-pa-tit (apatite), đá vôi,...

3. Ảnh hưởng của các điều kiện tự nhiên đối với sản xuất và đời sống

• Điều kiện tự nhiên của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ tạo thuận lợi để phát triển nhiều ngành kinh tế: công nghiệp khai thác và chế biến khoáng sản; thuỷ điện; trồng và chế biến cây công nghiệp, cây ăn quả, dược liệu;... du lịch.

• Tuy nhiên, người dân trong vùng cũng gặp một số khó khăn trong sinh hoạt và sản xuất do địa hình bị chia cắt, thiên tai (lũ quét, sạt lở đất, sương muối, rét đậm, rét hại,...),...

4. Biện pháp bảo vệ thiên nhiên và phòng, chống thiên tai

• Trung du và miền núi Bắc Bộ là vùng chịu nhiều ảnh hưởng của các thiên tai, gây thiệt hại về người và tài sản. Vì vậy, cần thực hiện các biện pháp để bảo vệ thiên nhiên và phòng, chống thiên tai.