Bài 32. Bệnh truyền nhiễm và miễn dịch

I. Bệnh truyền nhiễm:

1. Bệnh truyền nhiễm:

       - Khái niệm: là bệnh có thể lây lan từ cá thể này sang các thể khác.

      - Tác nhân: vi khuẩn, virut, vi nấm, động vật nguyên sinh,…

      - Điều kiện gây bệnh:

+ Phải có độc lực.

+ Số lượng nhiễm đủ lớn.

+ Con đường xâm nhập thích hợp.

2. Phương thức lây truyền:

a. Truyền ngang:

       - Qua sol khí khi ho hoặc hắc hơi.

       - Qua đường tiêu hoá.

       - Qua tiếp xúc trực tiếp.

       - Qua động vật hay côn trùng cắn, đốt.

b. Truyền dọc:

      Từ mẹ truyền qua thai nhi hoặc truyền qua sữa mẹ.

3. Các bệnh truyền nhiễm thường gặp do virut:

a. Bệnh đường hô hấp:

      90% là do virut như viêm phổi, viêm phế quản, cảm lạnh, viêm đường hô hấp cấp,…

      Lây nhiễm: từ sol khí qua đường hô hấp.

b. Bệnh đường tiêu hoá:

      Như viêm gan, quai bị, tiêu chảy,…

     Lây nhiễm: qua đường tiêu hoá do ăn uống.

c. Bệnh hệ thần kinh:

      Viêm não, viêm màng não, bại liệt,…

      Lây nhiễm: có thể theo nhiều đường như hô hấp, tiêu hoá, niệu,…

d. Bệnh đường sinh dục:

       Như bệnh AIDS, viêm gan B,…

      Lây nhiễm: trực tiếp qua quan hệ tình dục.

e. Bệnh da:

      Như bệnh đậu mùa, sởi,…

      Lây nhiễm: có thể do tiếp xúc trực tiếp hoặc qua đường hô hấp, vào máu rồi đến da…

II. Miễn dịch:

      Miễn dịch là khả năng của cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.

1. Miễn dịch không đặc hiệu:

       Miễn dịch mang tính bẩm sinh: da và niêm mạc ngăn cản sự xâm nhập của VSV, dịch dạ dày phá huỷ VSV mẫn cảm axit, bạch cầu tiêu diệt VSV bằng cách thực bào,….

      Miễn dịch không đặc hiệu có vai trò quan trọng khi cơ chế miễn dịch đặc hiệu chưa kịp phát huy vì không đòi hỏi tiếp xúc trực tiếp với kháng nguyên.

2. Miễn dịch đặc hiệu:

     Xảy ra khi có kháng nguyên xâm nhập.

a. Miễn dịch thể dịch:

     - Là miễn dịch tạo ra kháng thể, kháng thể có bản chất là prôtêin.

     - Phản ứng giữa kháng nguyên và kháng thể mang tính đặc hiệu.

b. Miễn dịch tế bào:

      Là miễn dịch có sự tham gia của tế bào T độc.

      Tế bào T sẽ tiết ra enzim độc làm tan tế bào khiến virut không nhân lên được.

       Trong bệnh do virut, miễn dịch tế bào đóng vai trò chủ lực.

3. Phòng chống bệnh truyền nhiễm: