Bài 3: Nguyên lí hoạt động của xe đạp

I. Nguyên lý chuyển động

1. Chuyển động

• Lực từ chân người đạp → Bàn đạp → Đùi xe → Trục giữa → Đĩa → Xích → Líp → Bánh xe sau → Xe chuyển động.

2. Đổi hướng chuyển động.

• Tay người đi xe → tay lái của xe ( ghi đông ) → Cổ phuốc →  Càng trước → Bánh xe trước → Hướng chuyển động của xe

3. Dừng xe

• Khi đang đi, muốn dừng xe ta phải phanh.

II. Bộ truyền động của xe đạp xe đạp

Đĩa, xích và líp

1. Nguyên lý của bộ truyền động xích.

 Đĩa → Xích → Líp 

2. Tỷ số truyền của bộ truyền động xích

• D1 đường kính của đĩa (mm)

• D2 đường kính của líp (mm)

• Z1 Là số răng của đĩa

• Z2 Là số răng của líp

• N1 Là tốc độ quay của đĩa (Vg/ph)

• N2 Là tốc độ quay của líp (Vg/ph )

• Líp có số răng ít hơn, đĩa sẽ to hơn đường kính líp và số răng quay nhanh hơn. 

Bài 1: 

Giải thích tại sao người ta chế tạo đĩa xích to hơn líp? 

Hướng dẫn giải

• Đĩa của xích to hơn líp hay đường kính của đĩa lớn hơn đường kính của líp , như vậy khi bạn đạp 01 vòng của đĩa thì líp quay nhiều vòng hơn và bánh xe quay cũng nhiều vòng kết quả được đoạn đường xa hơn. 

• Nếu kích thước đĩa và líp bằng nhau thì khi bạn 01 vòng đĩa thì bành xe cũng chỉ quay được 01 vòng.

• Tuy nhiên tỷ lệ đường kính đĩa và líp phải được các kỹ sư cơ khí tính toán sao cho bảo đảm được an toàn năng lượng nghĩa là hiệu quả của 01 công tạo ra là lớn nhất.

• Nếu đĩa ( đĩa dẫn) có răng Z1 quay với tốc độ n1 ( vòng/phút), líp ( đĩa bị dẫn) có số răng Z2 quay với tốc độ n2 (vòng/phút) thì tỉ số truyền:

i=n2/n1=Z1/Z2 hay n2=n1x Z1/Z2 

• Từ hệ thức trên ta thấy líp có số răng ít hơn sẽ  quay nhiều vòng hơn

Bài 2:

Hãy tính tỉ số truyền cho bộ truyền động xích trong 2 trường hợp : 

a, Z₁ =46, Z₂= 20 ;

b, Z₁ =46, Z₂=16

Hướng dẫn giải

a. Tỉ số truyền: \(i = \frac{{{Z_1}}}{{{Z_2}}} = \frac{{46}}{{20}} = \frac{{23}}{{10}}\)

b. Tỉ số truyền:  \(i = \frac{{{Z_1}}}{{{Z_2}}} = \frac{{46}}{{16}} = \frac{{23}}{8}\)