Bài 14. Lực hướng tâm

LỰC HƯỚNG TÂM

1. Lực hướng tâm

Lực (hay hợp lực của các lực) tác dụng vào một vật chuyển động tròn đều và gây ra cho vật gia tốc hướng tâm gọi là lực hướng tâm.

 \(F_{ht} = m.a_{ht} = \dfrac{m{{v}^{2}}}{R} = m\omega^2R\) 

Trong đó \(R\) là bán kính của chuyển động tròn

Ví dụ:

• Lực hấp dẫn giữa Trái Đất và vệ tinh nhân tạo đóng vai trò lực hướng tâm giữ cho vệ tinh chuyển động quanh Trái Đất

• Đặt một vật lên một chiếc bàn quay, khi quay lực ma sát nghỉ đóng vai trò lực hướng tâm giữ cho vật chuyển động tròn đều

2. Chuyển động li tâm

Khi đặt vật trên bàn quay, nếu bàn quay nhanh quá, lực ma st nghĩ  không đủ lớn để đóng vai trò lực hướng tâm nữa, khi ấy vật trượt trên bàn ra xa tâm quay, rồi văng khỏi bàn theo phương tiếp tuyến với quỹ đạo. Chuyển động như vậy của vật được gọi là chuyển động li tâm.

Máy vắt li tâm là một ứng dụng của chuyển động li tâm trong thực tế

Chuyển động li tâm cũng có khi cần phải tránh. Ví dụ nếu đến chỗ rẽ mà ô tô chạy nhanh quá thì lực ma sát nghỉ cực đại không đủ lớn để đóng vai trò lực hướng tâm, ô tô dễ trượt li tâm và gây ra tai nạn.