Bài 11. Phương thức con người khai thác, sử dụng và bảo vệ thiên nhiên châu Phi

1. Khai thác và sử dụng thiên nhiên

a. Hoạt động khai thác thiên nhiên ở môi trường xích đạo

- Điều kiện tự nhiên thuận lợi, con người đã sử dụng đất trồng cây công nghiệp quy mô lớn như cọ dầu, ca cao, cao su và cây lương thực như lúa nước, ngô.

- Các quốc gia cũng khai thác khoáng sản như dầu mỏ, bô-xít.

- Các thách thức lớn do diện tích rừng suy giảm đang ảnh hưởng đến các hoạt động khai thác thiên nhiên.

b. Hoạt động khai thác thiên nhiên ở môi trường nhiệt đới

- Môi trường nhiệt đới có hệ động vật và thực vật đặc trưng do đó nhiều quốc gia đã thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên để bảo vệ đa dạng sinh học và thu hút khách du lịch. Một số mỏ khoáng sản có giá trị như vàng, đồng...đang được khai thác.

- Khu vực Đông Nam châu Phi với lượng ẩm tương đối lớn đang được khai thác để trồng cây công nghiệp (cà phê, chè) cây ăn quả xuất khẩu.

- Ở vùng ven sa mạc, người dân tham gia các dự án trồng rừng ngăn chặn hiện tượng sa mạc hóa.

- Khu vực xavan Nam Xahara, các loại cây trồng như lạc, bông và vật nuôi dê, cừu...được lựa chọn phù hợp với điều kiện tự nhiên.

- Những khó khăn ở môi trường này là thái hóa đất và nguồn nước hạn chế.

c. Hoạt động khai thác thiên nhiên ở môi trường hoang mạc

- Hoạt động khai thác thiên nhiên ở đây diễn ra không thuận lợi.

- Các quốc gia ứng dụng công nghệ để thích ứng với điều kiện tự nhiên khắc nghiệt để khai thác dầu mỏ, khí tự nhiên, thành lập các trang trại ở các ốc đảo, xây dựng các nhà máy điện mặt trời, các hoạt động du lịch, thể thao...

d. Hoạt động khai thác thiên nhiên ở môi trường cận nhiệt

- Ven Địa Trung Hải có điều kiện tự nhiên thuận lợi phát triển các loại cây trồng cận nhiệt như lúa mì, nho, oliu...và chăn nuôi cừu.

- Các hoạt động du lịch cũng được phát triển mạnh.

- Khai thác khoáng sản cũng diễn ra khá mạnh với khai thác dầu khí ở phía Bắc và vàng, kim cương ở phía Nam.

- Trong bối cảnh biến đổi khí hậu môi trường này dang bị đe dọa bởi hiện tượng hoang mạc hóa.

2. Vấn đề môi trường trong sử dụng thiên nhiên ở châu Phi

- Châu Phi nổi tiếng với các loài động vật hoang dã. Nạn săn trộn và mua bán bất hợp lý các sản phẩm như ngà voi, sừng tê giác...làm cho số lượng các loài động vật hoang dã suy giảm. Đây chính là vấn đề nan giải của châu Phi trong việc bảo vệ thiên nhiên.

- Các quốc gia châu Phi đã và đang thực thi nhiều chính sách bảo vệ động vật hoang dã như:

  + Thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia, khu dự trữ sinh quyển để bảo vệ các loài động vật quý hiếm.

  + Săn bắn động vật trong danh mục cấp phép với số lượng giới hạn, có quy định rất nghiêm trong việc mua bán, săn bắn động vật hoang dã.