Bài D2. Gìn giữ tính nhân văn trong không gian mạng

Được trang bị khả năng ẩn danh cũng như sử dụng bí danh, mỗi cá nhân khi tham gia trò chơi trực tuyến và mạng xã hội có cơ hội được bộc lộ và thể hiện những duy nghĩ riêng, trải nghiệm thực hiện những hành vi không thể thực hiện trong thê giới thật. Lâu dần, việc sử dụng, tham gia và sống trong không gian mạng càng tăng, hình thành xu hướng sống ảo, ngồi hàng giờ liên tục để tham gia trò chơi trực tuyến để sưu tầm những vật phẩm ảo thông qua việc hoàn thành các nhiệm vụ và nhận được sự tán thưởng từ người chơi khác. Ngoài ra các trò chơi có tính bạo lực, lâu dần sẽ ảnh hưởng đến cách suy nghĩ, lối sống bạo lực của người tham gia chơi, mất đi tính nhân văn của mạng xã hội và trò chơi trực tuyến.

Một số những nguy cơ mà người nghiện trò chơi trực tuyến có thể gặp phải:

- Mỗi cá nhân khi tham gia trò chơi trực tuyến và mạng xã hội có cơ hội được bộc lộ và thể hiện những duy nghĩ riêng, trải nghiệm thực hiện những hành vi không thể thực hiện trong thê giới thật. Lâu dần, việc sử dụng, tham gia và sống trong không gian mạng càng tăng, hình thành xu hướng sống ảo, ngồi hàng giờ liên tục để tham gia trò chơi trực tuyến để sưu tầm những vật phẩm ảo thông qua việc hoàn thành các nhiệm vụ và nhận được sự tán thưởng từ người chơi khác.

- Ngoài ra các trò chơi có tính bạo lực, lâu dần sẽ ảnh hưởng đến cách suy nghĩ, lối sống bạo lực của người tham gia chơi.

- Tốn thời gian và sức khoẻ không cần thiết vào các trò chơi trực tuyến, bỏ bê xao nhãng học tập và công việc.

- Suy nghĩ của em về hiện tượng này: Sống ảo là một hiện tượng, trào lưu phổ biến hiện nay trên các trang mạng xã hội. Lâu dần, việc sử dụng, tham gia sống trong không gian mạng ngày càng tăng, hình thành xu hướng sống ảo, đăng hình ảnh được chỉnh sửa kĩ thuật số khiến mọi người lầm tưởng về ngoại hình của mình, viết những bình luận chạy theo trào lưu độc -lạ để tăng lượt yêu thích, thêm người theo dõi và khoe khoang về bản thân trên mạng xã hội.

- Một số ví dụ minh hoạ và đề xuất những điều chỉnh cần thiết để gìn giữ tính nhân văn trên mạng xã hội: Tính nhân văn được thể hiện qua việc giúp đỡ lẫn nhau trong hoạn nạn, biết lắng nghe và chia sẻ các khó khăn của người khác, không phân biệt đối xử theo chủng tộc, sắc tộc, giới tính hoặc tôn giáo, đặt mình vào vị trí của người khác để hiểu và đồng cảm với họ. Mỗi cá nhân và cộng đồng trong xã hội phải xây dựng được ý thức kỉ luật và hành động trên tinh thần đồng cảm, tôn trọng lẫn nhau, tôn trọng pháp luật, tôn trọng quyền riêng tư, bảo vệ quyền lợi của người khác và có trách nhiệm với hành động của mình.

Em hãy chọn một trong hai nội dung dưới đây để tìm hiểu và trao đổi với các bạn:

Những nội dung pháp luật Việt Nam quy định trách nhiệm của cá nhân khi tham gia không gian mạng như sau:

- Tìm hiểu, tuân thủ, tuyên truyền và phổ biến những nội dung của pháp luật Việt Nam liên quan đến các hoạt động trong không gian mạng: Luật Công nghệ thông tin; Luật An toàn thông tin mạng; Luật An ninh mạng; Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử; Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội.

- Khi đọc tin tức trên mạng xã hội, em cần tìm hiểu kĩ nội dung, kiểm tra tính chính xác của thông tin, đặt mình vào vị trí của người khác để hiểu và đồng cảm với họ trước khi thể hiện quan điểm cá nhân của mình (yêu thích hoặc phản đối) cũng như chia sẻ lại cho những người dùng khác, tránh làm tổn hại uy tín, danh dự và quyền riêng tư của cá nhân, tập thể khác.

Tên những cơ quan chức năng giám sát, bảo đảm an toàn thông tin trên toàn bộ không gian mạng tại Việt Nam như sau:

- Tăng cường vai trò kiểm duyệt nội dung từ các cơ quan chuyên môn, cơ quan quản lí nhà nước (Hình 2): công ty phát hành trò chơi trực tuyến và công ty quản lí trang mạng xã hội cần thực hiện kiểm duyệt nội dung xấu, độc, chống phá nhà nước, vi phạm thuần phong mĩ tục,... trước khi cho phép xuất bản hoặc chia sẻ; Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia' thực hiện chức năng giám sát an toàn thông tin trên toàn bộ không gian mạng tại Việt Nam, cung cấp và đề xuất các nhà cung cấp dịch vụ mạng ở Việt Nam tiến hành ngăn chặn thông tin theo từ khoá, nội dung, nguồn tin được xác nhận; các đơn vị chức năng của Bộ Công An, Bộ Thông tin và Truyền thông yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới cung cấp thông tin và hợp tác phù hợp với luật pháp nước sở tại và thông lệ quốc tế.

-  Giám sát hành vi người dùng: công ty phát hành trò chơi trực tuyến và công ty quản lí trang mạng xã hội cần giám sát hành vi của người dùng để nhận biết các hoạt động phân biệt đối xử, hành vi trái đạo đức, xuyên tạc, làm tổn hại đến danh dự của nhà nước, tổ chức, cá nhân, cố ý phá hoại hệ thống máy tính; hạn chế sự lạm dụng và có các hình thức xử lí mang tính ngăn chặn, răn đe và giáo dục; đảm bảo tất cả người dùng đều được phục vụ trong môi trường an toàn.

Vì một số người dân địa phương nhận diện hai người phụ nữ bán hàng rong giống với hình chụp nhóm bắt cóc trẻ em đang được cảnh báo trên mạng xã hội, họ đã bị bao vây và tấn công. Cách ứng xử của người dân trong sự việc trên là bộc phát, cảm tính. Trước sự việc như vây, người dân địa phương nếu có sự nghi ngờ nên nhanh chóng báo cáo cơ quan chức năng, để họ tìm hiểu, kết luận và xử lý. Không nên tuỳ tiện bao vây và tấn công họ. Hành động đó là vi phạm pháp luật, mặc dù bản chất sự việc đó mang tính nhân văn, nhưng hành xử lại thiếu nhân văn và không tuân thủ pháp luật. Qua đó khi tiếp nhận thông tin trên các trang mạng xã hội chúng ta cần bình tĩnh, nhìn nhận, hành xử khéo léo, nhân văn, đúng pháp luật.

 Trong một giờ dạy học trực tuyến, giáo viên yêu cầu bạn A phát biểu xây dựng bài học. Bạn Á phát biểu nhưng không bật camera. Bạn B nhắn tin lên nhóm trao đổi của lớp để nhắc nhở bạn A thì nhận lại được phân hỏi gay gắt từ bạn A và dẫn đến tranh cãi giữa hai bạn với nhau trên mạng. Hãy trình bày suy nghĩ của em về cách ứng xử của cả 2 bạn và đề nghị những điều chỉnh cần thiết.

- Bạn A: Khi tham gia giờ học trực tuyến cũng như giờ học trên lớp đều có các quy định riêng, mà học viên cần phải tuân thủ, thể hiện sự tôn trọng nề nếp, nội quy của lớp. Nếu quy định của lớp là cần bật cam khi trả lời thì bạn A nên bật cam để trả lời. Ngoài ra, bật cam lên khi trả lời nhìn thấy biểu cảm khuôn mặt của nhau cũng là một hình thức giao tiếp cần thiết.

- Bạn B: Hành động của bạn B là rất tốt. Nhưng khi muốn nhắc nhở bạn A nên nhắn tin nhắc nhở riêng, tránh nhánh nhở chỗ đông người, làm bạn A tự ái, dẫn đến tranh cãi nhau, ảnh hưởng đến lớp học.

a) Tính đúng/sai: Đúng.

Hướng điều chỉnh phù hợp: Bạn A nên cân nhắc trước khi đăng tải toàn bộ các trạng thái suy nghĩ cá nhân trên mạng xã hội. Việc chia sẻ quá nhiều thông tin cá nhân có thể gây hại cho quyền riêng tư và ảnh hưởng đến hình ảnh của bạn. Nên xem xét và chọn lọc những thông tin phù hợp để chia sẻ công khai.

b) Tính đúng/sai: Sai.

Hướng điều chỉnh phù hợp: Bạn B nên chia sẻ và thảo luận với nhóm lớp về các bài tập và đáp án một cách cởi mở, giúp đỡ nhau trong quá trình học tập. Tuy nhiên, chia sẻ đầy đủ đáp án có thể vi phạm quy tắc và chính sách của trường. Thay vào đó, hãy tập trung vào việc chia sẻ phương pháp giải quyết và hướng dẫn nhóm để khuyến khích sự học tập sáng tạo và tự do.

c) Tính đúng/sai: Sai.

Hướng điều chỉnh phù hợp: Bạn C nên cân nhắc trước khi chia sẻ những tin tức giật gân công khai trên mạng xã hội. Điều này có thể gây ra sự không thoải mái và không hài lòng cho một số người trong danh sách bạn bè của bạn. Hãy chia sẻ những thông tin phù hợp và cân nhắc mức độ phù hợp cho từng đối tượng.

d) Tính đúng/sai: Sai.

Hướng điều chỉnh phù hợp: Bạn D nên cẩn thận khi chia sẻ liên kết đến một trung tâm tư vấn du học nước ngoài trên mạng xã hội. Trước khi chia sẻ, hãy đảm bảo rằng trung tâm được đáng tin cậy và có uy tín. Ngoài ra, hãy cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về trung tâm, cung cấp lời khuyên về việc tìm hiểu và xác minh thông tin với các nguồn đáng tin cậy.

e) Tính đúng/sai: Đúng.

Hướng điều chỉnh phù hợp: Bạn E có thể tiếp tục trở thành người chơi trò chơi điện tử chuyên nghiệp và tham gia các giải đấu. Tuy nhiên, cần hạn chế việc sử dụng thời gian học tập và tương tác xã hội. Hãy duy trì sự cân bằng giữa việc tham gia vào trò chơi điện tử và đảm bảo rằng việc học tập và phát triển cá nhân không bị ảnh hưởng.

g) Tính đúng/sai: Đúng.

Hướng điều chỉnh phù hợp: Bạn G và các bạn nên chia sẻ những trào lưu mới trên mạng xã hội và cách sử dụng từ ngữ mới một cách có trách nhiệm. Tuy nhiên, hãy đảm bảo rằng những từ ngữ và trào lưu không vi phạm quy tắc và chính sách của trường. Nếu có bất kỳ từ ngữ khó hiểu nào, hãy cung cấp giải thích và hướng dẫn cho các bạn trong lớp để đảm bảo mọi người hiểu rõ và sử dụng một cách đúng đắn.

Suy nghĩ của em về vi phạm tính nhân văn trong không gian mạng và khung hình phạt tương ứng:

- Vi phạm tính nhân văn trên mạng:

+ Xúc phạm danh dự: Việc công khai xúc phạm, lăng mạ hoặc châm biếm người khác trên mạng là vi phạm tính nhân văn.

+ Tuyên truyền gây thù hận: Lan truyền thông tin gây thù hận, chia rẽ giữa các dân tộc, tôn giáo, và quốc gia cũng là vi phạm.

- Khung hình phạt tương ứng:

+ Phạt tiền: Mức xử phạt dao động từ 20 triệu đồng đến 160 triệu đồng tùy từng hành vi vi phạm.

+ Tuyên truyền và giáo dục: Tăng cường tuyên truyền về tính nhân văn, đạo đức trên mạng.

Giải pháp khắc phục:

- Tăng cường giáo dục: Tổ chức các chương trình giáo dục về an toàn thông tin, đạo đức trực tuyến.

- Kiểm tra thông tin: Người dùng cần kiểm tra thông tin trước khi chia sẻ và không lan truyền thông tin gây thù hận, phỉ báng.

Dưới đây là một số gợi ý về việc xuất các nội dung truyền thông trên mạng xã hội cho sự kiện “Lễ ra trường” dành cho học sinh lớp 12:

- Bài phát biểu cảm xúc của học sinh lớp 12:

+ Tạo nội dung chân thành: Học sinh có thể chia sẻ về những kỷ niệm, cảm xúc và suy nghĩ của mình trong thời gian học tập.

+ Kêu gọi sự tham gia: Khuyến khích học sinh tham gia bằng cách chia sẻ bài viết, hình ảnh về sự kiện trên mạng xã hội.

- Video clip hoặc hình ảnh tốt nghiệp: Tạo video clip hoặc album hình ảnh về những khoảnh khắc đáng nhớ trong quá trình học tập, kết thúc năm học.

- Thông báo và kêu gọi hỗ trợ: Tạo bài viết thông báo về sự kiện, kêu gọi sự tham gia của gia đình, bạn bè, cựu học sinh và cộng đồng để hỗ trợ học sinh lớp 12 trong ngày lễ ra trường.