Bài 4. Xã hội nguyên thủy

Xã hội nguyên thủy đã trải qua những giai đoạn phát triển : vượn cổ=> người tối cổ=>  người tinh khôn

Đặc điểm căn bản trong quan hệ giữa người với người thời nguyên thủy thể hiện ở tổ chức xã hội qua từng giai đoạn:

- Giai đoạn người tối cổ: con người sống theo bầy hay còn gọi là bầy người nguyên thủy, bao gồm vài gia đình sinh sống cùng nhau, xã hội sự phân công lao động giữa nam và nữ

- Giai đoạn người tinh khôn: xã hội được chia thành thị tộc, bộ lạc. Thị tộc gồm vài chục gia đình có quan hệ huyết thống mà đứng đầu là tộc trưởng. Bộ lạc gồm nhiều thị tộc cư trú trên cùng bản địa, người đứng đầu là tù trưởng.

Đời sống nguyên thủy  ở Việt Nam: họ sống phụ thuộc vào tự nhiên với:

– Họ di chuyển từ khu rừng này sang khu rừng khác để kiếm ăn

– Phụ nữ trẻ em hái lượm, các loại quả hạt

– Đàn ông nhận các công việc nặng nhọc nguy hiểm như săn bắt thú rừng

– Họ thuần dưỡng các con vật , chăn nuôi, trồng ngũ cốc, rau quả

Những chi tiết trong hình 4.9 thể hiện con người đã biết thuần dưỡng động vật như:

– Con người đã biết thuần dưỡng ngựa để di chuyển

– Săn bắt các động bật nhỏ như trâu, dê, bò,… để chăn nuôi

Lao động đã giúp cơ thể và tư duy con người ngày càng phát triển và hoàn thiện (2 chi trước dần trở thành 2 tay, trung khu ngôn ngữ dần hình thành ở não thùy trái) “Trước tiên là lao động, sau đó cùng với khả năng nói. Đó là 2 yếu tố kích thích cốt yếu nhất mà dưới ảnh hưởng của chúng bộ não của vượn dần biến đổi thành bộ não người.” Như vậy, lao động giúp con người tự cải biên, hoàn thiện mình, tạo nên bước nhảy vọt từ người tối cổ trở thành người tinh khôn.

+ Các công cụ lao động của người nguyên thủy là : rìu tay, mảnh tước.

+ Những công cụ đó dùng để tạo ra lửa, đốn và chặt thức ăn, giúp đỡ con người thuận tiện hơn trong lao động.

- Em đồng ý với ý kiến: bức vẽ trong hang La-xco mô tả những con vật là đối tượng săn bắt của người nguyên thủy khi họ đã có cung tên. Vì:

+ Nếu chỉ sử dụng các công cụ lao động như: mảnh tước, rìu đá… con người rất khó có thể săn bắt được các con vật chạy nhanh như: hươu, nai, ngựa. Vì vậy, họ cần chế tạo ra loại công cụ lao động mới sắc nhọn hơn, linh hoạt hơn.

+ Mặt khác, trong quá trình săn bắt các con vật như: hươu, nai, ngựa… nếu con người đứng ở cự li quá gần với các con vật đó, thì con người rất dễ gặp nguy hiểm. Do vậy, họ cần đứng ở cự ki xa hơn.

=> Cung tên là công cụ lao động phù hợp với yêu cầu công việc săn bắt.

Người nguyên thủy đã khắc hình mặt người (hình bên phải) và hình mặt thú (hình bên trái) trong hang Đồng Nội.

– Công cụ lao động của người nguyên thủy bắt đầu những những mảnh tước và rìu đá thô sơ qua quá trình lao động đã cải tiến công cụ lao động ngày càng sắc nhọn, có tra cán và dễ săn bắt hơn, sáng tạo ra mũi trên để sắn bắn các con vật.

– Cùng với sự cải tiến về công cụ thì còn người cũng dần chuyển từ hái lượm, săn bắt sang sắt bắn trồng trọt và chăn nuôi.

Quá trình lao động miệt mài giúp con người phát triển. Lao động là sự vận dụng trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo của bản thân phục vụ cho sự phát triển của loài người.  Lao động không chỉ giúp ích cho bản thân mà còn giúp ích cho gia đình và đất nước. Lao động nuôi sống con người, hình thành nhân cách, phát triển trí tuệ, tài năng.

Lao động là trách nhiệm của mỗi người, là công dân một nước độc lập chúng ta cần ra sức lao động để phục vụ và phát triển đất nước. Hiểu được giá trị của lao động, chúng ta càng trận trọng những thành quả mà ông cha ta để lại, đồng thời xác định mục tiêu cụ thể rõ ràng trước mắt là cố gắng học tập, nghe lời thầy cô, cha mẹ.