Bài 35: Địa lí ngành bưu chính viễn thông

* Vai trò

- Cung ứng và truyền tải thông tin, vận chuyển bưu phẩm, bưu kiện.

- Hiện đại hoá, thay đổi cách thức tổ chức nền kinh tế, thúc đẩy kinh tế phát triển.

- Bản thân bưu chính viễn thông cũng là ngành dịch vụ mang lại giá trị kinh tế cao.

* Đặc điểm

- Ngành bưu chính viễn thông bao gồm hai nhóm: bưu chính và viễn thông.

- Sản phẩm của bưu chính viễn thông là sự vận chuyển tin tức, bưu kiện, bưu phẩm,…

- Viễn thông sử dụng các phương tiện, thiết bị để cung ứng dịch vụ từ khoảng cách xa.

* Tình hình phát triển và phân bố

- Mạng lưới bưu cục không ngừng được mở rộng và nâng cấp. Nhiều dịch vụ mới có chất lượng cao ra đời.

- Viễn thông phát triển nhanh chóng, trở thành một trong những hạ tầng cơ sở quan trọng nhất của nền kinh tế.

* Bưu chính

-  Gồm các dịch vụ vận chuyển thư tín, bưu phẩm, chuyển tiền và điện báo. Mạng lưới bưu cục không ngừng được mở rộng và nâng cấp.

- Chất lượng không ngừng được nâng cao với nhiều dịch vụ hiện đại mới ra đời: chuyển phát nhanh, khai thác dữ liệu qua bưu chính, bán hàng qua bưu điện,....

- Mạng lưới bưu cục được mở rộng nhưng vẫn chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn, trung tâm công nghiệp.

* Viễn thông

- Viễn thông phát triển nhanh chóng, trở thành một trong những cơ sở hạ tầng quan trọng của nền kinh tế, chủ yếu là điện thoại và internet.

- Điện thoại:

+ Tính đến năm 2019 có 5 tỉ người dùng điện thoại cá nhân với 8 tỉ thuê bao di động. Bình quân số máy điện thoại trên thế giới là 107,7/100 dân, riêng điện thoại thông minh là 68,9/100 dân.

+ Các quốc gia có số thuê bao nhiều nhất là Trung Quốc, Ấn Độ, Hoa Kỳ, Bra-xin, Liên bang Nga.

- Internet:

+ Ra đời năm 1989, internet đã tạo ra cuộc cách mạng trong ngành viễn thông thế giới nhờ thúc đẩy quá trình trao đổi thông tin toàn cầu.

+ Số người sử dụng internet ngày càng đông, năm 2019 có hơn 4,3 tỉ người trên thế giới sử dụng internet.

+ Một số quốc gia đứng đầu như : Canada, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU, Trung Đông,...

+ Khu vực Nam Á và châu Phi có tỉ lệ sử dụng internet rất thấp phổ biến mức dưới 50% dân.

- Kết nối internet ban đầu phải dựng dụng hệ thống dây truyền tải, còn hiện nay kết nối internet không dây (wifi) hoặc là hệ thống 3G/4G/5G.

- Trước đây liên lạc bằng điện thoại bàn, hiện nay phổ biến hoàn toàn sử dụng điện thoại cá nhân cầm tay.

- Trước đây gửi thư và gửi đi phải ra bưu điện chờ trong thời gian khá dài nhưng hiện nay gần như không còn, con người trao đổi thông tin qua thư điện tử, mạng xã hội một cách nhanh chóng, dễ dàng.

Cung cấp nguồn thông tin khổng lồ,kiếm tiền,kiếm người yêu,kiếm bạn bè,học tập trực tuyến,giải trí,...

* Vai trò

- Đối với phát triển kinh tế:

+ Cung ứng và truyền tải thông tin, vận chuyển bưu phẩm, bưu kiện góp phần tăng năng suất lao động.

+ Hiện đại hóa, thay đổi cách tổ chức nền kinh tế, thúc đẩy kinh tế phát triển.

+ Mang lại hiệu quả kinh tế cao.

- Đối với các lĩnh vực khác:

+ Đảm bảo giao lưu giữa các vùng, thúc đẩy quá trình hội nhập và toàn cầu hóa.

+ Tạo thuận lợi cho quản lí hành chính.

+ Nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần trong xã hội.

* Đặc điểm

- Ngành bưu chính viễn thông bao gồm 2 nhóm: bưu chính và viễn thông.

- Sản phẩm của bưu chính viễn thông là sự vận chuyển tin tức, bưu kiện, bưu phẩm, truyền dẫn thông tin điện tử,… từ nơi gửi đến nơi nhận.

- Viễn thông sử dụng các phương tiện, thiết bị để cung ứng dịch vụ từ các khoảng cách xa, không cần  sự tiếp xúc giữa người cung cấp dịch vụ với người sử dụng dịch vụ.

- Sản phẩm có thể đánh giá thông qua khối lượng sản phẩm, dịch vụ đã thực hiện, như số lượng thư đã chuyển (kg), thời gian đàm thoại (phút),..

- Sự phát triển của bưu chính viễn thông trong tương lai phụ thuộc lớn vào sự phát triển của khoa học - công nghệ.

Các nhân tố ảnh hưởng tới sự phát triển và phân bố của bưu chính viễn thông:

- Trình độ phát triển kinh tế và mức sống của người dân ảnh hưởng tới quy mô và tốc độ phát triển của ngành bưu chính viễn thông

Ví dụ: Kinh tế phát triển mạnh, mức sống của người dân cao thì nhu cầu trao đổi nguyên nhiên vật liệu, hàng hóa lớn, nhu cầu liên lạc và kết nối cũng lớn nên ngành bưu chính viễn thông phải phát triển để đáp ứng nhu cầu.

- Sự phân bố các ngành kinh tế, phân bố dân cư và mạng lưới quần cư ảnh hưởng tới mật độ phân bố và sử dụng bưu chính viễn thông.

Ví dụ: Ở thành thị, kinh tế phát triển và mật độ dân số đông thì mật độ các trạm viễn thông và bưu điện cũng lớn hơn so với các vùng nông thôn dân cư thưa thớt.

- Sự phát triển của khoa học công nghệ tác động đến chất lượng hoạt động và sự phát triển của ngành bưu chính viễn thông.

Ví dụ: Hiện nay việc gửi hàng hóa trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn, không cần trực tiếp kí gửi ở bưu điện mà có thể làm các thủ tục thông qua ứng dụng công nghệ, lấy – giao hàng tận nhà. Thay vì mua thẻ cào điện thoại, có thể nộp tiền điện thoại, đăng kí các gói 3G/4G chỉ với thao tác dễ dàng trên điện thoại. Ứng dụng khoa học công nghệ giúp ngành bưu chính viễn thông dễ dàng kết nối với ngành thương mại và giao thông vận tải để đáp ứng yêu cầu của các ngành kinh tế, đời sống con người.