Bài 20. Sông và hồ. Nước ngầm và băng hà

Các bộ phận của một dòng sông lớn gồm có:

- Sông chính là nơi toàn bộ nước của một con sông được cung cấp nước từ các phụ lưu và đổ ra biển, đại dương bằng chi lưu.

- Chi lưu là nơi sông đổ ra biển và đại dương.

- Ranh giới lưu vực sông là toàn bộ khu vực có thể cung cấp nước cho dòng chảy.

- Phụ lưu là các con sông nhỏ cung cấp nước vào dòng chảy chính.

- Các sông có nguồn cung cấp nước là mưa nên chế độ nước theo sát chế độ mưa, mùa mưa cũng là mùa lũ của sông.

- Một số nơi vùng ôn đới, nguồn cung cấp nước của sông là băng tuyết. Vào mùa xuân khí hậu ấm lên, tuyết tan nên thường có lũ vào mùa xuân và đầu hè.

- Một số sông nhỏ có nguồn cung cấp nước là nước ngầm hoặc hồ, chế độ nước khá điều hòa. 

- Những sông có nhiều nguồn cung cấp nước, chế độ nước sông thường phức tạp, diễn biến của lũ khó lường.

Nước sông, hồ được con người sử dụng vào nhiều mục đích: giao thông, du lịch, nước cho sinh hoạt, tưới tiêu, đánh bắt và nuôi trồng thuỷ sản, làm thuỷ điện.

- Việc sử dụng tổng hợp nước sông, hồ đem lại hiệu quả kinh tế cao, hạn chế sự lãng phí hơi nước và góp phần vào bảo vệ tài nguyên nước.

- Ví dụ: 

+ Mục đích du lịch:  Hồ móng ngựa: Hồ Tây (Hà Nội) địa điểm du lịch lí tưởng Hà Nội,  Hồ Ba Bể…

+ Phát triển thủy điện: đập thủy điện Hòa Bình, đập thủy điện Thác Bà, đập thủy điện Trị An,…

 Nước ngầm được hình thành: là nước nằm trong tầng chưa nước thường xuyên dưới bề mặt đất, được tạo nên chủ yếu bởi nước mưa, nước sông, hồ,… thấm xuống đất.

Nước ngầm chủ yếu được sử dụng vào mục đích: là nguồn cung cấp nước sinh hoạt và nước tưới quan trọng trên thế giới. Nước ngầm góp phần ổn định dòng chảy của sông ngòi. Đồng thời cố định các lớp đất đá bên trên, ngăn chặn sự sụt lún.

Nêu một số biện pháp sử dụng hợp lí và bảo vệ nước ngầm:

– Có biện pháp xử lí nghiêm các hành vi thải chất thải mà chưa qua xử lí từ các khu công nghiệp, các cơ sở sản xuất, các bãi chôn lấp, nước thải của các khu dân cư tập trung ra các dòng sông, dòng kênh

– Hạn chế sử dụng các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất trong sản xuất nông nghiệp vì các hóa chất này sẽ ngấm vào đất, nước và tầng nước ngầm dẫn đến ô nhiễm nặng ở tầng nước gần bề mặt.

– Tiết kiệm nguồn nước ngọt

– Trồng nhiều cây xanh

– Không vứt rác bừa bãi

REFER:

Vai trò của băng hà đối với tự nhiên và con người:

- Góp phần điều hòa nhiệt độ trên Trái Đất

- Cung cấp nước cho các dòng sông

- Là nguồn cung cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất

* Các nguồn nước ngọt quan trọng trên Trái Đất: sông, hồ, nước ngầm, băng hà.

* Tầm quan trọng của các nguồn nước ngọt đối với con người

- Sông, hồ

+ Phát triển giao thông, du lịch sinh thái.

+ Cung cấp nước cho sinh hoạt, nông nghiệp.

+ Đánh bắt và nuôi trồng thủy sản, làm thủy điện,…

- Nước ngầm

+ Cung cấp nước sinh hoạt và nước tưới quan trọng trên thế giới.

+ Góp phần ổn định dòng chảy của sông ngòi.

+ Cố định các lớp đất đá bên trên, ngăn chặn sự sụt lún,…

- Băng hà

+ Góp phần điều hòa nhiệt độ.

+ Cung cấp nước cho các dòng sông,…

Các phụ lưu, chi lưu của sông Hồng là

- Phụ lưu: sông Đà, sông Lô.

- Chi lưu: sông Đuống, sông Luộc.