Hoàn cảnh
- Nhà Nguyễn đã đầu hàng thực dân Pháp.
- Thực dân Pháp bắt tay vào quá trình tổ chức bộ máy cai trị.
Lãnh đạo
- Văn thân, sĩ phu yêu nước hưởng ứng Chiếu Cần vương hoặc những nông dân yêu nước.
Khuynh hướng
- Phong kiến
Lực lượng
- Rất đông đảo (sĩ phu, trí thức phong kiến yêu nước, binh lính,..), nhất là nông dân
Mục tiêu
- Đấu tranh chống Pháp, khôi phục lại chế độ phong kiến (phong trào Cần vương) hoặc để bảo vệ cuộc sống bình yên (khởi nghĩa Yên Thế-).
Hình thức
- Khởi nghĩa vũ trang.
Quy mô
- Rộng khắp, chủ yếu là Bắc và Trung Kì.
Kết quả:
- Thất bại
Ý nghĩa
+ Tiếp nối được truyền thống yêu nước dân tộc.
+ Tạo cơ sở tiếp nối CNMLN và TTHCM.
+ Phong trào yêu nước thất bại trong lúc này chứng tỏa con đường cứu nước theo hệ tư tưởng phong kiến và tư sản.