I. Nước pháp trước cách mạng.
1. Tình hình kinh tế, xã hội
a. Kinh tế:
- Cuối thế kỉ XVIII, Pháp vẫn là nước nông nghiệp.
+ Công cụ, kĩ thuật canh tác lạc hậu, năng suất thấp.
+ Lãnh chúa, giáo hội bóc lột nông dân nặng nề.
- Công thương nghiệp phát triển
+ Máy móc sử dụng ngày càng nhiều (dệt, khai mỏ, luyện kim)
+ Công nhân đông, sống tập trung
+ Buôn bán mở rộng với nhiều nước.
b.Xã hội:
- Xã hội chia thành 3 đẳng cấp.
+ Tăng lữ: Nắm đặc quyền
+ Quý tộc: Kinh tế, chính trị, giáo hội.
+ Đẳng cấp thứ ba: Gồm TS, nông dân, bình dân. Họ làm ra của cải, phải đóng mọi thứ thuế, không được hưởng quyền lợi chính trị.
- Mâu thuẫn về quyền lợi kinh tế, địa vị chính trị dẫn đến cuộc khủng hoảng xã hội sâu sắc. Nước Pháp đang ở đêm trước của cuộc CM.
2. Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng
- Trào lưu Triết học ánh sáng: Vôn-te, Mông-te-xki-ơ, Rut-xô.
- Nội dung phê phán những quan điểm lỗi thời, giáo lí lạc hậu, mở đường cho xã hội phát triển, dọn đường cho CM bùng nổ.
II. Tiến trình của cách mạng
1. Cách mạng bùng nổ, Nền Quân chủ lập hiến.
- 5/5/1789 Hội nghị 3 đẳng cấp
- Ngày 14/7/1789 quần chúng phá ngục Ba -xti, mở đầu CM Pháp.
- Sau 1789 phái lập hiến thuộc tầng lớp đại TS lên cầm quyền. Những việc làm phái lập hiến:
+ 8.1789 thông qua tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền.
+ Ban hành chính sách khuyến khích công thương nghiệp phát triển.
+1791 thông qua Hiến pháp
+ Tịch thu ruộng đất bán giá cao.
=> QCND nổi dậy chống chính quyền.
- Vua Pháp tìm cách chống đối cách mạng: xúi giục phản động trong nước liên kết với PK Áo-Phổi.
- Tháng 4/1792 chiến tranh giữa Pháp với liên minh PK Áo-Phổ
- Ngày 11/7/1792 quốc hội tuyên bố Tổ quốc lâm nguy, quần chúng đã nhất loạt tự vũ trang bảo vệ đất nước.
2. Tư sản công thương cầm quyền. Nền cộng hoà được thành lập.
- Ngày 10/8/1792 quần chúng Pa-ri khởi nghĩa, bắt vua và hoàng hậu, đưa phái Girôngđanh (TS công thương) lên nắm quyền.
- Ngày 21/9/ 1792 Quốc hội tuyên bố thành lập nền cộng hoà thứ nhất.
- 21/1/1793 xử tử nhà vua.
- Đầu năm 1793 nước Pháp đứng trước khó khăn mới:
+ Trong nước: Bọn phản động nổi dậy, đời sống nhân dân khó khăn.
+ Bên ngoài: Liên minh phong kiến châu Âu đe doạ cách mạng.
- Ngày 31/5/1793 quần chúng Pa ri nổi dậy lật đổ phái Ghi - rông - đanh, giành chính quyền về tay phái Gia - cô - banh (ngày 2/6).
3. Nền chuyên chính Giacôbanh - đỉnh cao của cách mạng:
- Những biện pháp của chính quyền Giacôbanh:
+ Ra sắc lệnh xoá bỏ hoàn toàn nghĩa vụ PK đối với nông dân
+ Giải quyết ruộng đất cho nông dân, tiền lương cho công nhân.
+ Thông qua hiến pháp mới, mở rộng tự do dân chủ.
+ Ban hành sắc lệnh "Tổng động viên toàn quốc".
+ Xoá nạn đầu cơ tích trữ…
=> Cách mạng đến đỉnh cao.
- Trong lúc cách mạng đang lên mâu thuẫn nội bộ đã làm cho phái Gia-cô-banh suy yếu. Cuộc đảo chính ngày 27/7/1794 đã đưa chính quyền vào tay bọn phản động, cách mạng Pháp thoái trào.
4. Thời kỳ thoái trào.
- Sau đảo chính, uỷ ban Đốc chính ra đời,
đã thủ tiêu mọi thành quả của cách mạng.
+ Hiến pháp mới được ban hành bảo vệ lợi ích TS mới.
+ Xoá bỏ luật giá tối đa
+ Thủ tiêu các quyền tự do dân chủ.
+ Khủng bố những người CM.
- Cuộc đảo chính (11/1799) lật đổ chế độ Đốc chính, đưa Na-pô-lê-ông lên nắm quyền, xây dựng chế độ độc tài.
- Sau nhiều năm chiến tranh, đế chế I của Na-pô-lê-ông bị suy yếu, thất bại (1815). Chế độ quân chủ ở Pháp được khôi phục.
III. Ý nghĩa lịch sử của cách mạng Pháp cuối thế kỉ XVIII.
- Là cuộc cách mạng dân chủ tư sản điển hình:
+ Lật đổ chế độ phong kiến cùng với những tàn dư của nó.
+ Giải quyết được vấn đề dân chủ (ruộng đất cho nông dân, quyền lợi của công nhân).
+ Hình thành thị trường dân tộc thống nhất mở đường cho lực lượng TBCN ở Pháp phát triển.
- Mở ra thời thắng lợi và củng cố quyền thống trị của giai cấp tư sản trên phạm vi thế giới.
Thời kì chuyên chính Gia cô banh được xem là thời kì đỉnh cao của cách mạng tư sản Pháp, vì:
- Ngày 31-5-1793, quần chúng cách mạng Pari đòi bắt và xét xử những người Gi- rông-đanh phản bội Tổ Quốc.
- ngày 2-6-1793, hàng vạn công nhân, thợ thủ công bao vây trụ sở Quốc hội, nhiều đại biểu Gi-rông-đanh bị bắt.
- Chính quyền chuyển sang tay những người Gia cô banh đứng đầu là Rô-xe-xpie, Cách mạng Pháp chuyển sang giai đoạn cao nhất - giai đoạn chuyên chính dân chủ cách mạng.
- Chính phủ Gia cô banh thực hiện nhiều biện pháp kiên quyết để chống thù trong giặc ngoài, ổn định đời sống nhân dân.
- Đạo luật tháng 6-1793, quy định tịch thu ruộng đất của quý tộc phong kiến chia thành nhiều mảnh nhỏ bán theo phương thức trả dần trong 10 năm.
Do đó, mỗi nông dân đều có quyền sở hữu một mảnh ruộng, các đặc quyền và phụ thu phong kiến bị xóa bỏ hoàn toàn và vĩnh viễn.
- Tháng 6-1793, quy định tịch thu ruộng đất của quý tộc phong kiến chia thành nhiều mảnh nhỏ bán theo phương thức trả dần trong 10 năm.
Do đó, mỗi nông dân đều có quyền sở hữu một mảnh ruộng, các đặc quyền và phụ thu phong kiến bị xóa bỏ hoàn toàn và vĩnh viễn.
- Tháng 6-1793, Hiến pháp mới được thông qua tuyên bố chế độ cộng hòa, ban bố quyền dân chủ rộng rãi và mọi sự bất bình đẳng cấ bị xóa bỏ.
- Ngày 23-8-1793, QUốc hội thông qua sắc lệnh tổng động viên trong toàn quốc để huy động sức mạnh của nhân dân cả nước chống thù trong giặc ngài do đó đến đầu năm 1794 nước Pháp có 14 đạo quân được trang bị đầy đủ.
- Ban hành luật giá tối đa với lương thực, thưc phẩm để chống nạn đầu cơ tích trữ đồng thời ban hành luật về mức lương tối đa của công nhân.
- Nhờ đó, phái Gia cô banh đã dập tắt được các cuộc nổi loạn trong nước và giành thắng lợi trên chiến trường, đuổi quân xâm lược khỏi biên giới, cách mạnh Pháp đạt đến đỉnh cao.