Nguyên nhân chủ quan:
+xây dựng 1 mô hình XHCN vốn đã chứa đựng nhiều sai lầm,thiếu sót.
+chậm sửa đổi để theo kịp thế giới,khi sửa đổi thì ko theo mô hình chủ nghĩa Mác-Lê và mắc phải những sai lầm trầm trọng hơn.
+mô hình CNXH chưa đáp ứng đc yêu cầu về vật chất.
+1 số nhà lãnh đạo tha hóa về phẩm chất đạo đức.
Nguyên nhân khách quan:
+gặp phải sự chống phá của các thế lực thù địch trong và ngoài nước.
Những nguyên nhân chính dẫn đến sự tan rã của chế độ XHCN ở Liên Xô và các nước Đông Âu:
Thiếu tôn trọng các quy luật phát triển khách quan về kinh tế - xã hội. Không bắt kịp sự phát triển của cuộc CM khoa học – kĩ thuật hiện tại, dẫn tới khủng hoảng vầ kinh tế - xã hội. Khi tiến hành cải tổ lại phạm sai lầm trên nhiều mặt, làm cho khủng hoảng càng thêm trầm trọng. Hoạt động chống phá của các thế lực thù địch trong và ngoài nước có tác động không nhỏ làm cho tình hình Liên Xô và các nước Đông Âu thêm rối loạn.Có 4 nguyên nhân chinh:
*Do sự chủ quan duy trí, quan liêu bao cấp, thiếu công bằng trong xã hội.
*Do chậm tiến hành sửa đổi trước cuộc khủng hoảng năng lượng năm 1973.
*Khi sửa đổi thì phạm phải nhiều sai lầm (đa nguyên đa đảng, chuyển từ quan liêu bao cấp sang kinh tế thị trường không dưới sự lãnh đạo của đảng nên thiếu tính thống
nhất trong nhân dân)
*Do sự chống phá của các thế lực thù địch trong và ngoài nước)