- Qua văn bản tác giả chế giễu tàn dư của lí tưởng hiệp sĩ phong kiến lỗi thời, qua tính cách của hai nhân vật bộc lộ khi đối mặt với cối xay gió. Sự tương phản giữa Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan- xa đã tạo nên một cặp nhân vật bất hủ.Qua đó tác giả còn muốn báo trước sự xuất hiện của thời đại phục hưng với những con người mới, những tính cách mới nghị lực mới và sáng ngời chủ nghĩa nhân văn.
Ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp trong cuộc sống: lòng dũng cảm, sự hào hiệp và lý tưởng cao đẹp; phê phán những người có lối sống thực dụng, ích kỉ, ham vật chất và ảo tưởng xa rời thực tế
-> Bài học: Con người cần cố gắng để tự hoàn thiện bản thân mình