hãy chứng minh nhận xét của nhà nghiên cứu phê bình văn học vũ ngọc phan : cái đoạn chị dậu đánh nhau với tên cai lệ là 1 đoạn tuyệt khéo .(gợi ý :tìm hiểu việc tạo dựng tih huống , việc miêu tả ngoại hình , hành động , ngôn ngữ , tâm lí nhân vật , nghệ thuật kể chuyện , ngôn ngữ tác giả và ngôn ngữ đối thoại ..;chú ý nêu rõ nhug yếu tố khiến cho đoạn văn đc coi là '' tuyệt khéo''
"Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo", đó là lời bình luận của nhà văn Vũ Ngọc Phan về tiểu thuyết "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố.
"Tắt đèn'' có nhiều điểm rất hay, rất khéo; có nhiều trang làm xúc động lòng người. Trong đồ có cảnh "Tức nước vỡ bờ” một trang văn "tuyệt khéo", giàu kịch tính như một màn bi hài kịch. Có tiếng khóc, tiếng rên. Có tiếng chửi, có tiếng van xin, có lời thách thức. Có cảnh đánh nhau giữa người đàn bà lực điền với tên cai lệ
Anh Dậu vừa mới "tỉnh” được một lát thì tên cai lệ, tên hầu cận lí trưởng với roi song, tay thước, dây thùng "sầm sập" kéo tới. Lũ sai nha sát khí đằng đằng. Chỉ một tiếng thét "thằng kia!'' thế mà tên cai lệ đã làm cho anh Dậu vừa kề miệng vào bát cháo đã "lăn dùng ra" chết ngất! Hắn chửi chị Dậu thậm tệ, khi chị thiết tha xin khất sưu. Hắn "trợn ngược hai mắt" quát: "Mày định nói cho cha mày nghe đấy à? Sưu của nhà nước má dám mở mồm xin khất!". Hắn chạy "sầm sập' đến chỗ anh Dậu để trói kẻ thiếu sưu. Hắn dã man "bịch" vào ngực chị Dậu, "tát đánh bốp" vào mặt chị Dậu. Hắn lồng lên như một con thú dữ. Ngôn ngữ, điệu bộ, hành động của tên cai lệ được đặc tả "tuyệt khéo" đã vạch trần bộ mặt ghê tởm của một tên sai nha mất hết cả tính người.
Còn có gì "tuyệt khéo” nữa? Cảnh đánh nhau giữa chị Dậu và tên cai lệ diễn ra dữ dội, và hết sức bất ngờ. Người đàn bà con mọn chỉ có hai bàn tay không. Trong lúc đó, tên cai lệ, tên hầu cận lí trưởng nào roi song, nào dây thừng tay thước. Bị "bịch" vào ngực, bị "tát đánh bấp" vào mặt, người chồng ốm đau sắp bị trói, chị Dậu đã phản ứng lại dữ dội. Sau cái "nghiến hai hàm răng" thách thức, chị Dậu đã "túm lấy cổ” và "ấn dúi" tên cai lệ, làm cho hắn "ngã chỏng quèo" trên mặt đất. Thật hài hước, kẻ "hút nhiều xái cũ" tuy đã bị đánh ngã nhào, nhưng miệng hắn 'vẫn nham nhảm thét trối vợ chồng kẻ thiếu sưu". Sau đó, chị Dậu còn ''vật nhau" với tên hầu cận lí trướng. Chị đã "túm tóc" và "lẳng cho một cái", làm cho hắn "ngã nhào ra thềm". Người đọc vô cùng hả hê trước sức mạnh phản kháng của chị Dậu. Người đàn bà con mọn đã hạ nhục, đã đánh ngã nhào bọn đầu trâu mặt ngựa, tay chân lũ cường hào gian ác, tanh hôi.
Cảnh ”Tức nước vỡ bờ" còn có gì "tuyệt khéo" nữa? Những lời đối thoại thật khéo. Ngòi bút của Ngô Tất Tố "tuyệt khéo" khi nói về cách đối dáp, ứng xử, tinh thần, thái độ, hành động của chị Dậu. Lúc đầu chị nín nhịn nhẫn nhục van xin:
"Nhà cháu đã túng lại phải… Hai ông làm phúc nói với ông lí cho cháu khất…"', "Khốn nạn! Nhà cháu đã không có, dẫu ông chửi mắng cũng đến thế thôi. Xin ông trông lại.."; "Cháu van ông, nhà cháu vừa mới tỉnh được một lúc, ỏng tha cho!"…
Sau đó, chị Dậu đã hoàn toàn thay đổi. Chị trở nên táo bạo và quyết liệt. Chồng sắp bị trói, chị bị tên cai lệ chửi và "bịch" vào ngực mấy cái. Chị cự lại: "Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ". Cai lệ "tát đánh bốp" vào mặt chị Dậu. Như lửa đổ thêm dầu, chị đã "nghiến hai hàm răng" thách thức: "Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!". Và chị đã đánh ngã nhào hai tên chó má! Dưới ngòi bút "tuyệt khéo'' của ông Đầu xứ Tố, ta thấy "Trên cái tối giời tối đất của đồng lúa ngày xưa, hiện lên một cái chân dung lạc quan của chị Dậu"
Nhà nghiên cứu phê bình văn học Vũ Ngọc Phan :
"Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo"
- Khéo ở nghệ thuật khắc họa tính cách nhân vật.
+ Chị Dậu : nhẫn nhục nhưng mạnh mẽ (qua lối nói van xin, cự lại, hành động...)
+ Cai lệ : hung hăng, bất nhân, thú tính,... (lời nói,hành động,...)
- Khéo ở ngòi bút miêu tả linh hoạt, sống động : Cảnh chị Dậu đánh lại hai tên tay sai,...
- Ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ đối thoại đặc sắc, bộc lộ sắc nét tính cách nhân vật, phản ánh được những diễn biến tâm lí ,...
Nhà nghiên cứu phê bình văn học Vũ Ngọc Phan nhận xét:"Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo"bởi vì,ngôn ngữ,chi tiết miêu tả cảnh tượng chị Dậu quật lại hai tên tay sai để làm nổi bật sức mạnh ghê gớm và tư thế nagng tàng củ chị Dậu,đối lập với hình ảnh,bộ dạng thảm hại hết sức hài hước của hai tên tay sai bị chị"ra đòn".Với tên cai lệ"lẻo khoẻo"(vì nghiện ngập),chị chỉ cần một động tác:"túm lấy cổ hắn,ấn dúi ra cửa",hắn"ngã chỏng quèo trên mặt đất".Đến tên người nhà lí trưởng,cuộc đọ sức có dai dẳng hơn một chút.Nhưng cũng không lâu,kết cục"anh chàng hầu cận ông lí yếu hơn chị con mọn,hắn bị chị này túm tóc,lẳng cho một cái,ngã nhào ra thềm!"Vừa ra tay,chị Dậu đã nhanh chóng biến hai tay sai hung hãn vũ khí đầy mk thành những kẻ thảm hại xấu xí,tơi tả.Lúc mới xông vào,chúng hùng hổ,dữ tợn bao nhiêu thì bây giờ đây,chúng nhếch nhác,hài hước bấy nhiêu.
Ngòi bút Ngô Tất Tố miêu tả cảnh chị Dậu"liều mạng cự lại"hai tên tay sai,đúng là"tuyệt khéo".Ngòi bút miêu tả của tác giả linh hoạt,sống động,các hoạt động dồn dập,rộn rịp mà vẫn rõ nét,không rối.